موضوعات مرتبط با عدالت و نابرابری بخـش سلامت، از مهم‌تر ین موضوعات و چالش‌های سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان نظـام سلامت در کل جهان هستند. بخش بهداشت و درمان حساسیت زیادی به نیروی کار دارد، زیرا نیروی کار سلامت نه‌تنها مهم‌ترین عامـل جهت ارائه خدمات بهداشتی درمانی است، بلکه بیشترین هزینه‌های این بخش را نیز به خود اختصاص می‌دهد.
بنابراین برنامه‌ریزی نیـروی انسـانی سلامت و توسـعه راهبـردهـای مناسـب برای آن همواره موردنیـاز است. درواقع اگرچه تأمین منابع انسانی سلامت و میـزان دسترسـی بیشتر به آن‌ها تأثیر مثبت بر سطح سلامت جامعـه دارد، امـا نحوه توزیع این منابع نیز بسیار بااهمیت است.
استان سیستان و بلوچستان همراه با پنج استان دیگر شامل قـزوین، اردبیــل، کهکیلویــه و بویراحمــد و هرمزگــان پایین‌ترین درجــه توسعه‌یافتگی را در خدمات بهداشـتی و درمـانی داشته‌اند.
علاوه بر این، اسـتان سیستان و بلوچسـتان ازنظـر شـاخص سـرانه پزشک عمومی و متخصص نسبت به دیگـر استان‌ها نیـز وضـعیت مطلوبی ندارد. به‌طوری‌که طی سال‌های 1379 تا 1387 (به‌جز سال 1382) کمترین میزان پزشک به ازای هزار نفـر جمعیـت را در بین استان‌های کشور دارا بوده است و اگرچه در سال‌های اخیـر وضعیت پزشک و پزشک عمومی سرانه در استان کمـی بهتـر شـده است اما هنوز کمبود پزشک متخصـص سـرانه نسـبت بـه متوسـط کشور وجود دارد.
این موضوع، توجه پژوهشگرانی از دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار را به خود جلب نموده تا در خصوص آن اقدام به انجام یک مطالعه جامع کنند. در این مطالعه، نابرابری توزیع پزشک متخصص و پزشک عمومی در استان فوق به‌صورت علمی مورد کاوش واقع شده است.
در این تحقیق، داده‌های موردنیاز از سالنامه‌های آماری مرکز آمار ایران استخراج و سنجش نابرابری پزشک و پزشک عمومی با استفاده از شاخص‌های مختلف ازجمله شاخص جینی مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل واقع شده‌اند.
بر اساس تمام شاخص‌های بررسی‌شده، نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که نابرابری در توزیع پزشک عمومی در استان سیستان و بلوچستان، کاهش‌یافته است، ولی نابرابری در توزیع پزشک متخصص هنوز در سطح بالایی باقی است.
در این خصوص، سیمین قادری، پژوهشگر دانشکده مدیریت و علوم انسانی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار و دیگر همکارش می‌گویند: «بر اساس نتایج پژوهش ما، متوسط تعداد پزشک و پزشک عمومی به ازای هزار نفر در استان طی دوره بررسی‌شده، افزایش دوبرابری را نشان می‌دهد. همچنین بر اساس این یافته‌ها، این شاخص‌ها برای پزشک و پزشک عمومی طی دوره فوق، روند یکسانی داشته‌اند».
این محققان با توجه به نتایج کسب‌شده از پژوهش خود، پیشنهادهایی را برای بهبود بیشتر وضعیت ارائه داده‌اند. به اعتقاد آنان، «علاوه بر حفظ پزشکان عمومی و سیاست افزایش آن‌ها با رشد جمعیت، بایستی جهت کاهش نابرابری در توزیع پزشک، منابع فیزیکی سلامت مانند بیمارستان‌های تخصصی، تخت و تجهیزات پزشکی در استان و در شهرستان‌ها به نحو مقتضی توزیع شوند تا پزشکان انگیزه کافی برای فعالیت در شهرستان‌های استان را داشته باشند».
آن‌ها می‌افزایند: «همچنین مشوق‌های مالی، تعرفه‌ای و افزایش پذیرش دانشجو در رشته‌های تخصصی موردنیاز جهت خدمت طولانی‌مدت در استان مفید خواهد بود».
این یافته‌های پژوهشی که می‌توانند در برداشتن گام‌های مؤثر توسط مسئولان به‌منظور حرکت این استان در مسیر توسعه‌یافتگی مؤثر باشند، در نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی موسوم به «پایش» منتشر شده‌اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.