خوزستان،عبرتی برای بحران‌هاي زيست محيطي آینده
تیم های عملیاتی چند استان وارد استان خوزستان شده و کارشستشوی پست های برق و تعویض مقره ها را آغاز کردند و تکاری که روزها ادامه داشت هرچند که این تجهيزات قریب به بیست سال است شستشو نشده بودند.
اما آیا شست و شوی این تجهيزات راه حل قطعی برای تکرار نشدن چنین مشکلی در این شهر پر گرد و غبار است؟درحالی که به گفته رئیس سازمان محیط زیست پدیده ریزگردها در خوزستان و اهواز سال‌هاست تکرار می‌شود و باید گفت ظاهرا با این راه حل های مقطعی نمی توان این مشکل را براي هميشه برطرف کرد
.
دکتر حمیدرضا صادق محمدی دانشیار جهاد دانشگاهی درگفتگو باخبرنگار سیناپرس در خصوص اینکه چرا و چگونه مقره های برق با گرد و خاک مشکل قطعی برق را برای ساکنان شهرهای خوزستان به وجود آورده اند، گفت: نیروگاه ها و همه سیستم های برق رسانی به شبکه ای به نام شبکه برق سراسری وصل می شود .این شبکه ها تجهیزات خاصی دارند . یکی از اجزاء مهم شبکه های فشار قوی ، مقره ها هستند که به عنوان عايق بر اساس استانداردهاي بين‌المللي در شبكه‌هاي برق با سطوح ولتاژي مختلف مورد استفاده قرار میگیرند و در شرایط محیطی خاص از نظر نوع و ميزان آلودگي و رطوبت، تحت شرايط ويژه‌‌اي قرار می گیرند.
وی در ادامه افزود: در شرایط پیش‌بینی شده مطابق استانداردها، مقره ها مقاومت عايقي بسيار خوبی دارند و جداسازی اتصالات الكتريكي را براحتی انجام می‌دهند اما در شرایط وقوع ریزگردها به‌ويژه ريزگردهاي نمكي در تراکم بالا و در محيط شرجی با درصد رطوبت بسيار بالا این تجهيزات تحت شرايطي قرار مي‌گيرند و زمانی می‌رسد که دیگر تحمل عایقی مناسبي ندارند و مي‌تواند نشتي جريان داشته باشند و موجب بروز جرقه يا قوس الكتريكي شوند. در واقع نمک، گرد و غبار، آلاينده‌هاي شیمیایی و دیگر آلاینده ها می تواند روی سطح مقره‌ها و ساير تجهيزات عايقي مورد استفاده در شبكه برق را بپوشانند. این آلاینده‌ها هنگامی که تحت تاثير محيط شرجي قرار گيرند با رطوبت ترکیب می شوند و می تواند اثر قابل توجهی روی بخش‌هاي عایقی خطوط بگذارند و ضريب اطمينان عايقي در خطوط انتقال کاهش یابد و درنهایت موجب بروز اشكالات كوچك و بزرگ می گردند.
اگر این آلاینده ها را از روی سطح عایق ها تمیز نشوند، و در نهایت شروع هدايت جریان نشتی در روی مقره می‌کنند و اگر اين جریان‌هاي نشتی به اندازه کافی افزايش یابند موجب ایجاد تلفات الكتريكي و مهمتر از آن در نهایت ایجاد یک اتصال کوتاه به زمین یا بين فازهاي الكتريكي میشوند. چنين حوادثي دراتصال کوتاه می تواند به تجهیزات سیستم انتقال برق آسیب‌های جبران ناپذیری وارد کند که خود باعث قطع جریان برق به طور موقت و گذرا مي‌شود و تكرار اين حوادث بصورت متناوب باعث ایجاد الگوی نامناسب رفتاري برای خطوط انتقال فعال شدن سيستم‌هاي حفاظتي و قطع برق گسترده‌تر و همچنین نارضایتی مصرف کننده ها مي‌گردد. این درحالی است که در مناطقی که ميزان غبار بسيار كم است و نوع آن هم حالت چسبندگي ندارد و محيط به لحاظ آب و هوايي خشك است و رطوبت كمي دارند و بارندگی به اندازه کافی وجود دارد دیگر با چنین مشکلی روبرو نیستیم و نیازی به تمیز کردن مقره ها نیست و بارش باران خود موجب شستشوي مقره‌ها مي‌شود .
این استاد گروه مهندسی برق درباره شست و شوی مقره‌ها و عکسهایی که در صفحات مجازی نشان میداد که مقره‌های برق با بطری‌های آب شستو شو داده میشوند، خاطرنشان کرد: این موارد بيشتر جنبه شوخی دارد و بعيد مي‌دانم از سوي كارشناسان حرفه‌اي چنين روشي به‌‌‌‌‌‌‌كار برده شده باشد. زیرا کار شستشو با شلنگ‌های خاص كه آب با شرايط فيزيكي و شيميايي مناسب را با فشار لازم روي مقره‌ها مي‌پاشند، انجام مي گردد. اما نکته بسيار مهمی که دراین میان باید به آن توجه کرد این است که میتوان از شكل‌گيري مناطق گسترده مولد ریزگردها و انتشار آنها در فواصل طولاني تحت تاثير عوامل جوي پيشگيري كرد. اما ريزگردها در چه مناطقي به وجود می آیند و وقتی به وجود می‌آیند چه کاری برای مقابله با آنها مي‌توان انجام داد؟
دکتر صادق محمدی افزود: در واقع باید گفت، در مقیاس کلان وجود ریزگردها، شست و شو تجهيزات تنها به عنوان راهکار موقتی و كوتاه مدت مطرح است و راهكار اساسي و بلند مدت نیست و باید چاره بهتری اندیشید .نباید یادمان برود که اصل قضیه به وجود آمدن ریزگردها مربوط به مناطق خاص جغرافيايي نظير مناطقي در عراق و سوریه كه با مشكلات امنيتي روبرو بوده‌اند. البته بروز حالت خشكسالي و در سال‌هاي اخير در منطقه و نيز برخي سياست‌هاي غلط مديريتي در عربستان و ايران نيز كه موجب كاهش حق‌آبه تالاب‌ها و هورها شده ، بر شدت مشكلات افزوده و آن را تشديد كرده است. حتی درجنوب ایران با خشک شدن هورالعظیم این مشکل از چندسال پیش نیز تشدید شد.
وی عنوان کرد: سیاست های ترکیه در طي دو دهه گذشته که منجر به ساخت تعداد قابل توجهی سد گرديده و انتقال آب به عراق و سوريه را به شدت كاهش داده است نیز از عوامل عمده شكل‌گيري مناطق مولد ریزگردهاست. از سوی دیگر هشداری که برای ما وجود دارد این است که در حال حاضر در ساير مناطق ایران به‌ويژه در نواحي مركزي و شرق نیز با مشكلات خشكسالي روبرو مواجه هستيم و در صورت عدم پيشگيري مناطق مولد ريزگرد در داخل كشور نيز گسترش خواهند يافت و بايد توجه داشت كه در دهه‌هاي آتي موضوع آب از بالاترين اولويت‌هاي كشور و منطقه خواهد بود.
وی گفت: بنابراین شاید برخی اقدامات موردی را بتوان امروز انجام داد اما باید برای آینده بايد در كشور برنامه‌ريزي بلند مدت داشته باشيم و راهكارهاي اساسي اتخاذ کنیم.
این استاد همچنین خاطرنشان کرد : معضل ریزگردها قضیه اي بسيار جدی است که در بلند مدت گریبان گیر کشور خواهد بود و حل آن بايد با تعاملات مناسب در سطح سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای باشد. اگر همه منابع و ظرفيت‌هاي آبي كشور را به شهرها و صنايع و مزارع برسانیم و براي رفاه ظاهري صرف نماييم حق‌آبه ضروري طبیعت را به محیط زیست ندهیم این معضلات ادامه خواهد داشت و در آينده تشديد خواهد شد.
یادمان نرود سیستان و منطقه زابل از دیرباز با طوفان های شن و آلودگی بیش از حد هوا دست و پنجه نرم کرده و ممکن است شرایطی بحرانی تر از خوزستان را تجربه کند و در سالهای اخیر با عنایت به خشک شدن دریاچه هامون، این معضل بیش از گذشته خودنمایی می کند و اثرات ناشی از آن جان مردم را به لبشان رسانده که نتیجه مهاجرت ده‌ها هزار نفری در چند سال گذشته از این منطقه مهم و استراتژیک کشور شده است, منطقه ای که رهبر انقلاب از آن بعنوان تنگه احد کشور یاد می‌کنند , اما متاسفانه در سالهای گذشته آنطور که باید و شاید به آن و مشکلات آن به خصوص مشکلات زیست محیطی آن توجهی نشده است.
گفتگو: فرگل غفاری
No tags for this post.
