باید گردش نخبگانی اتفاق بیفتد
حال، در این میان مهاجرت آن دسته از افراد که بنا به دلایلی می توانند برای جامعه و کشورشان موثر واقع شوند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این پدیده که از آن تحت عنوان فرارمغزها یاد می شود، نخبگان برای بهره مندی از شرایط بهتر، کشورهای پیشرفته‌تر را برای زندگی انتخاب می کنند.
در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر، این موضوع همواره در مرکز توجه بوده است. به گونه ای که رسانه‌های مختلف همواره آمارهایی از مهاجرت استعدادهای ایرانی به کشورهای دیگر ارائه می‌دهند که اغلب با اما و اگرهای فراوانی مواجه است.
البته همواره اخبار ضد و نقیضی از مقوله فرار مغزها در ایران به گوش می رسد. به گونه ای که در برخی اخبار اعلام می شود، ایران رتبه دوم فرار مغزها را در جهان در اختیار دارد و در آمار دیگری رتبه چهارم کشورمان در این حوزه به چشم می خورد. عده ای هم پا را فراتر گذاشته و معتقدند پدیده فرار مغزها از کشور هنوز به موضوع نگران کننده تبدیل نشده است.
اما در هر حال، آمارها حکایت از آن دارد که سالانه ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار متخصص تحصیلکرده از کشور مهاجرت می‌کنند و از آن بدتر اینکه 90 درصد مهاجران پس از اتمام تحصیل به کشور بازنمی گردند. البته این مقوله فقط مربوط به ایران نیست به گونه ای که، بر اساس آمار جهانی، از هر ۳۰ نفر یک نفر در دنیا مهاجر است.
چرا نخبگان مهاجرت می‌کنند؟
بسیاری از کارشناسان و پژوهشگران این حوزه معتقدند امکانات تحصیلی و کیفیت دوره‌های تحصیلی یکی از اصلی ترین دلایل برای مهاجرت نخبگان است. ضمن اینکه، وضعیت شغلی نامناسب، در اختیار نبودن فرصت‌های شغلی مناسب و سطح درآمد پایین از دیگر انگیزه های مهاجرت نخبگان ایرانی قلمداد می شود.
یک جامعه شناس و استاد دانشگاه در رابطه با این پدیده در گفتگو با سیناپرس گفت: نخبگان هر کشور سرمایه های معنوی آن کشور هستند. اهمیت این قشر برای جوامع از این روست که نخبگان به دلیل ظرفیت و توانمندی بالایی که دارند در حوزه فناوری، بازدهی بسیار بالایی برای کشور خود خواهند داشت.
دکتر مقصود فراستخواه تاکید کرد: نخبگان ذخایر مملکت هستند و باید بدانند که اگر برای تحصیل و استفاده از امکانات بهتر از کشور خارج شدند، توانایی بازگشت به کشور خود را دارند.
وی با تاکید بر اینکه قطعا با در نظر گرفتن اولویت هایی باید شرایط بازگشت جوانان به کشور را ایجاد کنیم، گفت: اینکه جوانان برای ادامه تحصیل به کشورهای دیگر بروند اصلا جای نگرانی ندارد بلکه، موضوع اصلی این است که چگونه با استفاده از مشوق های عقلانی می توانیم نخبگان کشورمان را بازگردانیم.
این استاد دانشگاه در گفتگو با سیناپرس عنوان کرد: چراکه، قطعا مهاجرت نخبگان به کشورهای پیشرفته منجر به توسعه سیاسی و اجتماعی کشورمان می شود. چراکه، این پدیده شرایطی را برای نخبگان فراهم می آورد تا با جهانی متكثر مراوده داشته باشند. بنابراین، یک ایرانی باید در جهان تردد داشته باشد اما در این میان، منافع ملی خود را نیز از یاد نبرد.
همه این صحبت ها در حالیست که پیش از این معاون علمی‌فناوری رئیس‌جمهوری، در این باره گفته بود: هرچند سهم بالای افراد تحصیلکرده در مهاجرت از کشور نگران‌کننده است، اما آمار خروج نخبگان از کشور پایین‌تر از نُرم جهانی است. به گونه ای که طبق آمار اعلام شده از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شرایطی فراهم شده که بیش از 1400 نفر از 100 دانشگاه برتر دنیا به ایران بازگشته اند.
اکنون با وجود تمام حواشی هایی که پیرامون مهاجرت نخبگان از کشور و یا به تعبیری فرار مغزها وجود دارد، نگرانی معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری از کاهش روند خروج دانشجویان از کشور بسیار جالب توجه است. وی در این باره گفته است: اگر بخواهیم علم در کشور پیشرفت کند نیاز به گردش نخبگانی داریم. ما باید محیطی را فراهم کنیم که این گردش نخبگانی اتفاق افتد.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری به تازگی پیرامون پدیده فرار مغزها عنوان کرده است که خروج نخبگان از کشور اشکالی ندارد. نگرانی ما این است که چرا بچه هایمان خارج نمی روند.
بنا به گفته وی وقتی قرار است اقتصاد باسوادی باشد باید چرخه علمی باشد. باید فرستادن دانشجو به خارج از کشور به جریان بیفتد. باید بتوانیم به کشورهای دیگر دانشجو بفرستیم.
به گزارش سیناپرس، این تغییر دیدگاه نسبت به پدیده فرار مغزها که به تازگی از سوی معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری مطرح شده است، جای بسی امیدواری دارد. از این رو، باید منتظر باشیم و ببینیم مسوولان و دست اندرکاران امر برای ایجاد گردش نخبگانی در کشور چه برنامه ای دارند و برای رسیدن به این مهم چگونه می خواهند تحریم ها را مدیریت کنند.
گزارش: هانیه حقیقی
No tags for this post.
