قدرت رسانه ها را در جنگ نرم دست کم نگیریم

شاید آن زمان کسی فکرش را هم نمی کرد که امروزه بعد از گذشت سی سال از آن اظهارات، با ظهور و گسترش رسانه های نوین چنین فضای ابهام آلودی پیش روی مخاطبان گشوده شود.

بر مخاطب امروزی که اتفاقا نمی خواهد منفعل باشد و تمایل دارد در رابطه با همه وقایع و اتفاقاتی که رخ می دهد، اظهار نظر کند، واجب است که کارکردهای رسانه و شیوه هایی که از آنها برای تاثیر بر افکار عمومی و ایجاد موج در مواقع ضروری بهره می گیرد را شناخته و به مخاطبی آگاه تبدیل شود.

چگونه رسانه ها موج سواری می کنند؟

یکی از مهمترین ابزارهای پروپاگاندای رسانه ای ایجاد انحراف در افکار عمومی است. در این روش، رسانه ها برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی با انتشار یک خبر بزرگ و قابل توجه بسیاری از داستان های کوچک تر و کم اهمیت تر را گم و ناپدید می کنند. در این میان فعالیت رسانه های آزاد و اینترنت در کنار رسانه های رسمی نه تنها این مشکل را حل نکرده بلکه به آن دامن زده است.

ابزار دیگر در این زمینه بزرگنمایی است به این معنا که گاهی با مطرح کردن یک موضوع خیالی و یا بزرگنمایی آن توسط رسانه مخاطب سوار موجی می شود که خواست صاحبان رسانه هاست.

در برخی مواقع نیز رسانه ها برای شکل دادن به یک باور خاص، مطالبی را به صورت تدریجی و مداوم در مورد یک موضوع خاص منتشر می کنند. این شیوه که سیاست تدریجی نام دارد برای شکل دادن به تصویری از یک شخص، محصول یا واقعه کاربرد دارد. در این روش رسانه ها برای بدنام کردن یا بالعکس خوشنام کردن یک فرد یا واقعه مدام از یک موضوع خوراک رسانه ای تهیه و منتشر می کنند تا به تدریج ذهنیت مورد نظر خود را در افکار عمومی ایجاد کنند.

چهارمین ابزار مورد استفاده رسانه ها برای ایجاد پروپاگاندای رسانه ای مجبور کردن مخاطبان به گرفتن تصمیم های مشکل و غیرعادی است که رسانه ها آن را حیاتی بازنمایی می کنند. در سیاست به تعویق انداختن افکار عمومی قدرت تصمیم گیری ندارد.

در مواردی هم رسانه ها دایه مهربانتر از مادر می شوند، به این معنا که در تبلیغات رسانه ای از زبان، بحث ها، نمادها و کلام آهنگین برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی استفاده کرده و به مخاطب القا می کند که بیشتر از او می داند و در جهت منافع او گام برمی دارد.

علاوه بر اینها، اخبار و احساسات جزئی از یکدیگرند که در کنار هم قطعا تاثیرگذاری زیادی خواهند داشت. چراکه، برانگیختن احساسات امکان درک واقعیت ها از طریق تفکر انتقادی را از مخاطب گرفته و بخش منطقی مغز را از کار می اندازد.

گاهی رویکرد برخی اخبار آنقدر آشکار است که بی خبر نگه داشتن مخاطبان بهتر از انتشار اخبار با ابزار و روش های خاص و ایجاد موج در جامعه است. به این معنا که گاهی مخاطبان تکنیک ها و استراتژی های موجود در رسانه ها و دولت را درک نمی کنند، در چنین شرایطی تصمیم گرفته می شود که اصلا اخباری منتشر نشود.

در برخی موارد هم رسانه در تلاش است به مخاطب القا کند که نخبه و فرهیخته بودن همیشه هم خوب نیست، با این روش رسانه به هدف خود که همان منحرف کردن اذهان عمومی است نزدیک شده و افکار را از مشکلات و مسائل مهم تر مانند موضوعات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دور می کند.

ایجاد حس گناه در مخاطبان یکی دیگر از استراتژی هایی است که در پی آن مخاطب خودش را برای بروز سرزنش می کند در حالیکه در حقیقت هیچ نقشی در آنها نداشته است.

علاوه بر همه این استراتژی ها رسانه ها می خواهند همه چیز را در مورد همه افراد بدانند. در روش بیشتر دانستن در مورد دیگران که اغلب توسط رسانه های غیررسمی و شبکه های اجتماعی انجام می شود، رسانه با به دست آوردن اطلاعاتی خاص از افراد و ایجاد موج مورد نظر، سعی در افزایش مخاطب می کند.

قدرت پروپاگاندای رسانه ای

با توجه به استراتژی هایی که رسانه ها در بازنمایی وقایع و تاثیر بر افکار عمومی از آنها بهره می گیرند شاید بی دلیل نباشد که معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد معتقد است  در عصر حاضر قدرت رسانه ها از سلاح نظامی هم بیشتر است.

به گزارش سیناپرس، محمد خدادی در رابطه با نقش رسانه ها در ایجاد موج و پروپاگاندای رسانه ای در میان افکار عمومی گفت: امروزه قدرت اصلی کشورها با میزان اطلاعات آنها سنجیده می‌شود و هر کشوری اطلاعات بیشتری داشته باشد، قدرت بیشتری در دیگر زمینه ها خواهد داشت.

وی جمع آوری اطلاعات، پردازش، انتشار و تحلیل آنها را از عوامل قدرت یک دولت و حکومت دانست و گفت: انسان امروزی با دو عامل مهم اکسیژن و اطلاعات زنده است. از این روست که مدام راجع به این مقوله صحبت می شود که داده‌ها باید تبدیل به اطلاعات شوند.

خدادی تصریح کرد: رسانه ها امروزه در کشور نظر منتشر می کنند نه خبر؛ چراکه خبر باید شامل اعداد، ارقام و اطلاعات دقیق باشد. اهمیت این موضوع در عصر حاضر که منابع دستیابی به اطلاعات زیاد و در دسترس است، بسیار بیشتر از گذشته است.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در رابطه با نقش رسانه ها در جهت دهی به افکار عمومی گفت: در عصر اطلاعات هر فردی با اطلاعات مانوس شده است و اگر می خواهیم در این فرآیند موفق شویم باید توانایی ارتباط و مهندسی ارتباط را داشته باشیم.

با این تفاسیر می توان به این قطعیت رسید که پروپاگاندای رسانه ای از مفاهیم اصلی کارکرد رسانه هاست. پروپاگاندا در راستای شکل دهی به نظرات و عقاید مخاطبان با بهره گیری از استراتژی های یاد شده همواره سعی در فریب افکار عمومی دارد.

مصون ماندن صرف از این تکنیک ها امری اجتناب ناپذیر است اما، مخاطبی که به ابزار سواد رسانه ای مجهز است و رسانه و کارکردهای آن را می شناسد قطعا کمترین تاثیر را از این فضا می پذیرد.

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا