گزارش تصویری و تحلیل فنی امامزاده فضل علی نارون

امروزه بنای امامزاده فضل علی  به حسینیه ای با همین نام چسبیده است و صحن امامزاده و حسینیه یکی هستند. به دلیل اهمیت مذهبی این مجموعه برای مردم این منطقه ،  قبرستان محله نیز در صحن این امامزاده قرار گرفته است.

در حال حاضر ساختمان امامزاده دارای دو ایوان است: یکی ایوان ورودی که در ضلع شمالی واقع و دری چوبی منبت کاری شده  بر  آن نصب شده و در صحن امامزاده قرار دارد و دیگری در ضلع جنوبی بوده و دارای طاق  و تویزه و طاقچه های طاق دار است.

این طور که از شواهد و قرائن پیداست، به احتمال قوی ورودی اصلی و قدیمی امامزاده از طریق مدخل ایوان جنوبی بوده است.

بنا بر متن زیارتنامه نصب شده در داخل بقعه امامزاده فضل علی ، نسب این بزرگوار فضل علی ابن موسی کاظم علیه السلام قید شده و گفته می شود از امامزادگان معتبر و دارای شجره قطعی است. با توجه به ویژگی های معماری بنای امامزاده فضلعلی و مقایسه آن با موارد مشابه به نظرمی رسد قدمت آن متعلق به قرون هفت و هشت باشد.

بعد از ایوان ورودی وارد اتاق مقبره می شویم که دارای پلان چهار ضلعی بوده و آئینه کای شده است.  بنا به گفته خادم امامزاده در چند دهه اخیر تغییراتی داخل امامزاده صورت گرفته است. اتاق مقبره توسط چهار فیلپوش به هشت ضلعی و بعد به دایره تبدیل شده و به گنبد منتهی می شود.   گنبد بنا دوپوش بوده و ضریح فلزی امامزاده در وسط اتاق قرار گرفته است.

در حال حاضر دیواره داخلی اتاق مقبره امامزاده فضل علی تا ارتفاع یک و نیم متری از سنگ پوشیده شده است.

 در دو طرف اتاق مقبره دو فضای حجره مانند در دو ضلع شرقی و غربی وجود دارد که   حجره سمت غرب دارای دری مجزا است. در خارج بنا در ضلع شرقی آن یک راه پله به سمت گنبد بالا می رود. سقف بنای امامزاده نیز به دلیل نوع جغرافیای منطقه و بارش های شدید نیمه دوم سال، شیروانی شده است .

 

در صفحه 196 کتاب آثار تاریخی شمیران در فصل آثار باستانی و تاریخی ـ فرهنگی منطقه لواسان در مورد این امامزاده چنین نوشته است :

« بنای امامزاده شامل دو بخش بقعه اصلی و ایوان بوده و هر دو قسمت آن تاریخی هستند. بنای بقعه اصلی به صورت چلیپا احداث شده و دارای گنبدی پیازی شکل است.

ایوان بنا در سمت جنوبی احداث و سقف آن دارای طاق و تویزه است. مصالح اصلی بنا از سنگ لاشه و ملا ط گچ سنتی تشکیل شده است …

در داخل بقعه اصلی ، ضریح فلزی جدید الحداثی نصب شده و ضریح  چوبی قدیمی آن  که دارای ارزش فرهنگی ـ تاریخی است در یکی از طاقنماهای خارجی و غربی بنا و بدون حفاظ نگهداری می شود.

 در بدنه ضریح چوبی قدیمی امامزاده فضلعلی ، عباراتی حک شده است که قسمت هایی از آن عیناٌ نقل می شود :

" فی تاریخ شهر محرم الحرام سنه احد خمسین تسعمائه ، عمل استاد فضل ابن صوفی نجار لیاسانی " و در قسمت دیگری از آن آمده است :  " در عصر ایام خاقان ابن خاقان ابو مظفر شاه طهماسب بهادرخان "  و در جای دیگر صندوق عباراتی آمده که قسمت هایی از آن قابل خوانده نیست اما بخش های خوانده شده آن این عبارترا تشکیل می دهد: " هذه الصندوق المطهر منوره … مزار متبرکه مقدسه معزالتعظیم امامزاده معصوم ابوالفضل " بر اساس نوشته روی معجر چوبی قدیمی موجود در بقعه نام امامزاده  ابو الفضل عنوان شده که با نام اصلی که امروزه برای امامزاده به کار می برند ( فضل علی ) سازگاری ندارد.

در ضلع شمالی بقعه امامزاده فضل علی که ورودی اصلی بنا از آن جهت قرار گرفته، در چوبی منبت کاری شده ای متعلق به زمان قاجار نصب شده است …..بنا بر متن زیارتنامه نصب شده در داخل بقعه امامزاده فضل علی ، نسب این بزرگوار فضل علی ابن موسی کاظم علیه السلام قید شده و گفته می شود از امامزادگان معتبر و دارای شجره قطعی است. …

با توجه به ویژگی های معماری بنای امامزاده فضلعلی و مقایسه آن با موارد مشابه به نظرمی رسد قدمت آن متعلق به قرون هفت و هشت باشد. »

بنای تاریخی – مذهبی امامزاده فضل علی نارون به شماره 10373 و در سال 1382 در فهرست آثار تاریخی ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش تصویری و تحلیل فنی: احسان محمدحسینی – فاطمه کردی 

No tags for this post.