گردشگری، چهارمین انقلاب جوامع بشری

دکتر محمد تقی رهنمایی، یکی از پیشگامان و نخستین مدرسان گردشگری ایران در سمپوزیوم بین المللی پایدار با محوریت طبیعت گردی اظهارداشت: انقلاب کشاورزی، نخستین انقلاب جوامع بشری است. انقلابی که جوامع بشری اطمینان یافتند از گرسنگی نجات پیدا می کنند. انقلاب شهر نشینی، دومین انقلاب جوامع بشری است. این انقلاب، ارتباط فکری انسان ها و گفتمان های بشری را تقویت کرد. رشته های علمی، فلسفی و هنری و …. در این دوره ایجاد شده اند.

وی افزود: سومین انقلاب، انقلاب صنعتی است؛ از 250 سال گذشته تاکنون همه دستاوردهای بشر مرهون اختراعات این دوره است. این دستاوردها حتی در غذای روزمره به صورت کنسرو و همچنین گوشت های ژنتیکی و میوه های تحریک شده نفوذ کرده است. این دستاوردها اکنون در تمام عرصه های زندگی بشر تغییرات زیادی به وجود آورده اند.

وی اظهار داشت: چهارمین انقلابی که بشریت تجربه می کند، انقلاب گردشگری است. حجم گردشگری دنیا سالانه یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر است؛ این حجم از گردشگری تاکنون در طول تاریخ سابقه نداشته است.

رهنمایی بیان کرد: در زمان مظفرالدین شاه، استان گیلان محل تبعید افراد تبعید شده بود اما با گذشت زمان این استان محلی برای اوقات فراغت و طبیعت گردی شده است. ارزش این فضا را نه کشاورزی و صنعت دگرگون کرده بلکه صنعت گردشگری تغییر داده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با مقایسه تطبیقی کوهستان های ایران و اتریش گفت: در حال حاضر شناخت ما از کوهستان ها نسبتا ضعیف است. در حالی که بخش مهم کره زمین را کوهستان ها تشکیل می دهند. در تئوری کره زمین ارتفاعات و قله های کوه ها ریشه در عمق زمین دارند و باعث می شوند پوست کره زمین محکم به روی زمین نگه داشته شوند.

وی اظهارداشت: همچنین کوهستان ها در دراز مدت نقش تعیین کننده شرایط اقلیمی دارند. به ازای هر هزار متر، شش دهم سانتی گراد هوا خنک می شود. کوهستان ها محل رویش انواع گیاهان هستند. به عنوان مثال درخت سرو کوهی با برگ های سوزنی شکل که قدمت آن به 4 چهار هزار سال پیش می رسد، از درختان نادر جنگل های هیرکانی است. این درختان آنقدر رطوبت می گیرند تا زنده بمانند.

این استاد پیشکسوت جغرافیای دانشگاه تهران گفت: همچنین کوهستان ها در حال حاضر مهمترین منبع ذخیره آب هستند. ما اکنون در ایران برجسته ترین و پیچیده ترین روش برای استحصال آب زیرزمینی یعنی قنات ها را داریم. خواستگاه نخستین قنات های ایران به آذربایجان باز می گردد. قدمت این قنات ها به سه هزار سال می رسد. قنات ها یکی از بهترین دستاوردهای بشر در سرزمین های خشک به حساب می آیند. اگر این قنات ها و کاریز ها نبودند، ما در ذخیره آبی کشورمان با مشکل مواجه می شدیم. از سوی دیگر ایران کشوری فلاتی شکل است که ارتفاع آن 800 هزار متر بالاتر از سطح دریاست.  اگر این کوه ها نبودند ما منبع برای تامین آب ها نداشتیم.

وی خاطرنشان کرد: همچنین کوه ها مرز بین کشورها را ایجاد می کنند. کوه ها منشا و خواستگاه تمدن ها هستند. اکنون نزدیک به پانزده تا شانزده تمدن در رشته کوه های آلپ وجود دارند که حتی ما نامشان را هم نمی دانیم.

وی اظهار داشت: در حال حاضر کوهستان ها محل زندگی 10درصد مردم کره زمین( هفتصد و پنجاه میلیون نفر) هستند. هم اکنون کوهستان ها محلی برای گذران اوقات فراغت جوامع مدرن تبدیل شده اند در حالی که پیش از این چنین شرایطی وجود نداشت.

وی گفت: در حال حاضر بهار اقتصادی آلپ با زمستان( نه شکوفه های بهاری) آغازی می شود. در دستور العمل 21 که حاصل کنفرانس سازمان ملل در باره محیط زیست و توسعه (UNCED) است، به دولت ها تکلیف شده تا وضعیت خودشان را با 41 موضوع تطبیق بدهند. یکی از این موضوع ها کوهستان هاست. متاسفانه مساله کوهستان ها در ایران نادیده انگاشته شده است.

وی با مقایسه نقشه زلزله خیزی رشته کوه های ایران و آلپ اظهارداشت: رشته کوه های ایران و اتریش هر دو به یک چین خوردگی تعلق دارند. هر دو جدید و نیمه فعال هستند و فعالیت آتشفشانی در آنها زیاد دیده می شود. همچنین هر دوی این رشته کوه ها در معرض خطر فرسایش و بهمن قرار دارند. تنها شرایط اقلیمی این دو رشته کوه با یکدیگر متفاوت است.

وی تصریح کرد: هم اکنون اشکال مختلف گردشگری در آلپ وجود دارد. طی دهه های گذشته این اشکال سازمان یافته اند در حالی که گردشگری این ناحیه در ایران مغفول مانده است و جوامع محلی، مکانی برای جمع کردن زباله های گردشگران شده اند. در آلپ جاذبه های گردشگری اما در ایران عواملی مانند فرار از زندگی شهری، باعث هدایت مردم به سمت کوه ها شده است.

 

 

No tags for this post.