سیگار، علت اصلی سرطان ریه و حنجره

سیگار حاوی مواد پركننده ای نیز است كه از ساقه توتون ساخته شده و حاوی آب، طعم دهنده ها و افزودنی های دیگر است؛ افزودنی های آن نیز شامل مرطوب كننده ها (برای افزایش طول عمر محصول)، قند (برای استنشاق راحتتر) و چاشنی ها (مانند شكلات و وانیل) است.

حمیدرضا شهباز پور، مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در این خصوص به سیناپرس گفت: بعضی از این مواد به طور طبیعی بی ضرر هستند اما در تركیب با سایر مواد سمی می شوند؛ هنگامی كه این مواد می سوزند محصولات جدیدی تولید می كنند كه سمی هستند.

وی افزود: مقدار نیكوتین و تار آزاد شده از سیگار تحت تاثیر نوع كاغذ متفاوت است؛ استفاده از كاغذهای با منافذ بیشتر باعث می شود كه هوای بیشتری وارد سیگار شود. همچنین این امر موجب می شود كه تار و نیكوتین رقیق شده مقدار كمتری به ریه های شخص سیگاری وارد شود.

وی اظهارداشت: فیلتر باعث می شوند كه دود سیگار كمی خنك شود. دود سیگار 2 قسمت دود جانبی ( که از انتهای سیگار آزاد می شود) و دود اصلی( که از فیلتر یا سمت دهان آزاد می شود) دارد؛ دود سیگار محتوی 4000 ماده شیمیایی متفاوت است كه به صورت ذرات و گاز در هوا آزاد می شود. بسیاری از توكسین ها در دود جانبی نسبت به دود اصلی غلظت بالاتری دارند و تقریبا 85 درصد دود سیگار در اتاق ناشی از دود جانبی است. دود سیگار شامل تار، نیكوتین، بنزن و بنزوپیرن است.

عوارض نیکوتین

شهبازپور فشارخون بالا، انسداد عروق خونی و در نتیجه سكته قلبی، كاهش ویتامین، كاهش كارآیی سیستم ایمنی بدن ، ایجاد سرطان دهان، گلو، حنجره و ریه، برونشیت و آمفیزم، زخم معده، كاهش وزن، كاهش حواس بویایی و چشایی، ایجاد چین و چروك در پوست و ناباروری در مردان  را از جمله عوارض دراز مدت نیکوتین عنوان کرد و گفت: نیکوتین باعث ترشح فوری آدرنالین می شود، در نتیجه باعث افزایش ضربان قلب و فشارخون، تنفس سریع و كم عمق، افزایش گلوكز خون، كاهش دمای پوست و تحریك سیستم عصبی مركزی می شود.

وی تصریح کرد: همچنین نیکوتین مانع ترشح انسولین می شود. در نتیجه گلوكز بیشتر از حد معمول در خون می ماند و باعث می شود شخص احساس گرسنگی كمتری كند. از سوی دیگر نیكوتین میزان متابولیسم پایه را افزایش می دهد یعنی فرد كالری بیشتری از معمول می سوزاند بنابراین به مرور زمان وزنش كاهش پیدا می کند.

اثر دود سیگار بر افراد غیر سیگاری

شهبازپور، سوزش چشم ها، سردرد، گلودرد، سرگیجه و تهوع را از عوارض دود سیگار برشمرد و گفت: دود سیگار در افراد بالغ كه آسم دارند سبب كاهش عملكرد ریه ها می شود و گاهی در كودكانی كه والدین سیگاری دارند آسم دیده می شود.

مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: دود سیگار ممكن است به روی قلب افراد غیر سیگاری اثر داشته باشد؛ 30 دقیقه در معرض دود سیگار قرار گرفتن كافی است تا جریان خون در عروق كرونر كاهش یابد. به مرور زمان افراد غیر سیگاری در معرض دود سیگار نیز مبتلا به بیماری های مرتبط با سیگار از جمله سرطان ریه و بیماری قلبی و عروقی و سكته مغزی می شوند.

وی یادآور شد: هم اكنون سالانه 5 میلیون نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهند كه با ادامه این روند تا20 سال آینده تعداد قربانیان به 10 میلیون نفر در سال می رسد.

ارتباط سرطان با مصرف سیگار

وی اظهارداشت: بیماری های كه در اثر مصرف سیگار ایجاد می شود شامل سرطان مثانه، مری، حنجره، ریه، حلق و دهان، بیماری های مزمن ریه، بیماری های قلبی عروقی، ناباروری، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد است. آنوریسم آئورت شكمی، لوسمی میلوئید حاد، آب مروارید، سرطان دهانه رحم، سرطان كلیه، لوزالمعده، ذات الریه، پریودنتیت و سرطان معده نیز از دیگر بیماری هایی است که توسط سیگار ایجاد می شود.

شهبازپور گفت: سرطان دومین عامل ایجاد مرگ است كه با كشیدن سیگار ارتباط قوی دارد. یک سوم عامل مرگ ناشی از سرطان در انگلستان در سال 2000 ناشی از مصرف سیگار بوده است. مصرف سیگار علت مهم سرطان های ریه، حنجره، حلق، مری، مثانه، كلیه و لوزالمعده است. علاوه بر این سیگار باعث سرطان های حفره های بینی و سینوس های بینی، معده، كبد، دهانه رحم و … می شود.

محبوبیت قلیان در میان جوانان

مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: از جمله راه های استعمال دخانیات استفاده از قلیان است؛ قلیان سال ها درخاورمیانه، آفریقا و آسیا به عنوان نوعی روش استعمال دخانیات استفاده می شده است. حتی در بعضی فرهنگ ها، بچه ها به همراه والدینشان قلیان می كشند.

وی خاطرنشان کرد: گرچه استفاده از قلیان در اواسط دهه 1980 كاهش یافت اما اخیرا دركشورهای مدیترانه شرقی طرفداران آن افزایش یافته‌اند و تریاها و كافه های آن در آمریكای شمالی برزیل و اروپا رو به ظهورند.

وی یادآور شد: مصرف قلیان ظاهرا در میان دانشجویان و جوانان كه در مهمانی ها از نوظهوری و اشتراك قلیان لذت می برند طرفداران زیادی دارد، گرچه در بعضی كشورها بسیاری از جوانان حتی نمی دانند كه قلیان حاوی تنباكو است. زنان جوان به خصوص در كشورهای مدیترانه شرقی طرفدار تنباكوهای طعم دار هستند.

قلیان سرطان زا تر  از سیگار

شهبازپور گفت: از آنجا كه دود قبل از استنشاق وارد آب می شود، این سوء تعبیر وجود دارد كه دود مواد مضر تنباكو را فیلتر می كند. همچنین مصرف گیاهان یا میوه ها (به عنوان طعم دهنده)، تندی تنباكو را پنهان كرده و باعث می شود عده ای گمان كنند ماده ای گیاهی مصرف می كنند كه به نظركم خطرتر از تنباكو است. در حالی که  فرد با مصرف قلیان، نیكوتین را وارد بدن خود می كند.

وی با تاکید بر اینکه یك نوبت مصرف قلیان در مقایسه با سیگار فرد را مدت بیشتری در معرض دود قرار می دهد، گفت: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مصرف یك نوبت قلیان معادل دود صد عدد سیگار است. دود قلیان حاوی مقدار زیادی تركیبات سمی از قبیل منوكسیدكربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی سرطانزا است.

به گفته وی، گرچه هنوز مصرف قلیان به وسعت سیگار مورد برسی قرار نگرفته است اما تحقیقات اولیه نشان می دهد با همان خطرات مصرف سیگار همراه بوده و اثرات خاص خود را نیز دارد.

وی اظهارداشت: مصرف مکرر این ماده دخانی نیز مانند سایر مواد دخانی به وابستگی منجر می شود. وابستگی به نیكوتین می تواند در اثر استنشاق مكرر دود قلیان رخ دهد زیرا مقادیر مشابه و گاهی بالاتری از نیكوتین در حین مصرف قلیان وارد بدن می شود.

وی بیان کرد: بعد از 45 دقیقه از مصرف قلیان، مونوكسید كربن بازدمی، نیكوتین پلاسما و ضربان قلب به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می یابد. مقایسه مقطعی نشان می دهد كه نسبت به مصرف یك سیگار، استفاده از قلیان به مدت 45 دقیقه منوكسید كربن را دو برابر و تماس با نیكوتین را سه برابر كرده و تاثیرات نسبت مشابهی بر سیستم قلبی عروقی دارد.

مسوول فنی مرکز سلامت روان رویین جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: هر وعده قلیان برابر مصرف یك پاكت سیگار بوه و قلیان در هر بار مصرف دود بسیار زیادتری را در مقایسه با كشیدن یك نخ سیگار ایجاد می كند به صورتی كه مصرف یك نخ سیگار بین 500 سی سی تا یك لیتر دود تولید می كند اما استفاده یك بار از قلیان 10 تا 20 لیتر دود تولید خواهد كرد. دود استنشاق شده از قلیان نه تنها همه موارد سرطان زای دود سیگار را داراست بلكه مونوكسید كربن بیشتری هم دارد و در فرهنگ جامعه ما به این حقیقت علمی توجهی نمی شود.

وی در پایان به سیناپرس گفت: افراد سیگاری كه به طور متداول 8-12 نخ سیگار در روز مصرف می كنند به طور متوسط با 40 تا 75 پك كه به مدت 5 تا 7 دقیقه به طول می انجامد حدود 5 تا 6 لیتر دود استنشاق می كنند. این در حالی است كه مصرف كننده قلیان در هر وعده مصرف كه به طور متداول 20 تا 80 دقیقه طول می كشد حدود 50 تا 300 پك می زند كه هر پك به طور متوسط حاوی 15 تا یك لیتر دود است. میزان و عمق دم در حركت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینكه كمتر مصرف می شود اما حجم دودی كه از طریق آن وارد بدن می شود، 10 تا 20 برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.

برخی باورهای غلط و رایج میان مردم

1 -اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از دهان خارج شود، به ریه ها آسیبی نمی زند این در حالی است که دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن می شود و آثار سوء خود را می گذارد، حتی افراد در معرض دود هم دچار عوارض خواهند شد.

2 -كشیدن سیگار بیشتر از قلیان اعتیاد آور است؛ این باور نیز غلط بوده زیرا نیكوتین قلیان 4 برابر بیشتر از سیگار است.

3 -مصرف قلیان به اندازه سیگار بد نیست. این باور نیز نادرست است زیرا میزان منوكسید كربن تولیدی از قلیان 11 برابر بیشتر از سیگار است. همچنین  69 ماده سرطان زای مختلف در قلیان وجود دارد.

4 -مصرف قلیان از مصرف سیگار كم ضررتر است زیرا دود از آب عبور می كند. این باور نیز اشتباه است زیرا آب دود را خنك می كند كه باعث استنشاق عمیقتر دود می شود.

5 -من هر روز قلیان نمی كشم پس معتاد نمی شوم .این باور نیز غلط است زیرا حجم دودی كه در هر نوبت مصرف قلیان استنشاق می شود 20-10 برابر سیگار است.

6 –فقط افرادی كه به طور منظم قلیان می كشند به بیماری ها مبتلا می شوند. این باور نیز کاملا نادرست است زیرا استفاده از قطعات دهانی مشترك در قلیان ریسك سرماخوردگی، تبخال، عفونت های دهانی، باكتریال، هپاتیت حتی سل را افزایش می دهد.

7 -در تنباكوی قلیان تار وجود ندارد در نتیجه كم ضررتر است. این باور نیز اشتباه است زیرا اگرچه تنباكوی قلیان تار ندارد ولی دود قلیان تار دارد.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.