رصدخانه ملی در انتظار تخصیص اعتبار
طرح رصد خانه ملی یکی از طرح های کلان ملی بوده و از تمام زیرساخت های لازم از تصویب در هیات وزیران گرفته تا ردیف بودجه برخوردار است.
دکتر حبیب خسروشاهی مجری طرح رصدخانه ملی در گفت و گو با ایرنا گفت: فعالیت های این طرح به دو بخش عمده تقسیم می شود؛ یکی طراحی و ساخت تلسکوپ 3.4 متری که به عنوان پرچمدار این رصدخانه محسوب می شود و دیگری خود رصدخانه ملی به عنوان بستر و آزمایشگاه ملی است.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر طراحی مفهومی و جزئی این تلسکوپ به اتمام رسیده و بازبینی نهایی آن در جریان است و انتظار می رود که امسال یعنی سال 1395 محفظه تلسکوپ، خود تلسکوپ و امکانات جانبی را به مرحله مناقصه و عقد قرار داد برسانیم.
مجری طرح رصدخانه ملی تاکید کرد که با این تلسکوپ می توان فعالیت های دامنه دار علمی را در حوزه نجوم و کیهان شناسی انجام داد.
انتخاب قله 'گرکش' برای احداث رصدخانه ملی
خسروشاهی در زمینه انتخاب بهترین مکان برای احداث رصد خانه ملی نیز گفت: پیرو مکان یابی طرح رصدخانه ملی که از سال 1380 آغاز و در سال 1386 به پایان رسید، تلاش در زمینه انتخاب بهترین مکان بین دو گزینه نهایی در سال 1387 آغاز شد و قله 'گرکش' به عنوان قله مطلوب برای احداث رصدخانه ملی در سال 1390 انتخاب شد.
وی ادامه داد: بعد از انتخاب بهترین مکان برای احداث رصد خانه ملی، ایجاد زیرساخت ها، احداث راه و تامین انرژی در دستور کار رصد خانه ملی ایران قرار گرفت.
خسروشاهی افزود: احداث جاده رصد خانه ملی سال 1391 آغاز شد و بهار 1395 به بهره برداری رسید. همچنین قله گرکش به شبکه ارتباط داده کشور متصل و انرژی مورد نیاز فعالیت های علمی آن نیز تامین شد.
رصدخانه ملی بستر مناسبی برای ایجاد ارزش افزوده است
وی رصدخانه ملی را یک بستر و آزمایشگاه ملی پذیرای سامانه های رصدی دانست و افزود: لزوما محدود به تلسکوپ 3.4 متری نمی شود یعنی بستر مناسبی برای ایجاد ارزش افزوده برای این سرمایه گذاری علمی است. برای مثال ایجاد نشدن آلودگی نوری که یکی از انتظارات اجتماعی طرح برای حفظ تاریکی آسمان شب است، منجر به صرفه جویی در مصرف برق می شود و سرریز فناوری بسیار زیادی به حوزه های مختلف فناوری دارد.
مجری طرح رصد خانه ملی تاکید کرد: طرح رصدخانه ملی آماده همکاری با دانشگاه ها در زمینه بهره برداری علمی از رصدخانه ملی ایران علمی در چارچوب مصوب طرح است. همچنین همکاری های بین المللی در این زمینه در دستور کار طرح رصدخانه ملی ایران است. ماهیت ملی این طرح همواره مورد تاکید بوده، مثلا در حوزه آموزش منجمان به کل کشور تسری یافته است.
تلسکوپ 3.4 متری در سال 1399 به بهره برداری می رسد
خسروشاهی در مورد بهره برداری از رصدخانه ملی نیز گفت: بهره برداری از این رصدخانه یک برنامه زمان بندی شده دارد و به صورت مرحله به مرحله صورت می گیرد.
وی ادامه داد: در مورد تلسکوپ 3.4 متری طبق برنامه پیشرفت کار بهره برداری از این تلسکوپ نیازمند زمان سه تا چهار سال است یعنی نورگیری و آغاز فعالیت های علمی آن در سال 1399 صورت می گیرد.
مجری طرح رصدخانه ملی در خصوص بهره برداری از رصدخانه ملی به عنوان یک بستر آزمایشگاهی برای محققان گفت: در سال 1393 سامانه سنجش نجومی که یک ابزار علمی است به بهره برداری رسید و امسال (1395) فاز آزمایشی سامانه میدان دید باز به اجرا در می آید و سال آینده این سامانه به بهره برداری می رسد؛ همچنین سامانه ی رصدی دیگری برای سال 1396 پیش بینی شده است.
تخصیص نیافتن اعتبار کافی مانع اصلی پیشرفت رصدخانه ملی
خسرو شاهی در مورد پیشرفت طرح کلان رصدخانه ملی گفت: این طرح به طور کلی حدود 30 درصد پیشرفت داشته که هم شامل پیشرفت فیزیکی و هم پیشرفت مالی می شود. این پیشرفت کلی و با در نظر گرفتن تمام اجزاء طرح از جمله ساخت آینه اصلی و ایجاد زیر ساخت و اتمام طراحی ها است.
وی با اشاره به این که برای اجرای کامل این طرح به 110 میلیارد تومان هزینه نیاز است، گفت: تاکنون برای این طرح 33 میلیارد تومان هزینه شده است که حدود 11 میلیارد آن از سوی بودجه عمرانی مصوب مجلس، حدود 12 میلیارد تومان از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همین میزان از سوی پژوهشگاه دانش های بنیادی تامین شده است.
مجری طرح کلان رصدخانه ملی خاطر نشان کرد که امسال (1395) در ردیف جدول 14 قانون بودجه 60 میلیارد تومان به طور مشترک برای این طرح و طرح کلان شتابگر ملی در نظر گرفته شده اما تا کنون هیچ پرداختی صورت نگرفته است.
خسروشاهی گفت: با پرداخت تنها 20 یا 30 میلیارد تومان اعتبار می توانیم پیشرفت 30 درصدی این طرح را به 60 درصد برسانیم.
وی با اشاره به این موضوع که چندسالی است تخصیص عمرانی کشور صفر بوده است، گفت: تخصیص اعتبار عمرانی سال گذشته این طرح 20 درصد (معادل 1 میلیارد تومان) بود که این میزان تخصیص در مقابل حجم اعتبار مورد نیاز طرح ناچیز است.
خسروشاهی با اشاره به اینکه طرح رصدخانه ملی مورد حمایت سازمان برنامه و بودجه نیز قرار گرفته است، گفت: ریاست این سازمان قول مساعدت داده است و انتظار می رود که جهش قابل توجهی در تامین منابع و اجرای این طرح را شاهد باشیم.
طرح رصدخانه ملی حمایت دستگاه ها را می طلبد
مجری طرح رصدخانه ملی با اعلام آمادگی برای همکاری با همه دانشگاه های بخش دولتی و خصوصی، شرکت های دانش بنیان و صنایع پیشرو گفت: این طرح ماهیت فرابخشی دارد و این ماهیت در مصوبه کمیسیون علمی، تحقیقاتی و فناوری هیات دولت نیز آمده است و حمایت دستگاه ها را می طلبد .
خسروشاهی خاطرنشان کرد: البته دستگاه ها تا این لحظه نیز در حد توان خود از این طرح حمایت کرده اند. از ظرفیت های محلی برای اجرای سریع و دقیق طرح استفاده می کنیم و اطمینان داریم که این طرح برکت علمی، اجتماعی و اقتصادی برای این منطقه خواهد داشت.
