پیدا و پنهان تغییر محتوای کتاب‌های درسی
همچنین کتاب‌های درسی با دقت کافی و در حد امکان، عاری از هر عیب و نقص و مطابق با اهداف تعیین‌شده و اصول علمی تالیف شوند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محی‌الدین بهرام محمدیان، رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش در این خصوص گفت: آموزش‌وپرورش از سال 1345 که نظام تعلیم و تربیت را اقتباس کرده است دچار تحول نشده بود. نداشتن چنین تحولی باعث شد تا محصولی تولید نشود و درنتیجه تولید فرهنگی نیز نداشته باشیم.
وی تدوین و اجرای سند تحول بنیادین را گامی بسیار موثر در تولید فرهنگ عنوان کرد و افزود: مناسب‌ترین حرکت در این حوزه تغییر محتوای درسی و تربیت معلمان است.
وی بیان کرد: اکنون یک بخش از محتوای آموزشی ما به مباحث علمی و بخش دیگر به مباحث ناظر بر جهان‌بینی و نگاه فرهنگی ما مربوط است. در همه دنیا مباحث علمی یکی است. برای مثال حاصل عبارت 2 2 برابر با 4 است اما مباحث ناظر بر جهان‌بینی و نگاه فرهنگی ما باید متناسب با نظریه تعلیم و تربیت اسلامی و فرهنگ اسلامی بهبود پیدا کند.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش عنوان کرد: باوجوداینکه نویسندگان کتاب‌های درسی، معلمان و دانش‌آموزان ما همه مسلمان بودند اما هیچ‌وقت در برنامه‌های درسی ما به علت فاعلی و علت غایی یک مساله توجه نمی‌شد. برای مثال همیشه باد در کتاب‌های درسی می‌وزید. باران می‌بارید. گیاه می‌رویید اما عنوان نمی‌شد فاعل اینها کیست و علت غایی آن چیست. ما قانون‌های طبیعی را بریده از منشا آن (قانون‌های منهای تفسیر) می‌خواندیم. ما دنبال این نوع نگاه در آموزش‌وپرورش هستیم.
تفاوت تعلیم و تربیت اسلامی و غیر اسلامی
محمدیان اظهار کرد: در سند تحول، بحث ما فقط شهروند نیست بلکه بحث ما داشتن یک حیات طیبه است. انسان‌ها فقط 50 یا 80 سال زندگی نمی‌کنند بلکه زندگی انسان‌ها امتداد دارد. بنابراین ما می‌گوییم شیمی و فیزیک نه‌تنها برای زندگی مادی بلکه برای زندگی اخروی ما مهم است. اگر ما شیمی خواندیم زندگی روزمره ما بهبود پیدا می‌کند و زندگی آخرتمان هم بهبود پیدا خواهد کرد.
وی به تفاوت تعلیم و تربیت اسلامی و غیردینی پرداخت و گفت: نظام تعلیم و تربیت غیردینی می‌خواهد فقط همین دنیا را درست کند اما نظام تعلیم و تربیت اسلامی به زندگی اخروی نیز فکر می‌کند. هرچه بیشتر بتوانیم این تفکر را عملیاتی کنیم و دانش‌آموزان را در فکر، علم و ایمان متناسب باهم رشد دهیم، بیشتر در این مسیر پیروز خواهیم بود.
ضرورت تغییر محتوای کتاب‌های درسی
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش در پاسخ به اینکه محتوای کتاب‌های درسی بر اساس چه اصولی تغییر پیدا می‌کند، گفت: محتوای کتاب‌ها هرسال تغییر نمی‌کند بلکه گاهی اوقات با تصویب سیاست‌های کلی مانند سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، آموزش‌وپرورش، جمعیتی یا زیست‌محیطی تغییر پیدا می‌کند. برای مثال امسال که سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل است، 600 نقطه را در کتاب‌های درسی همسو با اقتصاد مقاومتی اصلاح کردیم. این 600 نقطه 600 صفحه نیست بلکه 600 نقطه متناسب با سن دانش‌آموز و موضوع درس آنهاست. برای مثال در دوره ابتدایی چراغ لامپ رشته‌ای را به لامپ کم‌مصرف تبدیل کرده‌ایم تا تصویر ذهنی دانش‌آموز از چراغ این نوع لامپ‌ها باشد.
وی ادامه داد: همچنین ما برای آموزش عدد 1 تا5، یک خانواده پنج‌نفره (3 فرزند به همراه پدر و مادر) را ترسیم کرده‌ایم که قصد ناهار خوردن دارند. برای هریک از آنها یک بشقاب نشان داده‌ایم. قابلمه را نشان دادیم که خالی‌شده و در بشقاب‌ها غذا است. همچنین نان صنعتی که دورریز ندارد را در تصویر گنجانده‌ایم. ما با انجام این کار چند هدف مانند توجه به سیاست جمعیت دو و سه فرزندی، دورریز نداشتن نان صنعتی، استفاده به‌اندازه غذا و اسراف نکردن را دنبال کرده‌ایم.
محمدیان گفت: همچنین ما برخی مفاهیم اقتصادی مانند کالای کمیاب، پس‌انداز، منابع ملی، ثروت ملی، انرژی‌های تجدیدناپذیر و انرژی تجدیدپذیر و انرژی پاک را وارد محتوای درسی کرده‌ایم. در کتاب‌های درسی نیز تصویر کالاهای ساخت خارجی دیده نمی‌شود یا اینکه برای درس آمادگی دفاعی از تصویر ناو جنگی جماران استفاده کرده‌ایم. از سوی دیگر سعی کرده‌ایم در کتاب‌هایمان جزایر خودمان را نشان دهیم.
اماواگرهای آموزش زبان
وی به نحوه آموزش زبان در کتاب‌های درسی اشاره کرد و افزود: سال‌ها پیش در شورای عالی آموزش‌وپرورش تصویب شد که آموزش زبان خارجی کشور به‌صورت سوپرمارکتی باشد یعنی زبان‌های آلمانی، فرانسوی، روسی و ایتالیایی هم در مدارس تدریس شود. مصوبه‌ای که باید اجرایی شود.
محمدیان با تاکید بر اجرای این مصوبه، گفت: هرچند این مساله موردتوجه آموزش‌وپرورش بود اما بعد مورد غفلت قرار گرفت؛ یعنی ما اساسا مطالعه نکردیم که چقدر به این زبان‌ها نیاز داریم. آمایش سرزمین نکردیم. معلم برای آموزش تربیت نکردیم و روش مناسب برای آموزش بر اساس تنوع و پراکندگی زبان موردبررسی قرار نگرفت. دانش‌آموزان را نیز در معرض آگاهی از این مصوبه قرار ندادیم. رهبری نسبت به این موضوع هشدار دادند و فرمودند کاری نکنیم آموزش زبان انحصاری شود. حق دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان است که نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشند. اگر دانش‌آموزی به زبان فرانسه علاقه دارد باید فرانسه یاد بگیرد. اگر خانواده‌ای دوست دارد فرزندش زبان ایتالیایی یاد بگیرد چه اشکالی دارد می‌تواند این نوع زبان را فرابگیرد. امروزه ما در کشور نیاز داریم نیروهایی در این حوزه تربیت کنیم.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش همچنین به طراحی کتاب‌هایی برای آموزش زبان اقوام در سازمان پژوهش اشاره کرد و افزود: ما زبان اقوام را از گنجینه‌های زبانی و ادبی کشور و پشتوانه زبان فارسی می‌دانیم و قصد داریم از این گنجینه‌ها استفاده و آموزش زبان اقوام را در محیط مجازی ارائه کنیم؛ البته این آموزش فقط برای یک قوم نیست. برای مثال اگر بخواهیم محتوای آموزش زبان آذری را آماده کنیم مختص آذربایجان غربی و شرقی نخواهد بود بلکه برای همه علاقه‌مندان به زبان آذری قابل‌استفاده است. اکنون در حال طراحی این محتوا هستیم تا بتوانیم آن را به شیوه مجازی و در شبکه رشد بارگذاری و ارائه کنیم.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
