نگاهی به جذب گردشگر از طریق جشنوارههای هنری/10
موسیقی بومی؛ ظرفیتی منحصر به‌فرد برای رونق گردشگری
رییس انجمن موسیقی بوشهر بر این باور است که موسیقی بومی این منطقه با آیین‌هایی چون «نیمه‌خوانی» و «خیام‌خوانی»، نه‌تنها گنجینه‌ای از فرهنگ جنوب ایران است، بلکه ظرفیتی منحصربه‌فرد برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. برگزاری جشنوارههای موسیقی محلی، می‌تواند ضمن احیای این میراث فرهنگی به رونق گردشگری، بومگردی و صنایع‌دستی در منطقه کمک کند.
زهره نیلی: موسیقی بوشهر، به‌ویژه نیمه‌خوانی و خیام‌خوانی، تأثیر چشمگیری بر جذب گردشگران فرهنگی و علاقه‌مندان به موسیقی دارد. این سبک‌های موسیقی در فرهنگ و تاریخ این منطقه ریشه دارند و گردشگران را با آیین‌ها، سبک زندگی و احساسات مردمان جنوب ایران آشنا می‌کند. «نیمه‌خوانی» که نوعی آواز دسته‌جمعی است که به وقت کار خوانده می‌شود و حس همبستگی و صمیمیت را به نمایش می‌گذارد. «خیام‌خوانی» هم به‌ویژه برای گردشگران خارجی که علاقه‌مند به عرفان و ادبیات فارسی هستند، جذابیت خاصی دارد.
از این‌رو توجه به موسیقی و برگزاری جشنوارههای مختلف موسیقایی در بوشهر به جذب گردشگر داخلی و خارجی کمک می‌کند. حماسه حق‌پرست، رییس انجمن موسیقی بوشهر در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری سینا به جذابیت «نیمه» برای گردشگران اشاره و بیان می‌کند: «نیمه»، گونه‌ای آوازخوانیِ به هنگام کار یا «کارآوا»ست که معمولاً در میان جاشوان و باربران تخلیه لنچ‌ها و قایق‌ها رواج داشته و موجب هم‌افزایی و کم کردن از خستگی روح و جسم آنها می‌شده؛ اما امروز با تغییر شرایط کار و زندگی و پیشرفت تکنولوژی، خیلی چیزها تغییر کرده و دیگر گستردن یا جمع کردن تور و بالا کشیدن لنگر به تلاش و تقلای بسیار نیاز ندارد؛ بنابراین نیمه‌ها کارکرد خود را از دست داده و فراموش شده‌اند.
سرپرست کانون موسیقی دادبه، نیمه‌خوانی را بخش دیگری از «شب بوشهر» می‌داند و می‌گوید: درست است که با توجه به پیشرفت تکنولوژی نیازی وجود ندارد که کارگران، لنگر یا تور را بالا بکشند اما ضرورت دارد که نیمه‌ها به عنوان بخش مهمی از موسیقی آوازی بوشهر، ثبت و ضبط و حتی در جشنوارههای موسیقی اجرا شوند. از این‌رو در این برنامه ناخدا عبدالرسول غریبی که یکی از پیشکسوتان است به نیمه‌خوانی می‌پردازد و مردم را با بخشی از فرهنگ دریانوردی و کارآواها آشنا می‌کند.
حق‌پرست، خیام‌خوانی را یکی دیگر از بخش‌های جذاب موسیقی بوشهر می‌داند و می‌گوید: جاشوان، ناخدایان و حتی مردم عادی که در این جغرافیا با همه سختی‌هایش زندگی می‌کردند، گهگاه دور هم جمع می‌شدند و نی‌جفتی می‌نواختند و متناسب با حال و هوای خود، دوبیتی هم می‌خواندند. در واقع در گذر زمان متوجه شدند رباعیات خیام تا چه اندازه با شرایط و وضعیت‌شان هماهنگ است. این‌گونه بود که از ادبیات عامیانه و کوچه بازاری فاصله گرفتند و به خیام‌خوانی روی آوردند.
بیشتر بخوانید:
گردشگری عرفانی؛ ظرفیتی مغفول در ایران
نمایشگاه کتاب تهران؛ فروشگاهی بزرگ یا رویدادی بین‌المللی؟
این نوازنده سنتور، وجود جشنوارههای مختلف موسیقی را ضروری می‌داند و معتقد است: جشنواره‌ها از یک‌سو مجال و فرصت مناسبی در اختیار هنرمندان جوان می‌گذارند تا با مخاطب خود ارتباط برقرار کنند از سوی دیگر مردم را با بخشی از فرهنگ و تاریخ و هویت خود در قالب موسیقی آشنا می‌کنند. پس بهتر است به‌طور منظم و ماهانه، نه در تهران که در شهرهای مختلف برنامه‌های فرهنگی و هنری با محوریت موسیقی اقوام برگزار شود.
حق‌پرست به نقش فستیوال موسیقی کوچه در جذب گردشگر اشاره و بیان می‌کند: این جشنواره، در قالب یک برنامه مستقل و با هدف حفظ و احیای موسیقی بومی در بافت تاریخی بوشهر برگزار می‌شود و میزبان گروه‌های مختلف موسیقی از سراسر ایران است و طبیعتا به رشد صنعت گردشگری بوشهر کمک می‌کند. بی‌گمان کردستان، هرمزگان، گیلان، سیستان و بلوچستان، کرمان و بسیاری از شهرها و استان‌های کشور می‌توانند میزبان مردم از دیگر نواحی باشند و با برگزاری جشنوارههای متفاوت با آداب و رسوم یکدیگر آشنا شوند.
به گفته سرپرست کانون موسیقی دادبه، اجرای زنده موسیقی سنتی در جشنواره‌ها، حتی کافه‌ها و اقامتگاه‌های بومگردی در بوشهر و شهرهای دیگر، باعث افزایش و جذب گردشگر می‌شود و حضور گردشگران به افزایش درآمد هنرمندان محلی، فروش محصولات فرهنگی، رونق بومگردی و تقویت صنایع دستی می‌شود. علاوه بر این موسیقی سنتی جنوب ایران می‌تواند در جشنوارههای بین‌المللی اجرا شود و به عنوان بخشی از میراث ناملموس ایران به ثبت جهانی برسد، که این خود عاملی برای جذب گردشگران خارجی است. البته این قابلت، تنها به موسیقی جنوب تعلق ندارد و در کل، موسیقی اقوام مختلف ایران، این ظرفیت را دارد که در فهرست یونسکو ثبت شود و برای گردشگران خارجی با هر فرهنگ و زبانی جذاب باشد.
