اختلال طیف اتیسم، اختلال در شبکه‌های عصبی است که مهارت‌های ارتباطی و تعاملات اجتماعی و رفتارهای کلیشه‌ای را مختل می‌کند. سلول‌های مغزی کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم، نشان‌دهنده ارتباط‌ها و پیوندهای ناقص است که به آن‌ها اتصال » ناکافی نورونی» می‌گویند.
اتصال ناکافی نورونی در افراد مبتلابه اختلال طیف اتیسم، بین قطعه‌های پیشانی مغز که مسئول کارکردهای اجرایی و قطعه‌های پس‌سری مغز که مسئول پردازش ادراک دیداری بوده، وجود دارد. همچنین توزیع غیرعادی در تراکم سیناپسی مغز ممکن است ناشی از نبود رشد تکاملی مغز افراد مبتلابه اختلال طیف اتیسم باشد که به دنبال آن کاهش فعالیت و ارتباطات عصبی در مبتلایان به اختلال طیف اتیسم صورت می‌گیرد.
به بیان متخصصان، روش‌های درمانی متعددی مانند دارودرمانی، تحلیل رفتار کاربردی، آموزش پاسخ محور، روش ارتباط با تبادل تصویر، داستان‌های اجتماعی، عروسک‌درمانی، فعالیت بدنی و موسیقی در رابطه با درمان کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم وجود دارد؛ اما نتایج قطعی آن‌ها مشخص نشده است. امروزه از فعالیت‌های موسیقایی-حرکتی برای بهبود و کنترل علائم اختلال طیف اتیسم استفاده می‌شود. موسیقی با ایجاد ارتباط‌های غیرکلامی ریتمیک می‌تواند با کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم رابطه برقرار کرده و رفتار آن‌ها را تحریک کند.
در همین رابطه، محققان کشور دست به انجام پژوهشی زده‌اند که در آن، اثربخشی چنین فعالیت‌هایی بر علائم اتیسم کودکان مبتلابه این اختلال بررسی شده است.
در این تحقیق که توسط پژوهشگرانی از پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران انجام شده است، ۲۲ کودک مبتلابه اختلال «اتیسم با عملکرد زیاد» شرکت داشته‌اند.
برای انجام این مطالعه، محققان مداخلات ورزشی مورد نظر خود به‌مدت دوازده هفته به‌صورت سه جلسه در هفته و هر جلسه به‌مدت ۴۵ تا ۶۰ دقیقه برای کودکان فوق طراحی و اجرا کردند. آن‌ها همچنین از «موسیقی ارف» استفاده کردند و سپس وضعیت آن‌ها را مورد ارزیابی آماری قرار دادند.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که فعالیت‌های موسیقایی-حرکتی می‌توانند باعث بهبود علائم اتیسم در کودکان مبتلابه این اختلال شود و لذا می‌توان از این شیوه در طرح‌ریزی برنامه تمرینی این افراد استفاده کرد.
در این خصوص، علی کاشی، استادیار پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی و سه همکار دیگرش می‌گویند: «یافته‌ها نشان داد، گروهی که برای آن‌ها از مداخله ورزشی با و بدون موسیقی استفاده شد، در علائم اتیسم وضعیت و عملکرد بهتری دارند. آن‌ها همچنین از لحاظ رفتارهای کلیشه‌ای و مهارت‌های ارتباطی و تعاملات اجتماعی شرایط مناسب‌تری را نشان می‌دهند».
به گفته این محققان، «باتوجه به نتایج این پژوهش، باید گفت فعالیت‌های موسیقایی-حرکتی در کنترل و بهبود رفتارهای کلیشه‌ای و مشکلات ارتباطی و تعاملات اجتماعی کودکان مبتلابه اختلال اتیسم با عملکرد بالا به دلیل فراهم‌سازی بازخوردهای حسی و جایگزینی مکانیسم‌های مشابه مؤثر هستند. ازاین‌رو می‌توان از مداخله موسیقایی-حرکتی به‌منظور کنترل و کاهش علائم اتیسم استفاده کرد».
گفتنی است این نتایج جالب، به شکل مقاله‌ای فنی و علمی پژوهشی در مجله «مطالعات ناتوانی» منتشر شده‌اند. این مجله بین رشته‌ای، ضمن تمرکز بر مسائل پزشکی ناتوانی، در زمینه‌های وابسته‌ای نظیر مسائل رفاهی، فقر، تأمین اجتماعی افراد دارای ناتوانی نیز به انتشار مقالات علمی پژوهشی می‌پردازد.
گزارش: محمدرضا شجاعیه
No tags for this post.