اختلال جسمانی سازی را چگونه تشخیص دهیم؟

همسرم اغلب از مشکلات گوارشی و مفصلی شکایت دارد. او اغلب احساس سردرد دارد و مدام به نزد پزشک مراجعه می کند. اخیرا انواع و اقسام آزمایش های پر هزینه را انجام داده است اما پزشکان با ارزیابی هایی که انجام داده اند، اظهارداشتند که مشکلی متوجه او نیست و باید به نزد روانپزشک مراجعه کند.  تشخیص آنها اختلال جسمانی سازی است. این اختلال به چه علتی ایجاد می شود و آیا قابل درمان است؟

اختلال جسمانی سازیsomatization disorder) )، از جمله اختلالات روانپزشکی است که پیش از سن 30 سالگی آغاز می شود و شیوع آن معمولا در زنان بیشتر از مردان است. طی این اختلال، بیمار سال ها از نشانه ها و علایم جسمانی متنوعی شکایت می کند که اغلب منشاء اورگانیک مشخصی برای آن پیدا نمی شود.

بیماران مبتلا به این اختلال معمولا پیش از مراجعه به روانپزشک، سال ها به سایر متخصصان مراجعه می کنند و تحت انواع و اقسام بررسی ها، آزمایش ها و درمان های دارویی و حتی جراحی قرار می گیرند.

شایع ترین تئوری مطرح در اختلال جسمی سازی این است که بیمار هنگام استرس، به جای بیان احساسات و استفاده از زبان روان، به زبان جسم متوسل می شود زیرا بر اساس فرهنگ پیرامون این افراد، اگر اظهار کنند سردرد یا کمر درد دارند، دیگران بیشتر او را درک و حمایت می کنند تا هنگامی که اعلام کنند، افسرده یا مضطرب هستند. بنابراین استرس های محیطی باعث تجربه علایم گوارشی، عصبی و ادراری تناسلی در بیمار می شود. از سوی دیگر اینگونه بیماران نسبت به علایم جسمانی خود حساس ترند و تغییرات جسمی خود را بیش از دیگران درک و فاجعه پنداری می کنند. به عنوان مثال نفخ خفیف یا تپش قلب را نشانه یک مشکل جدی و نیازمند پیگیری می پندارند.

در واقع این افراد هنگام استرس یا زمانی که توانایی انجام مسوولیت ها و برآوردن انتظارات دیگران را ندارند، دچار علایم جسمی می شوند. این علایم به آنها کمک می کند تا بتوانند آن محبتی را که نیازمندند، دریافت کنند و از پرداختن به مسوولیت ها معاف شوند.

نخستین گام درمان این بیماران، پذیرش علایم آنهاست. روانپزشک در این موارد باید به صورت نامحسوس میان بروز این علایم و وقایع پر استرس زندگی او ارتباط برقرار کند و بیمار را از صحبت راجع به علایم جسمی به سوی ارایه شرح حال راجع به مشکلات زندگی هدایت کند.

تجویز داروهای ضد افسردگی( مگر در موارد ابتلا همزمان به افسردگی) کمک چندانی به رفع علائم این بیماران نمی کند. هدف اصلی روانپزشکان برای درمان این بیماران رفع علائم جسمی آنها نیست بلکه هدف آنها ایجاد بینش نسبت به علائم و آموزش مدیریت استرس است تا بتوانند زندگی فعال و موثری داشته باشند.

*دکتر عاطفه قنبری جلفایی متخصص روانپزشکی، روانپزشک، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران

 

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا