بررسی جایگاه اقتصادی سینما در زنجیره ارزش صنایع خلاق/۴
سینما، موتور پیشران صنایع خلاق
سینما به‌واسطه ظرفیت‌های روایت و جذب مخاطب، می‌تواند عرصه‌ای برای تقویت طراحی، موسیقی، بازی و گردشگری فرهنگی باشد. در پرونده «بررسی جایگاه اقتصادی سینما در زنجیره ارزش صنایع خلاق» چت‌جی‌پی‌تی در پی شناسایی مسیرها و چالش‌های این هم‌تابع‌سازی ساختار یافته است.
سینما و طراحی: هم‌افزایی بصری و مهری هنری
به گزارش خبرگزاری سینا، سینما از دیرباز با زمینه طراحی، مانند طراحی صحنه، لباس، گرافیک و بسته‌بندی فرهنگی ارتباط داشته است. در یک تحلیل سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، صنایع فرهنگی، از جمله طراحی، بازتاب هم‌افزایی مهمی میان بخش‌های خلاق را نشان داده که موجبات رشد کل اقتصاد را فراهم می‌آورد.
در جایگاه عملی، یک فیلم ایرانی با طراحی دقیق لباس یا دکوراسیون تاریخی، علاوه بر افزایش اصالت هنری، بازار صنایع مرتبط مانند مُد، معماری داخلی و صنایع دستی را بازتعریف می‌کند. این همکاری‌های میان‌بخشی می‌تواند موجب ایجاد برندهای مشترک، صادرات صنایع دستی و جذب مخاطب جدید باشد.
در نتیجه، سینما نه‌فقط روایت‌گر محتوا، بلکه بستر تأثیرگذار بر فرآیند تولید طراحی و ارتقای کیفیت بصری در صنایع دیگر است. این هم‌افزایی توانمند، راه را برای خلق مجموعه‌هایی فرهنگی با محوریت سینما هموار می‌سازد.
سینما و موسیقی، بازی و گردشگری: اکوسیستمی یکپارچه
صنایع خلاق مانند موسیقی، بازی دیجیتال و گردشگری، ظرفیت قابل توجهی برای تولید ارزش افزوده اقتصادی دارند. گزارش OECD نشان داده این صنایع در کنار هم موجب رشد اشتغال و نوآوری می‌شوند .
از طرفی، سینما با پیوند به موسیقی متن حرفه‌ای و تولید اپراهای بصری، افزایش درآمد آثار فرهنگی را ممکن می‌سازد. ورود این آثار در جشنواره‌ها، توجه رسانه‌ای و اشتراک دیجیتال را تقویت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
کاربرد هوش مصنوعی از فیلمنامه‌نویسی تا بازاریابی هدفمند در سینما
سینما به‌عنوان سفیر فرهنگی/ دیپلماسی نرم و چهره جهانی ایران
همچنین فیلم‌برداری در مکان‌های تاریخی نقش مهمی در جذب گردشگران بازیهای دیجیتال یا توریست‌های فرهنگی دارد؛ تحلیل OECD بیان می‌کند این پیوند بین فرهنگ و گردشگری منجر به ایجاد محصولات خلاق جدید و ارتقای صادرات فرهنگی می‌شود.
بازیهای رایانه‌ای مبتنی بر داستان‌پردازی فیلمی نیز آینده رو به رشدی در ایران دارند. این نوع محصولات، با اقتباس از قصه‌های ایرانی یا فیلم‌های موفق، بازار گسترده‌ای فراتر از مرزها ایجاد می‌کنند.
چالش‌ها و سیاست‌گذاری مؤثر برای زیست‌بوم خلاق
برای پایداری این اکوسیستم، بحران‌هایی وجود دارد که باید با سیاست‌گذاری دقیق مواجه شد:
الف) فقدان داده آماری دقیق: بسیاری از کشورها، فاقد حساب‌های ماهواره‌ای فرهنگی هستند که امکان تحلیل حجم تولید و تعامل صنایع فرهنگی را فراهم کند .
ب) نبود چارچوب سازمانی جامع: برخلاف برخی کشورهای جهان که نهادهای ملی برای حمایت همگرا از سینما، موسیقی، طراحی و گردشگری ایجاد کرده‌اند، در ایران همکاری بین‌بخشی ضعیف و متولی‌های متعدد و پراکنده داریم .
پ) عدم‌هماهنگی در بازاریابی مشترک: هر بخش خلاق، تنها با استفاده از شبکه‌های خود عمل می‌کند و همکاری در بازاریابی میان‌بخشی مانند کمپین «فیلم+تور گردشگری+تجربه طراحی» عموماً اجرا نمی‌شود.
برای رفع این چالش‌ها، پیشنهادهایی مطرح می‌شود:
- ایجاد حساب‌های فرهنگی رسمی با همکاری وزارت فرهنگ و پژوهشگاه‌ها برای ثبت دقیق داده‌های اقتصادی و آماری.
- تأسیس نهاد راهبردی چندبخشی که بین وزارتخانه‌های فرهنگ، گردشگری، فناوری و صنایع خلاق هماهنگ‌سازی کند.
- کمپین‌های مشترک ملی با استفاده از ظرفیت رسانه، فیلم، موسیقی و گردشگری، و هم‌افزایی نخبگان این بخش‌ها برای تولید بسته‌های فرهنگی-گردشی.
جمع‌بندی
سینما در نقش کاتالیزور صنایع خلاق، می‌تواند به‌عنوان محور همکاری طراحی، موسیقی، بازی دیجیتال و گردشگری فرهنگی عمل کند. تحلیل‌های بین‌المللی (OECD، UNCTAD) بر اهمیت هم‌افزایی این زمینه‌ها برای اشتغال، نوآوری و صادرات تأکید دارند. برای رسیدن به این هدف، نیازمند سیاست‌گذاری کارشناسانه، ایجاد نهادهای منسجم و data-driven هستیم. با این ساختار، سینما فقط هنر نیست؛ بلکه موتور محرکی برای توسعه گسترده زیست‌بوم خلاق ایران خواهد بود.
*این گزارش برگرفته از توضیحات ارائه‌شده توسط ChatGPT است.
*تصویر این گزارش توسط هوش مصنوعی Copilot طراحی و اجرا شده است.
