گزارش تصویری و تحلیل فنی صومعه بایزید بسطامی

این بخش که صومعه نامیده  می شود در نگاه اول بیننده را  تحت تاثیر فراوان قرار می دهد . زیرا آن طور که روایت است اینجا محل زندگی بایزید بسطامی بوده و تنها از دو اتاق  تشکیل می شود که ابعاد آن ها به زحمت 2 ×  2 متر می شود و یکی برای اقامت زمستانی شیخ  و دیگری  محل ا قــــامــت    تابستانی او بوده  و در هر قسمت یک محراب وجود دارد و یک انسان با قد معمولی نمی تواند در این محل با یستد زیرا سقف این دو اتاق بسیار کوتاه  است . 

صومعه مذکور به صورت دو اتاق کوچک شبیه به هم  و  متصل ، با سقف های کوتاه است .   دیوارها و سقف های صومعه دارای گچبری های بسیار زیبایی است و مطالبی بر روی آن گچبری شده است .

تمامی دو بخش زمستانی و تابستانی صومعه اعم از دیوارها و سقف  و محراب ها کلاً  از گچ پوشیده شده است که بر روی آن   کنده کاری های بسیار زیبایی با نقوش اسلیمی پیاده شده است . در اطراف محراب ها کتیبه های قرآنی گچی مشاهده می شود .  در بخش زمستانی صومعه نقوش سقف با قسمت تابستانی فرق داشته و در  داخل دوایر کوچک و بزرگ  اجرا شده است . کتیبه اطراف محراب بخش  زمستانی  حاوی آیت الکرسی است .

بر اساس نوشته کتاب بناهای تاریخی قومس ، صومعه بایزید در سمت غربی آرامگاه بایزید در فاصله چهار متری واقع شده ، صومعه مذکور به صورت دو اتاق کوچک شبیه به هم    متصل ، با سقف های کوتاه است   دیوارها و سقف های صومعه دارای گچبری های بسیار زیبایی است و مطالبی بر روی آن گچبری شده ، در اتاقک اول ( زمستانی ) مطالب زیر گچبری شده است :

« قال سلطان العارفین و برهان الموحدین و قطب السالکین البایزید قدس سره  و هذا الاخر و سرور فی سرور محبةالله تعالی … لا محبة     نور علی نور و سئل عن سلطان العارفین ابویزید بم بلغت قال بادخال سرور فی قلب المومن و قال احبک العبد لنعمائک  و انا احبک لبلائک . »

 کتیبه دور محراب ، چنین است :

 « بسم الله الرحمن الرحیم  اقم الصلوة  طرفی النهار  و زلفاً من الیل ان الحسنات یذهبن السیإت  ذلک ذکری لذاکرین و اصبر  فان الله لا یضیع اجر المحسنین »

مقابل محراب دریچه کوچکی است که بالای آن این کتیبه گچبری شده است :

« عمل محمد بن الحسین بن ابی طالب المهندس بنا الدامغانی و اخواه حاجی غفر الله له و لوادیه و المومنین و المومنات »

همچنین بالای در ورودی به اتاق دوم  ( زمستانی ) این کتیبه خوانده می شود :

« امر بعمارة هذا الصومعه الشریفه المبارکة الکریمه افخم الکفات …. فی سنه اثنی  و سبعمائه »

در اتاقک دوم ( زمستانی ) کتیبه دور صومعه چنین است :

« الله لا  اله الا   هو الحی  الیقوم  لا تاخذه سنة و لا نوم له ما فی السماوات و والارض  من  ذالذی   یشفع عنده الا باذنه یعلم مابین ایدیهم  و ما خلفهم  و لا یحیطون بشی ء  من الا بما شاء  و سع کرسی السماوات و الارض و ویؤده حفظهما  و هو العلی العظیم . »

دور محراب هم در سه حاشیه مطالبی گچبری شده که دو کتیبه خط کوفی و یک کتیبه عربی است .

« اقم الصلوة لدلوک الشمس الی غسق الیل و قران الفجر کان مشهودا و من الیل فتهجد به نافلة لک عسی ان یبعثک ربک  مقاماً محمودا »

بالای محراب هم دو کتیبه دیگر وجود دارد  ، یکی مربع مستطیل که گویا به خط کوفی و دیگری در بالای آن ، نیم دایره ایست که نوشته شده است :

« قال النبی علیه السلام المصلی نیاجی ربه »

در سه طرف دیگر این صومعه در بالای حاشیه ای که به خط عربی است آیت الکرسی نوشته شده است .  مربع ها و دوایر دیگری هم هست که همه آن ها پر از گچبری های مختلف الشکلی است  و در همه آن ها مطالبی به خط کوفی مسطور است .

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی

No tags for this post.