تقریبا تمام زنان باردار به علت تغییرات هورمونی دوران بارداری تا حدودی به عدم تحمل گلوکز مبتلا می شوند. یعنی قند خونشان نسبت به حالت طبیعی مقداری بالاتر می رود ، اما نه به اندازه ای که بتوان به آنها بیمار دیابتی اطلاق کرد.
معمولاً این تغییرات هورمونی که بین هفته های 24 تا 28 بارداری اتفاق می افتد ، زن باردار را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می دهد. در طی بارداری افزایش هورمون های خاصی که توسط جفت ساخته می شوند، کمک می کند تا مواد غذایی از مادر به جنین در حال تکامل، منتقل شود. سایر هورمونهای تولید شده از جفت ، به مادر برای جلوگیری از افت قند خون کمک می کنند. این هورمون ها از طریق متوقف کردن عملکرد انسولین وظیفه خود را انجام می دهند. در دوران بارداری این هورمون ها می توانند تا حدی باعث افزایش قند خون مادرشوند. بدن برای کاهش مقدار قند خون شروع به ساختن مقدار بیشتری انسولین می کند تا سلول ها بتوانند گلوکز را تحویل گرفته و تبدیل به انرژی کنند. معمولاً لوزالمعده ی مادر برای غلبه بر تاثیر هورمون های بارداری بر قند خون، تولید انسولین را بیشتر می کند (حدود 3 برابر مقدارعادی). اما اگر لوزالمعده ی مادر نتواند به اندازه کافی انسولین برای غلبه بر افزایش هورمون های بارداری تولید کند، مقدار قند خون بالا می رود که نتیجه آن دیابت بارداری است.عدم تشخیص و درمان به موقع دیابت بارداری موجب عوارض جدی در مادر و جنین در دوران بارداری و هنگام زایمان می شود.
لذا محققان کشورمان با هدف نیاز سنجی آموزشی زنان باردار از دیابت حاملگی جهت انجام زایمان ایمن و تولد نوزاد سالم مطالعه ای را طراحی و اجرا کرده اند. در این مطالعه توصیفی مقطعی، 101 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد مورد بررسی قرار گرفتند لازم به ذکر است در این مطالعه از پرسشنامه ای شامل سوالات دموگرافیک، آگاهی سنجی و نیاز سنجی آموزشی به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شد و میزان آگاهی و نیاز آموزشی زنان باردار در خصوص زایمان ایمن و تولد نوزاد سالم ارزیابی گردید.
بررسیها نشان داد , زنان با تحصیلات کاردانی و بالاتر، همچنین زنانی که در بستگان خود دارای فرد دیابتی بودند، اطلاعات بیشتری در مورد دیابت داشتند. به طور میانگین 92.1 درصد زنان باردار به سوالات آگاهی سنجی پاسخ صحیح و 7.9 درصد پاسخ اشتباه دادند. در راستای نیاز سنجی آموزشی 64.1 درصد اعلام نمودند که در رابطه با موضوعات مرتبط با دیابت دوران بارداری نیاز به آموزش دارند و 35.9 درصد اعلام نمودند نیاز به آموزش ندارند. 87.3 درصد زنان از عوارض دیابت حاملگی بر سلامت جنین و نوزاد آگاهی متوسط و خوب و 12.7 درصد آگاهی ضعیف داشتند.
بنا به گفته محققان , زنان باردار با سن کمتر از 35 سال، به علت عدم اطلاع و پایین بودن میزان آگاهی خود، بیشتر در معرض خطر بوده و نیاز به توجه و آموزش بیشتری در زمینه دیابت حاملگی جهت انجام زایمان ایمن و تولد نوزاد سالم دارند.جزئیات بیشتر این تحقیق در نشریه بالینی پرستاری و مامایی 1394 , دوره 4 , شماره 1 از صفحه 59 تا صفحه 67 منتشر شده است.
محققین:هاشمی بنی مریم, رحیمی مدیسه محمد, خسروی اشرف, ملکپورتهرانی افسانه, علیجانی زیبا, ایازی زهرا