اکوسیستمی به مثابه جواهر

این تصمیم در پی «نشست رامسر» که با هدف حفاظت از تالاب‌های جهان برگزار شده بود، گرفته شد. براساس این تصمیم در تاریخ مذکور، کنوانسیونی از ۱۸ کشور تشکیل شد که تا کنون تعداد اعضای آن به ۱۶۹ کشور رسیده است.

حال بعد از گذشت ۴۹ سال موضوع و شعار روز جهانی تالاب ها در سال ۲۰۲۰ «زندگی در تالاب‌ها شکوفا می شود» انتخاب شده است.

چرا تالاب ها ارزشمندند؟

تالاب ها در زمره یکی از مولدترین محیط های جهان شمرده می شوند. ضمن اینکه، این اکوسیستم ها گهواره های تنوع زیستی دنیا محسوب شده و با آماده سازی آب و قابلیت زادآوری اولیه در حفظ گونه های متنوع گیاهی و جانوری نقش بسزایی ایفا می کنند. ذخیره سازی آب، حفاظت در مقابل طوفان و کاهش تخریب سیل، تثبیت خطوط ساحلی و مهار فرسایش، تزریق مجدد آب های زیرزمینی و… از جمله کارکردهای تالاب هاست.

در تالاب ها اجتماعات گونه های پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان، ماهیان و بی مهرگان زندگی می کنند و از این رو، ذخیره گاه های بسیار مهمی محسوب می شوند.

علاوه بر مباحث یاد شده تالاب ها از نظر اقتصادی بسیار ارزش آفرین هستند. حفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری،‌ تامین آب، پرورش محصولات ماهی در جهان، تولید محصولات کشاورزی و چوب، تأمین انرژی، تولید مواد لجنی و گیاهی، حمل و نقل و کاربردهای توریستی از کارکردهای تالاب ها در ایجاد درآمد و اشتغالزایی است. ضمن اینکه تالاب ها بخشی از میراث فرهنگی بشر هستند که از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

چرا تالاب ها آسیب پذیرند؟

از آنجاکه تالاب ها در پست ترین نقاط حوزه های آبخیز قرار گرفته اند، بیشتر تحت تاثیر تغییر و تحولات در حوزه بالادست قرار می گیرند. از این رو، با مشکلاتی از قبیل کاهش آب ورودی به تالاب ها از منابع آب سطحی و زیر زمینی حوزه آبخیز و دشت های اطراف تالاب ها به ویژه در اثر سد سازی مواجه هستند. علاوه بر این، اجرای طرح های توسعه ای و زیر بنایی مانند راه سازی، پتروشیمی، پالایشگاه، فرودگاه و.. در محدوده تالاب ها اثرات تخریبی بر جای می گذارند.

شکار و صید غیر مجاز و بی رویه و تغییر کاربری اراضی تالابی برای امور کشاورزی، هجوم گونه های غیر بومی و مهاجم و مشکلات ناشی از تغییر اقلیم از دیگر چالش هایی است که همواره تالاب ها در سطح جهان با آن مواجه هستند.

بررسی وضعیت تالاب ها در ایران

با توجه به مباحث یاد شده و با تاکید بر اینکه تا کنون ۲۵۰ تالاب در ایران شناسایی شده بر خود لازم دانستیم که وضعیت تالاب ها در ایران را بررسی کنیم.

تا قبل از بارندگی های سیل آسای فروردین ماه سال جاری تالاب های کشورمان در وضعیت قرمز و خطر قرار داشتند. بعد از بارش های سیل آسا وضعیت تغییر کرد، به گونه ای که مسوولان و کارشناسان محیط زیست اعلام کردند وضعیت اکثر تالاب‌های کشور بسیار مناسب است.

علیرغم اینکه به لطف بارش هایی که در کشور اتفاق افتاد حال تالاب های ایران کمی بهتر شده است، اما این موضوع مدیریت نامناسبی که در این حوزه وجود دارد را نفی نمی کند.

ایران برای تغییر روندهای منفی موجود در محیط های تالابی و اتخاذ رویكردهای خردمندانه و سازگار با محیط طبیعی و اقتصادی اجتماعی كشور مزیت هایی نسبی در اختیار دارد که باید از آنها به بهترین نحو ممکن استفاده کند.

پیشینه غنی تاریخی، وجود معماری سازگار با اقلیم کشور و مهندسی پیشرفته در اجرای سازه های آبی، وجود دانشگاه ها و مراكز پژوهشی متعدد در كشور، عضویت كشور در سازمان های تخصصی و بین المللی مرتبط با تالاب و وجود حساسیت زیاد نسبت به حفظ تالاب ها در بین مردم و سازمان های مردم نهاد محیط زیستی از جمله فرصت هایی است که کشورمان در این حوزه از آنها برخوردار است.

با توجه به اهمیت تالاب ها و پتانسیل هایی که در این حوزه در کشورمان وجود دارد انتظار می رود با رویكرد جهانی به احیای فرهنگ های مرتبط به تالاب و با توجه به پیشینه تاریخی و پشتوانه علمی موجود در کشور، بیش از گذشته در راستای حفظ و احیاء تالاب ها و بهره برداری خردمندانه از آنها بکوشیم.

گزارش: ندا جوادهراتی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

  1. واقعا ارزشمند امیدوارم که همه ما به نوبه خود باید مراقب باشیم و دولت هم کمک کنن تا این با ارزش ترین ثروت کشورمان رو خوب نگه داریم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا