یافته‌های جدید از پلوتو و قمرش

نیوهورایزنز تیرماه امسال از کنار پلوتو و اقمارش گذر و نخستین تصاویر از این جهان یخ‌زده را به زمین مخابره کرد.

در قلب پلوتو چه می‌گذرد؟!
مهمترین بخش یافته های جدید نیوهورایزنز، درباره تصویری است که این فضاپیما در ۲۳ تیر ۹۴ با دوربین اکتشافی دوربرد خود (LORRI) از فاصله ۷۷ هزار کیلومتری از پلوتو گرفته است. این تصویر، ناحیه‌ای پوشیده از کربندی‌اکسید منجمد را نشان میدهد که از قبل ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است.
این ناحیه که به ‌طور غیررسمی اسپوتنیک نامیده می‌شود، همانند دشتهای مردابی روی زمین است و شامل صفحات نامنظمی است که طول برخی از آنها به ۲۰ کیلومتر می‌رسد. این صفحات با نهرهای باریکی محاصره شدهاند. همچنین در اینجا گروهی از تپهها و دشتهای پوشیده از چالههای کوچک وجود دارند که ممکن است بر اثر تصعید به وجود آمده باشند.
دشت اسپوتنیک کلیدی برای درک فعالیت‌های زمین‌شناختی در پلوتو است. این دشت بدون گودال در ناحیه‌ای به نام تومبو قرار گرفته است. در این پهنه هزارکیلومتری، لایه‌های عمیق مملو از نیتروژن جامد و گازهای منجمد فرار دیگری وجود دارد که سمت چپ ناحیه قلب مانند پلوتو را پوشانده است. مدل‌های عددی جدید از جریان‌های همرفت گرمایی علاوه براینکه ویژگی‌ لایه‌های منجمد چند ضلعی این ناحیه را توضیح می‌دهد، بیانگر این ‌است که این لایه‌ها حداقل چندین کیلومتر ضخامت دارند.
تصعید نیتروژن از درون این دشت و تجمع آن روی لایه‌های سطحی منجر می‌شود. جریان‌های منجمد دوباره به درون دشت بازگشته و آن را پر می‌کنند. مدل‌های عددی جریان نیتروژن جامد نشانگر چگونگی دگرگونی سطح پلوتو است. همچنین داده‌های زمین‌شناسی نیوهورایزنز نشان می‌دهد پلوتو در گذشته و حال یخچال‌های فعالی داشته و دارد. وجود عوارضی از دره‌های فرسایش‌یافته نمونه‌ای از اثرات یخچال‌های فعال در پلوتو است.

جوّ مه‌آلود پلوتو
نیوهورایزنز در ماه‌های گذشته، انبوهی از داده‌ها را از جوّ مه‌آلود و ریزگردهای اطراف پلوتو که تا چند صد کیلومتر بالای سطح این جرم گسترده شده است را به زمین مخابره کرده است. گروه علمی ماموریت، با بررسی این داده‌ها به دنبال یافتن پاسخ این پرسش‌ها هستند که منشا این ریزگردها از کجاست؟ چرا در چندلایه گسترش یافته و اینکه چگونه جوّ پلوتو دگرگون شده است.

جذب آمونیاک در شارون
دانشمندان با مطالعه اطلاعات دریافتی از ابزار لیزا که در محدوده طیف فروسرخ عکس می‌گیرد، به شواهدی دست یافتند که نشان می‌دهد جذب آمونیاک در بخش گسترده‌ای از شارون بزرگ‌ترین قمر پلوتو رخ می‌دهد. در گذشته تصور می‌شد جذب آمونیاک در برخی از ارتفاعات سطح شارون صورت می‌گیرد. به نظر می‌رسد، یکی از دهانه‌های برخوردی شارون که به طور غیررسمی «اورگانا» نامیده می‌شود، سرشار از آمونیاک است. هنوز مشخص نیست چه عاملی پراکندگی آمونیاک در شارون را تنظیم و مهار می‌کند و همچنین مشخص نیست این آمونیاک از درون شارون خارج می‌شود یا منشا خارجی دارد.

بادهای خورشیدی و سیستم دو تایی پلوتو – شارون
به گزارش علمنا؛تعامل پلوتو و شارون با بادهای خورشیدی از دیگر سوژه‌های علمی مورد توجه دانشمندان است. بادهای خورشیدی جریان عظیم و پیوسته‌ای از ذرات و پلاسما هستند که از سوی خورشید به سمت فضا روانه می‌شود. این جریان پلاسمای خورشیدی در هنگام رسیدن به پلوتو یک و چهاردهم میلیون کیلومتر بر ساعت سرعت دارد. فرار ترکیبات جوّ پلوتو منبعی از اتم‌های خنثی فراهم می‌کند که می‌توانند با یون‌های اتمی مثبت اکسیژن، کربن و نیتروژن موجود در بادهای خورشیدی واکنش الکترونی انجام دهند. مشاهدات رصدخانه فضایی پرتو ایکس چاندرا، به هنگام گذر نزدیک نیوهورایزنز از کنار پلوتو، در شناخت این فرآیند به دانشمندان کمک کرد. پژوهشگران ماموریت در آن زمان به جستجوی تابش‌های پرتوایکس نزدیک پلوتو پرداختند تا بتوانند به کمک آن، میزان برون‌ریزی اتمسفر پلوتو به فضا را مشخص کنند.
درحال حاضر فضاپیمای نیوهورایزنز بیش از ۵ میلیارد کیلومتر با زمین فاصله دارد و تمام تجهیزات کاوشگر سالم و هم چنان در حال مخابره اطلاعات به زمین است. آلن استرن پژوهشگر ارشد این ماموریت می‌گوید: هنوز نیمی از داده‌های نیوهورایزنز را دریافت نکرده‌ایم، ولی تاکنون طیف گسترده‌ای از یافته‌های علمی تازه برای‌ ما آشکار شده است.
تصویر زیر نمایی دقیق از سیاره کوتوله پلوتو را نشان می‌دهد:

No tags for this post.