کره زمین تنها سیاره ای در منظومه شمسی محسوب می شود که سطح آن از اقیانوس ها و خشکی تشکیل شده است. گقتنی است هم اکنون بلند ترین نقطه خشکی های کره زمین در حدود 4 کیلومتر بالاتر از سطح آب اقیانوس ها قرار دارد.
هر یک از قاره ها و خشکی های زمین از پوسته ای ضخیم و بسیار سخت تشکیل شده اند که عمق آن ها در بیشتر نواحی کره زمین به طور متوسط به بیش از 35 کیلومتر می رسد , این در حالی است که پوسته صلب و چگال زیر اقیانوس ها تنها 7 کیلومتر عمق دارد. از همین رو پوسته قاره ای به علت ضخامت بیشتر در کمتر جایی به زیر پوسته اقیانوسی می رود و این پدیده تا کنون باعث باقی ماندن بسیاری از سنگ های قاره ای کهن پوسته کره زمین در طی سال های متوالی شده است. اما همچنان روز های ابتدایی و چگونگی پیدایش این قاره ها در هاله ای از ابهام به سر می برد.
به گفته سین تی لی ،زمین شناس دانشگاه رایس در ایالت هیوستن آمریکا , سطح کره زمین به طور مداوم در اثر پدیده هایی همچون فرسایش و حرکت صفحات تکتونیکی در حال تغییر و دگرگونی قرار دارد و به همین دلیل عواملی که باعث شکل گیری و بوجود آمدن قاره های کنونی شده اند احتمالا تا کنون از بین رفته اند ودیگر سر نخی از آن ها وجود ندارد.
برای واضح تر شدن عوامل شکل گیری قاره ها برونو دویمه، شیمی دان دانشگاه بریستل انگلستان و همکارانش بیش از 13000 نمونه از سنگ های پوسته قاره ای کره زمین را مورد آزمایش های متعددی قرار دادند. لازم به ذکر است بعضی از نمونه های آنالیز شده بیش از 4 میلیارد سال قدمت داشتند.
آزمایش های پیشین نشان می دهند که 2 میلیارد سال اول از تاریخ 4.5 میلیارد ساله کره زمین در احاطه کامل آتش فشان هایی بوده که پوسته بستر اقیانوس ها را تشکیل داده اند و تصور می شود پوسته ضخیم قاره ای که سرشار از سیلیکا بوده در 2 میلیارد سال گذشته بوجود آمده است. تعیین اینکه پوسته قاره ای در ابتدا به چه شکلی بوده و دقیقا در چه زمانی شکل گرفته امری پیچیده و مبهم است زیرا پوسته کره زمین مدام در حال ذوب و مخلوط شدن با سایر مواد موجود در نواحی دیگر پوسته است.
محققان دریافتند زمانی که ماگما سرد شده و به حالت کریستال در می آید , سنگ های مذاب باقی مانده سرشار از سیلیکا و روبیدیوم شده اما میزان استرونتیوم به شدت در آن ها کاهش می یابد. بنابراین میزان نسبی روبیدیوم و استرونتیوم به مقدار سیلیکای موجود در سنگ مرتبط خواهد بود پس می توان با استفاده از این ویژگی زمان بوجود آمدن پوسته قاره ای ضخیم و سرشار از سیلیکا را سنجید.
طبق نتایج مطالعات اخیر پوسته ضخیم سیلیکا دار قاره ای در 3 میلیارد سال پیش برای اولین بار شکل گرفت و طبیعت سخت و ضخیم این سنگ های قاره ای باعث شد تا آن ها از بستر اقیانوسی جدا شده و به ارتفاع کنونی خود برسند. به گفته تی لی , بی شک قاره ها تا پیش ازاین در تاریخ کره زمین وجود داشته اند اما بیشتر آن ها در لایه های اقیانوسی مدفون شده بودند.
علت بوجود آمدن لایه های قاره ای در 3 میلیارد سال پیش همچنان ناشناخته بوده اما احتمالاتی مبنی بر حرکت پوسته سنگی سطح زمین به داخل گوشته و ذوب شدن آن وجود دارد که منجر به تشکیل ماگمای سیلیکا داری شده که از عناصر اصلی تشکیل دهنده سنگ های کنونی هستند.
No tags for this post.