با توجه به نظر برخی کارشناسان، کشور ما هم تا یک صد ساله گذشته چنین نگاهی را نسبت به فرهنگ و هنر داشته است و اهمیت دستاورهای اقتصادی از هنر و فرهنگ به قدری پر رنگ بوده که می‌توان گفت کم نیستند شهرهایی که بر اساس بهره‌برداری اقتصادی از هنر و فرهنگشان مشهور شدند.
عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با سیناپرس معتقد است؛ با توجه شرایط فعلی و تغییرات به وجود آمده در جامعه امروز ما، نباید فرهنگ را مولفه‌ای هزینه‌ساز و بدون آورده اقتصادی بدانیم.
وی در ابتدا درباره مساله‌محور بودن فرهنگ در بدنه جهاد دانشگاهی گفت: ابتدا اگر ادعا کنیم که جهاد دانشگاهی در آغاز فعالیت خود یک نهاد فرهنگی بوده است، گزاره‌ای خلاف واقعیت نگفته‌ایم. در واقع به تناسب تغییراتی که در انقلاب فرهنگی جامعه ما به وجود آمد، جهاد دانشگاهی توانست به ساختار منسجمی در این زمینه دست یابد. فعالیت‌های فرهنگی همیشه برای این نهاد مساله محور بوده است.
وی با اشاره به اهمیت بهره اقتصادی از ظرفیت‌های فرهنگی کشورمان افزود: با توجه شرایط فعلی و تغییرات به وجود آمده نباید فرهنگ را مولفه‌ای هزینه‌ساز و بدون آورده اقتصادی بدانیم؛ اینجاست که صحبت از اقتصاد فرهنگی اهمیت دو چندانی نسبت به گذشته پیدا می‌کند.
اغلب کشورهای دنیا بر اساس این رویکرد، درآمدزایی بسیاری کرده‌اند؛ بر همین مبنا ما هم می‌توانیم با توجه به ظرفیت‌های کشورمان در حوزه صنایع دستی، گردشگری، نشر و کتاب و غیره بهره اقتصادی بسیاری ببریم.
به گفته علیزاده؛ اگر بخواهیم کاری در این زمینه پیش ببریم، باید به اقتصاد فرهنگ توجه ویژه داشته باشیم.
بزرگ‌ترین سرمایه جهاددانشگاهی نیروی انسانی آن است
وی با اشاره به فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در باب اقتصاد فرهنگی گفت: خوشبختانه بزرگ‌ترین سرمایه جهاددانشگاهی نیروی انسانی آن است. به نظر من بسیاری از کاستی‌ها و کمبودها از سوی همین نیروی انسانی قابل جبران است. با وجود موسساتی نظیر پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع خلاق فرهنگی و دو مرکز رشد فرهنگی دیگر در جهاد دانشگاهی، نشان داده شد که دانشجویان به حوزه‌هایی که باعث توانمند شدن آنها می‌شود، توجه نشان می‌دهند زیرا این حوزه‌ها به نیازهای دانشجویان پاسخ می‌دهد.
علیزاده خاطرنشان کرد: با استناد به یک نظر سنجی که بزرگ‌ترین دغدغه دانشجویان را اشتغال و ازدواج معرفی کرده بود، دریافتیم که می توان معضل اشتغال را با اقتصاد فرهنگ تا حد زیادی رفع کرد. اما چالش‌های دیگری هم وجود دارد؛ ابتدا اینکه در همین حوزه نهادهای تصمیم‌گیر زیادند که باعث موازی‌کاری می‌شود.
این موازی بودن به نوعی خوب است، اما گاهی فعالیت‌های یکدیگر را خنثی می‌کنند که در نهایت به اتلاف هزینه می‌انجامد. گفتنی است، دومین چالش، مربوط به فرهنگ‌سازی رویدادهای فرهنگی است؛ یعنی ما در ابتدا باید رویکرد فرهنگی فعالیت‌های خود را بالا ببریم بعد به فکر بهره‌برداری اقتصادی باشیم؛ حتی اگر برای این امور، بودجه هم بگذاریم اما اگر فرهنگ در میان جامعه و نسل جوان جریان نداشته باشد، نباید انتظار نتیجه درست را داشته باشیم.
بومی‌سازی فرهنگی زیرساختی مهم برای کشور
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی ادامه داد: چالش سوم، مشکلات مربوط به بومی‌سازی فرهنگی است. از آنجایی که کشور ما دارای یک سیاست فرهنگی کلی است و باید در قالب همان سیاست ها نیز کار کنیم، نمی‌توانیم مانند کشورهایی که وزارت مشخص فرهنگی ندارند اقدامات موثری داشته باشیم؛ چراکه در این کشورها تمامی مولفه‌های فرهنگی در اختیار بخش خصوصی است.
علیزاده گفت: به نظر باید فرهنگ را از سلطه نهادهای رسمی و حاکمیتی به سمت فضاهایی که حالت رسمی چندانی ندارند، درآورده و به بخش خصوصی واگذار کنیم هرچند تا به امرو تا حدودی چنین اتفاقاتی مانند دایر شدن برخی کافه کتاب‌ها یا برخی تئاترهایی که دارای مجوز هستند، رخ داده است؛ اما زیرمجموعه نهاد خاصی قرار ندارند.
وی تاکید کرد: بهتر است بدانیم نسل جدید، هوشمندتر از نسل پیش از خود است. آنها شناخت بهتری از فرهنگ می‌توانند کسب کنند؛ چراکه حوزه‌های هنری را به واسطه فضای مجازی بهتر و بیشتر می‌شناسند.
فرصت‌های فضای مجازی را دریابید
وی درباره اهمیت بهره‌برداری از توانمندی‌هایی که فضای مجازی به نسل جدید داده است، گفت: با توجه به اینکه آغاز ورود نسل جدید به جامعه، همراه با فضای مجازی بوده است، این امر می‌تواند یک سری فرصت‌ها را به ما بدهد و ما باید بتوانیم از این فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنیم؛ برای مثال، در زمینه بازی‌ها و اپلیکیشن‌ها می‌توان زیرساخت‌های خوبی برای این منظور ایجاد کرد. قشر دانشجو و جوان هم علاقه زیادی به این امر دارد.
رئیس کمیسیون دین و فرهنگ با اشاره به فعالیت‌های کمیسیون دین و فرهنگ در راستای توسعه فعالیت های اقتصاد صنایع فرهنگی تاکید کرد: موضوع دین و رویدادهای دین محور در جهاد دانشگاهی با رویدادهای قرآنی آغاز شد. در ابتدا باید بپذیریم که می‌شود از حوزه دین، فرهنگ را یک محصول اقتصادی کرد. برای مثال یکی از مهمترین برندهای غذایی دنیا برند حلال است که دارای مبنای دینی است. امروزه این برند به یک محصول اقتصادی که مبنای فرهنگی و دینی دارد، تبدیل شده است.
به گفته علیزاده، ارتباط میان بخشی بین دین و فرهنگ موضوع مهم و حساسی است؛ در این زمینه نمی‌توان هر فعالیتی را وارد حوزه فرهنگ کرد؛ با توجه به اینکه بدنه و قشر اصلی جامعه ما دین‌محور است، باید بر اساس ذائقه دینی مردم کار کرد. متاسفانه ما چندان در این زمینه فعال نبوده‌ایم.
این درحالی است که دبیرخانه طرح توسعه اقتصاد صنایع فرهنگی که ازدل پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی بر آمده است به این موضوع نیز توجه کرده است.
گفتگو:مهتاب دمیرچی
No tags for this post.