روند نرخ تورم در سه ماهه اول سال آینده کاهشی است
مرکز آمار گزارش تحلیلی پیش بینی نرخ تورم سالانه و نقطه ای تا پایان سال ١٣٩٨ و سه ماهه اول سال ١٣٩٩ را منتشر کرد.
روند نرخ تورم در سال های اخیر
بعد از یک دوره ثبات نسبی و کاهش نرخ تورم که از ابتدای سال ۱۳۹۳ شروع شده بود، نرخ تورم نقطه ای و سالانه از ابتدای سال ۱۳۹۷ شروع به افزایش کرد؛ به طوری که نرخ تورم نقطه ای از ٧.١ درصد در ابتدای سال ۱۳۹۷ به ۴۷.۵ درصد در انتهای سال ۱۳۹۷ رسیده و این روند افزایشی تا اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ ادامه داشت؛ به گونه ای که نرخ تورم نقطه ای در این مقطع زمانی به ۵۲.۱ درصد رسید و بعد از آن این نرخ روند کاهشی داشته است.
نرخ تورم سالانه نیز از هشت درصد در ابتدای سال ۱۳۹۷ به ۲۶.۶ درصد در انتهای این سال رسید. روند افزایشی نرخ تورم سالانه نیز تا شهریور ۱۳۹۶ ادامه داشته و به عدد ۴۲.۷ درصد رسید.
براساس نمودار این مرکز در ماه های ابتدایی سال و بعد از جهش نرخ ارز، روند نرخ تورم ماهانه افزایشی بود که در مهر ماه ۱۳۹۷ به حداکثر خود یعنی ۷.۱ درصد رسیده و بعد از آن با ثبات نسبی بازار ارز و کنترل قیمت آن شتاب نرخ تورم ماهانه نیز کم شده و روند نزولی پیدا کرد؛ در ماههای اسفند ١٣٩٧ و فروردین ۱۳۹۸ به خاطر فشار تقاضا، نرخ تورم ماهانه مجددا افزایش پیدا کرد. بعد از آن با ثبات نسبی که بر اقتصاد حکمفرما بود مجددا نرخ تورم ماهانه کاهش و با نوسان کم همراه بود که در اواخر آبان با افزایش قیمت بنزین جهشی در نرخ تورم اتفاق افتاد که در تورم ماهانه ی ماه آذر نشان داده شده است.
در ماه های ابتدایی سال ۱۳۹۷ و همزمان با افزایش نرخ ارز، نرخ تورم نقطه ای شروع به افزایش نموده و شیب این افزایش تا مهر ۱۳۹۷ فزاینده بوده و بعد از آن با شتاب کمتری افزایش پیدا کرده به طوری که تا اردیبهشت ١٣٩٨ این روند افزایشی تداوم داشته و در این ماه نرخ تورم نقطه ای به بیشترین مقدار خود یعنی ۵۲٫۱ درصد رسید و بعد از آن روند کاهشی نرخ تورم نقطه ای شروع شده و تاکنون ادامه داشته است (به جز آذر ماه که به خاطر افزایش قیمت بنزین نرخ تورم نقطه ای افزایش داشت).
در سه ماه ابتدایی سال ۱۳۹۷ نرخ تورم سالانه تقریبا ثابت بوده و با یک وقفه ای به نوسانات نرخ ارز واکنش نشان داده و شروع به افزایش کرده است. هر چند این افزایش دارای شیب ملایم و تقریبا یکنواختی بوده و با همین شیب کم تا شهریور ۱۳۹۸ افزایش داشته است به طوری که به عدد ۴۲.۷ درصد در این ماه رسیده و بعد از آن روند نزولی آن شروع شده که تا کنون هم ادامه دارد.
مقایسه نمودار نرخ تورم سالانه و نقطه ای نشان می دهد که شتاب افزایش نرخ تورم نقطه ای بیشتر از نرخ تورم سالانه بوده و زودتر از آن به نقطه حداکثر خود می رسد و شروع به کاهش می کند و دلیل آن تفاوت در فرمول محاسباتی این دو نرخ است. نرخ تورم نقطه ای فقط دو ماه (ماه جاری و ماه مشابه سال قبل) را مقایسه می کند؛ بنابراین هر تغییر قیمتی که در ماه جاری رخ دهد تماما در نرخ تورم نقطه ای منعکس می شود و این نرخ واکنش فوری به نوسانات نشان می دهد. اما نرخ تورم سالانه مقایسه تغییرات قیمت ۱۲ ماه اخیر نسبت به ۱۲ ماه قبل از آن بوده بنابر این زمانی که یک جهش کوتاه مدت قیمتی رخ دهد هر ماه فقط حدود یک دوازدهم این شوک قیمتی در نرخ تورم سالانه منعکس می شود.
آخرین وضعیت نرخ تورم
آخرین گزارش نرخ تورم مربوط به بهمن سال ۱۳۹۸ است. در این ماه عدد شاخص کل (۱۳۹۵=۱۰۰) به ۱۹۷.۶ رسید که نسبت به ماه قبل ۱.۱درصد افزایش نشان می دهد. در این ماه درصد تغییر شاخص کل نسبت ماه مشابه سال قبل ۲۵٫۰ درصد است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به تیر ماه سال ۱۳۹۸ به ٣٧ درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (۳۸۶ درصد)، ۱۶۶ واحد درصد کاهش نشان می دهد.
بررسی نمودار نرخ تورم ماهانه به تفکیک گروه هاب ۱۲گانه کالایی نشان می دهد که کمترین تورم ماهانه مربوط به گروه ارتباطات با ۰٫۳ درصد و بیشترین تورم ماهانه در این ماه با ۴٫۳ درصد مربوط به گروه حمل و نقل است که دلیل آن می تواند تبعات افزایش قیمت بنزین در آبان ماه باشد. بعد از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه نرخ تورم ماهانه این گروه با افزایش مواجه بود. چون افزایش قیمت بنزین در هفته آخر آبان اعمال شد بیشترین اثر بر تورم گروه حمل و نقل در ماه بعد یعنی آذر ماه منعکس شد؛ به نحوی که تورم ماهانه این گروه در آذر ماه به عدد ١۴.٧ درصد رسید و این افزایش تورم ماهانه تاکنون ادامه دارد.
همچنین در این ماه استان هرمزگان با ۳۲٫۱ درصد بیشترین و استان کردستان با ١٨.٨ درصد کمترین تورم نقطه ای را داشتند.
پیش بینی ماههای آتی
در این گزارش پیش بینی نرخ تورم با استفاده از چهار سناریو انجام می شود. سناریو اول استفاده از الگوی مشابه ماه پایانی سال ۱۳۹۷ و سه ماه ابتدایی سال ۱۳۹۸ است.
باتوجه به اینکه در سال ۱۳۹۷ با تورم بالایی مواجه بودیم این سناریو می تواند به عنوان حالتی بدبینانه در نظر گرفته شود. سناریو دوم استفاده از الگوی مشابه ماه پایانی سال ۱۳۹۶ و سه ماه ابتدایی ۱۳۹۷ است و چون در این بازه با ثبات نسبی در نرخ تورم مواجه بودیم این سناریو حالتی خوشبینانه دارد و سناریو سوم میانگین این دو حالت است.
برای سناریو چهارم می توان از رابطه نرخ تورم تولیدکننده و مصرف کننده استفاده کرد. با توجه به اینکه شاخص قیمت تولیدکننده بر اساس قیمت تمام شده کالاهای تولیدشده محاسبه می شود انتظار می رود تغییرات قیمت این بخش با یک وقفه زمانی به تورم مصرف کننده منتقل شود.
بین تورم ماهانه تولیدکننده و مصرف کننده با وقفه زمانی دو تا سه دوره ای رابطه مستقیم وجود دارد. بنابراین بر اساس سناریو چهارم تغییرات نرخ تورم ماهانه مصرف کننده، تغییرات نرخ تورم ماهانه سه ماه قبل تولیدکننده است. با توجه به اینکه نرخ تورم تولیدکننده فقط تا آذر ماه تهیه شده بنابراین پیش بینی بر اساس این سناریو فقط برای اسفند ۱۳۸۸ انجام شده است.
بر اساس سناریوی سوم که احتمال تحقق آن بیشتر است روند نزولی نرخ تورم سالانه ادامه داشته و در خرداد ۱۳۹۶ به ٢٧.٩ درصد می رسد.
اما روند نزولی نرخ تورم نقطه ای در ۔ اردیبهشت ۱۳۹۶ در عدد ۲۰.۹ درصد متوقف شده و در خرداد ماه همین سال با افزایش ۰.۸ درصدی به ٢١.٧ درصد می رسد.
