خانمی 49 ساله هستم که اخیرا به دنبال درد شکم و احساس توده در قسمت فوقانی و راست شکمم به نزد پزشک مراجعه کرده ام. در سی تی اسکن و MRI توده کبدی بزرگی در قسمت خلفی لوب راست کبد من مشاهده شده است. بر اساس تشخیص پزشک اکنون من به همانژیوم کبدی مبتلا هستم. ایجاد این توده کبدی مرا بسیار نگران کرده است. آیا همانژیوم کبدی قابل درمان است؟
همانژیوم کبدی، رایج ترین نوع تومور کبدی است. این ضایعات کلافه های عروقی خوش خیم هستند که در اثر تجمع غیر طبیعی عروق به وجود می آیند. همانژیوم کبدی در برخی موارد ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد اما می‌تواند در هر مرحله‌ای از زندگی فرد نیز ایجاد شود.
علت دقیق همانژیوم کبدی هنوز مشخص نشده است و در اکثرموارد به طور اتفاقی کشف شده و نیاز به درمان ندارد. همانژیوم های کبدی اغلب منفرد بوده و اندازه کوچکتر از 5 سانتی متر داشته و در لوب راست کبدی قرار دارند.
در بیشتر افراد مبتلا، توده حاصل از همانژیوم کبدی، هرگز رشد نخواهد کرد و هرگز هیچ علائم و نشانه ای را بروز نمی دهد اما در تعداد کمی از افراد، همانژیوم کبدی رشد می کند و موجب بروز عوارض شده که نیاز به درمان دارد.
همانژیوم ها معمولا کوچک و بدون علامت هستند و افراد مبتلا به ندرت دچار علائم می شوند، اما اگر یک همانژیوم بزرگتر از 4 سانتی متر باشد، ممکن است علائمی مانند درد( عمدتا در قسمت فوقانی سمت راست شکم)، نفخ، تهوع، بی اشتهایی، احساس پری پس از غذا خوردن را ایجاد کند.
همانژیوم های بزرگ کبدی ممکن است خود به خود یا بعد از ضربه دچار پارگی شوند که این مساله می‌تواند در عملکرد اندام‌های داخلی تداخل ایجاد کرده و موجب خونریزی در شکم یا تشکیل لخته خون شود.
سن، جنسیت، بارداری و مصرف استروژن از جمله عوامل پرخطری هستند که موجب ایجاد همانژیوم کبدی می شوند. همانژیوم در کبد می تواند در هر سنی تشخیص داده شود اما بیشترین سن تشخیص همانژیوم کبدی 30 تا 50 سالگی و شیوع آن در زنان 3 برابر بیشتر از مردان است. همچنین زنانی که باردار هستند، نسبت به زنانی که هرگز باردار نشده اند، به احتمال بیشتری ممکن است همانژیوم در کبد آن ها تشخیص داده شود؛ در طی حاملگی اندازه همانژیوم کبدی بزرگتر می شود. زنانی که هورمون درمانی جایگزینی را برای درمان علائم یائسگی استفاده می کنند نیز نسبت به زنانی که از این درمان استفاده نمی کنند، با احتمال بیشتری ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
اگر همانژیوم کبد کوچک باشد و علائم و نشانه ای ایجاد نکند، معمولا نیازی به درمان ندارد. در این شرایط معمولا پزشکان آزمایش های دوره ای را برای بررسی وضعیت رشد توده و بزرگ شدن آن تجویز می کنند اما در مواردی که همانژیوم کبدی بزرگ باشد و موجب درد و ناراحتی بیمار شود و بر اثر فشار روی اعضای مجاور مشکل ایجاد کند یا اگر احتمال پارگی زیاد باشد و فرد درد مداوم داشته باشد، باید او تحت درمان قرار گیرد. اگر همانژیوم به راحتی از کبد جدا شود، پزشک جراحی را برای برداشتن توده توصیه می کند.
« متوقف کردن جریان خون به همانژیوم» از دیگر روش های درمانی همانژیوم است. اکنون دو راه برای متوقف کردن جریان خون این توده وجود دارد. بستن شریان اصلی (بستن شریان کبدی) یا تزریق دارو به داخل شریانی که به آن (آمبولیزاسیون شریانی) منتهی می شود.
این درمان به بافت سالم کبد آسیبی نمی رساند زیرا کبد می تواند خون را از دیگر رگ های اطراف خود جلب کند. امبولیزاسیون کبد تحت هدایت آنژیوگرافی و با بی حسی موضعی انجام می شود. پس از تزریق ماده حاجب و تایید محل همانژیوم، مواد مسدود کننده به داخل شریان همانژیوم تزریق شده و همواره با تصویربرداری مراحل انجام عمل چک می شود.
امبولیزاسیون همانژیوم کبد بدون برش جراحی و فقط با ایجاد یک شکاف چند میلی متری روی کشاله ران انجام می شود و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی آثاری از شکاف باقی نمی ماند و نسبت به جراحی مزایای قابل توجهی دارد. مزایای امبولیزاسیون شامل عدم نیاز به بیهوشی، بازگشت سریع بیمار به زندگی عادی، عود کمترو خونریزی و عوارض کمتر در مقایسه با جراحی است.
یکی دیگر از روش های موثردر درمان تومورهای کبدی تزریق مواد سوزاننده اسکلروزان به صورت مستقیم از راه پوست به داخل تومور است. از مزایای این روش امکان رساندن داروها به ناحیه مورد نظر بدون عوارض جذب عمومی بدن است.
*دکتر حسین قناعتی، استاد و فلوشیپ رادیولوژی تهاجمی
No tags for this post.