کوهستان، جاذبه مغفول مانده ایران

شمار زیادی از این افراد به کوهستان ها به عنوان تنظیم کننده منابع آب، کنترل کننده هرز آب و شکل دهنده آب و هوا متکی هستند. اهمیت این مساله باعث شد تا UNDP (برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد) در سال 1992 خواستار مطالعه بیشتر کشورها برای حمایت و احیای این اکوسیستم های شکننده و جمعیت نواحی کوهستانی که اکنون در معرض تخریب و نابودی قرار دارند، شود.

دکتر محمد تقی رهنمایی، یکی از پیشگامان و نخستین مدرسان گردشگری ایران در این خصوص به سیناپرس گفت: UNDP (برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد) در سال 1990 دستورالعملی را تهیه و تمامی کشورها را مکلف به اجرای آن ساخت. در این دستورالعمل 41 محور برای رفع مسایل جمعیت، آب، کوهستان ها، رودخانه ها، سواحل، آموزش پرورش، آموزش عالی، تمامی بخش های اقتصادی، گردشگری و … برنامه ریزی شده بود. سپس این دستورالعمل به زبان های مختلف از جمله ایرانی در غالب یک کتاب ترجمه و به سازمان محیط زیست ابلاغ شد. بودجه ای نیز برای اجرای این دستور العمل در اختیار ایران قرار گرفت.

این استاد پیشکسوت جغرافیای دانشگاه تهران افزود: این دستور العمل به خصوص در زمینه بهداشت، درمان، واکسیناسیون و … برای توسعه و رونق گردشگری ایران اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال ممکن است توریستی نسبت به یک نوع پشه یا حشره در ایران حساسیت نشان دهد و دچار تنگی نفس شود و مرگ بر او عارض شود.

وی اظهارداشت: طرف قرارداد این دستورالعمل دانشگاه تهران و مسوولیت شناسایی متخصصان این حوزه نیز بر عهده من بود. در ابتدا موضوع این دستور العمل در چهار بخش ده تایی دسته بندی و متخصصان آن نیز شناسایی شد. فاز نخست این طرح در ایران با موفقیت اجرایی اما فاز دوم آن به دلیل تغییر ریاست سازمان محیط زیست و مدیران آن متوقف شد.

وی ادامه داد: یکی از سرفصل های مهم این دستور العمل مربوط به کوهستان و اهمیت موضوع گردشگری آنهاست. مساله ای که متاسفانه در ایران نادیده انگاشته می شود، در حالی که کوهستان ها بخش مهمی از بدنه کره زمین به حساب می آیند.

وی بیان کرد: کوه ها نقش تعیین کننده ای در شرایط اقلیمی کره زمین دارند. به ازای هر صد متر، شش دهم درجه سانتی گراد هوا خنک می شود. همچنین کوه ها محل رویش انواع گیاهان معطر و علوفه ای هستند. از نظر موقعیت جغرافیایی اکنون خواستگاه برخی از گیاهان معطر و دارویی تنها در ایران است. پونه کوهی، گل گاوزبان و … از جمله آنهاست.

رهنمایی گفت: کوه ها مهمترین منبع ذخیره آب هستند. بارش آب در این مناطق به صورت برف است. این برف ها به تدریج ذوب می شوند و به سفره های آب زیر زمینی نفوذ پیدا می کنند. اگر کوه ها نبودند ما منبعی برای تامین آب ها نداشتیم. کوه ها با داشتن ذخیره برف، آب مصرفی ما را تامین می کنند. اگر کوهستان ها نبودند قنات ها یا کاریزهای ما به آب نمی رسیدند. 450 میلیارد متر مکعب آبی هم که اکنون به صورت بارش دریافت می کردیم از دست می رفت.

وی تصریح کرد: همچنین کوه ها نقش بسیار مهمی در توسعه و رونق صنعت گردشگری دارند. موضوعی که هم اکنون در ایران مغفول مانده است.  

این استاد پیشکسوت جغرافیای دانشگاه تهران ادامه داد: مسوولان مربوطه باید مروری به روی این موضوع داشته باشند و بررسی کنند هم اکنون کشورهای پیشرو در این زمینه طبق کدام استانداردهای جهانی و در کدام مسیری حرکت کرده اند. همچنین باید جایگاه کوهستان ها و اهمیت آنها در توسعه گردشگری آموزش داده شود. به عنوان مثال زمانی که توریستی وارد محله روستایی می شود، جامعه آن ناحیه به دلیل روحیه میهمان نوازی از توریست ها پذیرایی می کند و دریافت پول از میهمان را غیر عادی و زشت می پندارد در حالی که هنوز روحیه کسب و کار در میان آنها نهادینه نشده است.

به گفته وی، این مسایل باید در میان جامعه روستایی فرهنگ سازی شود. در دستور کار 21 نحوه این آموزش ها در جوامع بومی و محلی ذکر شده است.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا