فرياد خاموش رود دره های پايتخت

هم اکنون رود دره ها به دليل وجود آب و خاك مناسب و پوشش گياهی غنی از جمله اكوسيستم های طبيعی پايدار به شمار می آيند. همچنین رود دره ها به دلیل برخورداری از جاذبه های طبیعی، مناظر و چشم اندازهای مفرح، به عنوان یکی از قطب های مهم جذب توریست به شمار می روند و نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و گردشگری یک ناحیه بر عهده دارند؛ توسعه ای که باید همراه با سیاست گذاری ها، برنامه ریزی ها و ساماندهی مسیل ها و رود دره ها در قالب تفرجگاه های طبيعی باشد.

چنانچه توسعه گردشگری و اقتصادی این مناطق با سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های کارشناسی شده همراه نباشد و زیرساخت ها و سیستم‌ های مدیریت شهری این نواحی برای پیشگیری و مقابله با مخاطرات و بحران های طبیعی از جمله سیلاب ها فراهم نباشد، قطعا این مناطق می توانند بستری برای بروز حوادث طبیعی و مخاطرات زیست محیطی باشند.

بروز حوادث فروردین امسال گواه نداشتن سیاست گذاری ها مناسب و برنامه ریزی های کارشناسی شده در حاشیه رودخانه ها است؛ بهار امسال سیل بسیاری از خانه‌ های حریم رودخانه استان‌ های سیل‌ زده را بر سر مالکین خراب کرد.

هرچند بهار امسال خطر سیلاب از بیخ پایتخت نشینان گذشت اما ضرورت دارد توجه به ایمنی شهروندان با فراهم کردن زیرساخت ها و سیستم های مدیریت شهری برای پیشگیری و مقابله با مخاطرات و بحران های طبیعی از جمله سیلاب ها در فصل سرد بار دیگر مورد توجه قرار بگیرد.

به گفته حمید رضا آخوندی، سرپرست اداره کل شهرسازی و طرح های شهری معاونت شهرسازی و معماری، در صورت برنامه ریزی جامع با رویکرد توسعه پایدار، ضمن ایجاد فضایی مناسب برای گردشگری، فضایی سبز با هوایی لطیف در بافت و محیط زیستی با کیفیت خواهیم داشت اما نبود مدیریت درست برای استفاده از این منابع اکولوژیک، ناتوانی در کنترل سیلاب، ساخت و ساز در حریم رود دره ها را در پی خواهد داشت.

چندی پیش زهرا صدراعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران نیز رود دره ها را ستون های شهری عنوان کرد و با تاکید بر اینکه رود دره ‌ها باید حفظ شوند و حریم رودخانه‌ ها  نیز باید مورد صیانت قرار بگیرند، گفت: ساخت و ساز در بستر طبیعی، رود دره را از بین می ‌برد و دهها مشکل دیگر ایجاد خواهد کرد. همچنین نباید در بستر و حریم رود دره‌ ها هیچ نوع بارگذاری انجام شود زیرا مخاطرات زیادی به همراه دارد و خطرآفرین است از اینرو باید وضعیت ساماندهی رستوران های حاشیه رودخانه کن نیز پیگیری شود.

جدا از این مخاطرات طبیعی، آب هایی که اکنون در رود دره ها جاری هستند در بالادست توسط فاضلاب ها یا دستکاری محیط زیست آلوده می شوند. این آلودگی ها به مسیرهایی ختم می شوند که ما در آن دخالت های نادرستی داشته ایم به همین دلیل رود دره های تهران اکنون وضعیت مناسبی ندارند. از جمله این رود دره ها، رود دره کرج است.

رود دره کرج به دلیل دارا بودن موقعیت کوهستانی و ییلاقی و همچنین برخورداری از آب و هوای لطیف به خصوص در فصل بهار و تابستان و تنوع پوششی گیاهی و جنگلی، گردشگران بسیاری از شهرهای اطراف به خصوص شهر کرج و تهران دارد.

نتایج حاصل از تحلیل داده های پژوهش خدیجه آبخیز، دانش آموخته دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ با راهنمایی دکتر مهدی قرخلو به روی این رود دره نشان می دهد که حضور گردشگران تاثیر منفی بر ساختار زیست محیطی منطقه رود دره کرج دارد و گردشگری برای این مکان آسیب زا تلقی شده و هم اکنون توسعه پایدار این مکان در معرض تهدید است. همچنین با وجود پتانسیل ها و قابلیت های رود دره استفاده بهینه و پایداری در آن صورت نگرفته است. این در حالی است که می توان با برنامه ریزی صحیح و اصولی این معضلات را کاهش داد و حتی باعث بهبود ساختار زیست محیط منطقه نیز شد.

تالیف: فرزانه صدقی

No tags for this post.