محققان ایرانی حسگر فرا بنفش با قابلیت های ویژه ساختند
دکتر فرامرز حسین بابایی روز شنبه درخصوص پروژه تحقیقاتی و طرح اختراعی خود به ایرنا گفت: حدود 10 سال است که بر روی اکسید تیتانیوم که یک ماده نیمه هادی است کار آزمایشگاهی انجام می دهیم که حسگر فرابنفش نیز براساس این ماده نیمه هادی اصلی ساخته شده و مدت پنج سال نیز روی این افزاره خاص که به وسیله آن فرا بنفش را شناسایی می کنیم، کار کردیم.
وی با بیان اینکه نتایج طرح تحقیقاتی اخیر وی در مجلات علمی پژوهشی معتبر اروپایی و آمریکایی به چاپ رسیده است، افزود: کار ثبت اختراع این حسگر در داخل کشور مراحل نهایی خود را می گذارند و کار ثبت اختراع بین المللی آن را نیز آغاز کرده ایم.
حسین بابایی خاطرنشان کرد: از حدود 10 سال پیش تاکنون، موضوع فرا بنفش به یکی از مباحث مورد توجه مردم تبدیل شده است و مخصوصا از زمانی که بحث لایه ازون و بالا بودن سطح تشعشعات فرا بنفش در برخی مناطق زمین و خطرناک بودن آن مطرح شده، حتی مردم عادی هم علاقمند شده اند که برای مثال هنگام قرار گرفتن در برابر نور خورشید یا استفاده از لامپهای روشنایی، از میزان اشعه فرابنفشی که به آنها تابیده می شود مطلع شوند.
وی درعین حال به برخی جنبه های مثبت فرا بنفش نیز اشاره کرد و گفت: تاثیرات فرا بنفش همیشه منفی نیست بلکه می توان از آن استفاده های مثبتی هم داشت به عنوان نمونه، الان برخی اغذیه فروشی ها شب هنگام در آشپزخانه های خود یک لامپ فرا بنفش روشن می کنند تا با استفاده از خاصیت میکروب کشی این اشعه، محیط فروشگاه خود را ضدعفونی کنند و یا الان کاشی های مخصوص هست که در دیواره محل هایی که غذا در آنجا سرو می شود قرار دارد و وقتی فرا بنفش به آنها تابیده می شود می توانند موجودات ریز ذره بینی را بکشد و از بین ببرد.
حسین بابایی ادامه داد: ما 10 سال قبل وقتی کار را شروع کردیم بیشتر بر جنبه کاربردهای عمومی آن تاکید داشتیم بنابراین افزاره ای ساختیم که خیلی ارزان تمام می شود عمر مفید و پایداری زیادی دارد و با مصرف انرژی بسیار کم درحد یک میلیاردم وات کار می کند و وقتی شما ببینید که هر لامپ کم مصرف بین 20 تا 30 وات انرژی مصرف می کند متوجه ناچیز بودن مصرف انرژی این افزاره خواهید شد.
سرپرست آزمایشگاه خواص الکترونیکی مواد دانشگاه خواجه نصیر ادامه داد: با توجه به مصرف اندک انرژی، می توان این افزاره را به راحتی بر روی موبایل نصب کرد زیرا بر روی مصرف انرژی آن هیچ تاثیری نخواهد داشت و شما می توانید با نصب سنسور بر روی موبایل، وقتی در محیطی هستید که مشکوک به میزان بالای فرا بنفش هستید و مثلا می خواهید یک کودک را برای گرفتن ویتامین دی در مقابل آفتاب قرار دهید می توانید از طریق موبایل، میزان فرا بنفش موجود در محیط را اندازه گیری کرده و پس از مقایسه با سطح استاندارد که قبلا در برنامه سنسور وارد شده است، به شما بگوید که میزان فرابنفش محیط از سطح استاندارد بالاتر یا پایین تر است.
وی افزود: ما الان یک محصول ارزان قیمت و راحت را با فناوری بومی ایجاد کرده ایم و می توانیم درصورت حمایت، آن را به تولید برسانیم که درصورت تجاری سازی و تولید انبوه می توان آن را به قیمت کمتر از یک دلار بسازیم.
این محصول یک ویژگی دیگر دارد که الان بسیاری از آشکارسازهای فرا بنفش که در بازار جهانی وجود دارد براساس سیلیکون کار می کنند بنابراین نور مرئی محیط را هم می گیرند و همین باعث گمراه شدن سنسور در تشخیص میزان فرا بنفش می شود بنابراین باید از فیلترهایی استفاده کنید تا جلوی نور مرئی را بگیرد که این کار هزینه ساخت وسیله را بسیار بالا می برد.
استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیر اظهار داشت: محصول تولیدی ما نسبت به نور مرئی، کور است (visible blind ) و نور مرئی را در محیط نمی بیند و نیازی به فیلتر ندارد یعنی اگر شما مستقیما حسگر را به سمت آفتاب بگیرید فقط فرا بنفش آن را می گیرد و بقیه نورها را نمی گیرد به همین دلیل، استانداردی که برای هوای ابری و آفتابی برای حسگر می نویسید زیاد پیچیده نخواهد بود و در عین سادگی از دقت بسیار بالایی برخوردار است که از این نظر، یک کار منحصر به فرد است.
این حسگر فرا بنفش دارای کاربردهای متعددی در حوزه های مهندسی، پزشکی، نجوم، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و مباحث بهداشتی است.
