تاثیر آتش‌سوزی بر خاک جنگل‌ها

بسیاري از ویژگی هاي فیزیکی، شیمیایی، معدنی و بیولوژیکی خاك تحت تأثیر آتش سوزي تغییر می نماید. آتش سوزي در جنگل هاي بلوط یکی از عوامل بسیار مهم تخریب این جنگل ها بوده، به طوري که سالانه مساحت قابل توجهی از آن ها دستخوش حریق می شود و با توجه به شدت آتش سوزي اثرات متفاوتی بر شرایط اکولوژیکی محیط تحمیل می گردد. نظر به این که خاك به عنوان بستر رشد و زادآوري جنگل محسوب می گردد، بررسی اثر این پدیده بر ویژگی هاي خاك داراي اهمیت خاصی است.

آتش سوزي در جنگل هاي بلوط یکی از عوامل بسیار مهم تخریب این جنگل ها بوده، به طوري که سالانه مساحت قابل توجهی از آن ها دستخوش حریق می شود و با توجه به شدت آتش سوزي اثرات متفاوتی بر شرایط اکولوژیکی محیط تحمیل می گردد.

در این راستا محققینی از دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و دانشگاه ایلام در پژوهشی، اثر پدیده آتش سوزي را در سه دوره زمانی یک، دو و سه سال بعد از رخ دادن آن، بر مشخصه هاي شیمیایی خاك مورد ارزیابی و بررسی علمی قرار داده اند.

براي این منظور سه منطقه آتش سوزي شده و یک منطقه شاهد (فاقد آتش سوزي) در مجاورت آن ها در جنگل هاي بانکول استان ایلام که از نظر شرایط توپوگرافی و زمین شناسی مشابهت داشتند، انتخاب گردیدند. در هر منطقه دو قطعه نمونه یکی زیر تاج پوشش جنگل و یکی خارج از آن مستقر شد و در کل تعداد 40 قطعه نمونه مربعی شکل به مساحت 100 مترمربع مورد بررسی قرار گرفت. خاك از عمق صفر تا 5 سانتیمتري برداشت گردیده وسپس  برخی خصوصیات شیمیایی آن ها مورد  اندازه گیري واقع شد.

نتایج آزمون ها نشان داد که بین تمامی متغیرهاي شیمیایی در زیر و خارج تاج پوشش جنگل در نخستین سال آتش سوزي و در چهار منطقه، تفاوت معنی داری وجود دارد. بر اساس این نتایج بین خصوصیات شیمیایی خاک در دوره هاي زمانی مختلف وقوع آتش سوزی و همچنین در زیر و بیرون تاج تفاوت قابل توجهی وجود داشت.

همچنین یافته های این پژوهش که در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در  آخرین شماره از فصل نامه «پژوهش هاي علوم و فناوري چوب و جنگل» وابسته به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به چاپ رسیده، حاکی از آن است که میزان pH خاک، بعد از دو سال و میزان پتاسیم، سه سال پس از آتش سوزي بین زیر و خارج تاج پوشش تفاوت معنی داري را نشان می دهد.

بدین ترتیب همان گونه که نتایج این مطالعه نشان می دهد وقوع آتش سوزی، به طور گسترده ای باعث ایجاد تغییرات در خاک جنگل ها می گردد. محققین با داشتن این اطلاعات می توانند با دیدي بهتر نسبت به حفظ خاک جنگل ها، تأمین پایگاه اطلاعاتی و ارزیابی توانه اي منطقه در بلند مدت اقدام نمایند.

 

منبع: باقری، ف. و همکاران. 1395. اثر آتش سوزي بر برخی ویژگی هاي شیمیایی خاك در جنگلهاي بانکول استان ایلام. پژوهش هاي علوم و فناوري چوب و جنگل، 23(3): 87-69.

No tags for this post.