در سال 2002 میلادی، عبارتی تحت عنوان «سالمندی فعال» که پایه و دلیل اصلی شکل‌گیری پروژه شهر دوستدار سالمند است، از سوی سازمان بهداشت جهانی مطرح شد. این پروژه نیز خود برای نخستین بار در ژانویه سال 2005 در کنگره جهانی سالمندشناسی و سالمندان در شهر ریودوژانیروی برزیل مطرح گردید و بلافاصله توانست علاقه پرشور و مشارکت افراد زیادی را به خود جلب کند. همچنین در سال 2006، سازمان جهانی سلامت، سی‌وسه شهر از بیست‌ودو کشور را برای تصمیم‌گیری در مورد شاخص‌های کلیدی فضای شهری که می‌توانند موجب سالمندی فعال شوند انتخاب نمود.
به گفته متخصصان، نتایج این بررسی‌ها در سال 2007 منتشر شد و شاخص‌های فوق را بدین‌صورت اعلام کرد: 1) فضاهای باز و ساختمان‌ها، 2) مسکن، 3) مشارکت اجتماعی، 4) حمل‌ونقل، 5) تکریم سالمندان و مشمولیت اجتماعی، 6) اشتغال مشارکت مدنی، 7) اطلاعات و ارتباطات و 8) حمایت اجتماعی و خدمات سلامت.
برای تطابق این معیارها با شرایط موجود در ایران، گروهی از محققان کشور از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم پزشکی لرستان، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که نتایج آن در قالب نامه‌ای به سردبیر فصل‌نامه «آموزش بهداشت و ارتقای سلامت» منتشر شده است.
یافته‌های این مطالعه در سه حیطه تاریخچه شهر دوستدار سالمند، تعریف شهر دوستدار سالمند، شاخص‌ها و برنامه‌های شهر دوستدار سالمند و محتوای هر یک از شاخص‌ها طبقه بندی شده‌اند.
در این خصوص، فاطمه استبصاری، استادیار و پژوهشگر گروه پرستاری سلامت جامعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می‌گویند: «تحقق سالمندی فعال از روی فاکتورهای شخصی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی که بر زندگی افراد تأثیر می‌گذارد سنجیده می‌شود. این متغیرها مسئول تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای در امید به زندگی، وضعیت سلامتی و رفاه اجتماعی بین سالمندان کشورهای فقیر و ثروتمند، همچنین بین سالمندان مناطق محروم و توانمند یک شهر یا کشور هستند».
آن‌ها می‌افزایند: «شهر دوستدار سالمند، شهری است که فرصت‌ها برای سلامت، مشارکت و امنیت را بهینه می‌سازد و بدین‌صورت، سالمندی فعال را تحقق می‌بخشد. یک شهر دوستدار سالمند حامی سالمندان است و در آن، سیاست‌ها، خدمات، تنظیمات و ساختار شهری مرتبط با سالمندی فعال مثل شناسایی ظرفیت‌ها و منابع موجود نزد سالمندان، پیش‌بینی پاسخ به نیازها و ترجیحات وابسته به سن افراد، احترام به تصمیمات و سبک زندگی سالمندان، محافظت از سالمندان در معرض آسیب و بالاخره بهبود فعالیت و همکاری سالمندان در فعالیت‌های اجتماعی مورد حمایت است».
طبق بررسی‌های انجام‌شده در این تحقیق، در یک جامعه دوستدار سالمند، همه افراد با هر سن و قابلیتی در جامعه حضور دارند و سیاست‌ها، خدمات و ساختار فیزیکی و اجتماعی به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که همه سالمندان حمایت شوند و قابلیت سالمندی فعال را داشته باشند، تا بتوانند در امنیت زندگی کنند و از سلامتی خود لذت ببرند و به‌علاوه، مشارکت کامل در اجتماع داشته باشند.
این یافته‌های پژوهشی که در نشریه متعلق به انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران انتشار یافته‌اند، قابلیت بهبود وضعیت عمومی زندگی سالمندان در کشور را دارند و می‌توانند راهگشای مدیران برای پیاده‌سازی شهرهای دوستدار سالمندان باشند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.