انرژی های پاک: ضرورتی انکار ناپذیر

انرژی، یکی از اجزای اصلی زندگی بشر است که به طرز غیر قابل تصوری تمام ابعاد زندگی انسان را تحت تاثیر قرارداده است. به موازات تغییر در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، وضعیت و جایگاه سیستم های تولید، توزیع و مصرف انرژی نیز تغییر کرده است.

در طول تاریخ، بشر همواره به اشکال مختلفی به انرژی وابسته بوده و تغییر و تکامل سیستم انرژی همواره یکی از نیروهای محرکه جوامع بشری به منظور پیشبرد اهداف خود بوده است.

تار و پود اصلی جوامع امروزی را شبکه انرژی، ارتباطات و اطلاعات تشکیل می دهد؛ به طوریکه بروز هرگونه نقص و اشکال در این شبکه به ایجاد ضعف و آسیب در این جوامع منجرمی شود. جوامع امروزی به طور عمده در شهرها سکونت دارند و بدون وجود انرژی قادر به انجام بسیاری از فعالیت های خود نیستند.

بدین روی، هدف بسیاری از تعاملات در سطح جهانی میان کشورهای مختلف و شرکت های چند ملیتی فعال در حوزه انرژی، تامین با ثبات و پایدار انرژی است ازاینرو انرژی، امنیت تولید و عرضه آن به مهمترین مساله استراتژیست ها و سران کشورها تبدیل شده است.

با وجود تمامی تلاش های انجام شده، جهان همچنان تا سال های متمادی (فراتر از سال2030میلادی ) وابسته به سوخت های فسیلی خواهد بود. به  طورحتم، بهینه ترین حالت استفاده از ترکیبی از انواع انرژی ها (شامل زغال سنگ، نفت، گازطبیعی، هسته ای، آبی و تجدید پذیر ) برای تامین نیاز انرژی است.

محدود بودن ذخایر انرژی (به ویژه انرژی های فسیلی ) و افزایش تقاضا و همچنین موضوع بسیار مهم و جهان شمولی مانند آلودگی آب و هوای کره زمین، سبب می شود، کشورهای مختلف در فضای رقابتی و حساس تجارت انرژی، مسیرهای متفاوتی را برای تامین انرژی خود انتخاب کرده و بر طبق آن برنامه های توسعه ای را اجرا کنند.

اصلی ترین نیروهای پیشران عرضه و تقاضای انرژی در سطح جهان را می توان در نرخ رشد اقتصادی، نرخ رشد مصرف انرژی، الزامات سرمایه گذاری، تغییرات جمعیت شناختی، انتشار گاز دی اکسیدکربن، نوآوری و توسعه فناوری، شدت انرژی جهانی، قیمت های نفت و توسعه منابع جایگزین انرژی برشمرد.

نوآوری و توسعه فناوری های جدید راه حل هایی را برای کاهش مصرف انرژی در طرف تقاضا و افزایش بهره وری درس معترضه انرژی ارایه می کند. درطرف تقاضا، می تواند سهمی در ارتقای کارایی بخش های ساختمان، حمل و نقل، صنعت و تجهیزات برق داشته باشد و در طرف عرضه نیز سهم آن در توسعه استفاده از منابع تجدید پذیر، فناوری های زغال سنگ پاک و فناوری های پیشرفته هسته ای خواهد بود.

از طرفی با شتاب گرفتن توسعه منابع جایگزین مانند انرژی خورشیدی، زیست توده، باد و هسته ای که جزء منابع انرژی پاک تلقی می شوند، امید می رود تاثیر قابل توجیهی بر عرضه و تقاضای جهانی انرژی ایجاد شود. از دیدگاه علمی راه حل برتر، استفاده از منابع  انرژی پاک است که به دلایلی همچون عدم ایجاد آلودگی، در دسترس بودن و افزایش امنیت انرژی وحرکت به سوی توسعه پایدار می تواند مورد توجه ویژه باشد.

اهمیت روز افزون منابع  انرژی در شکل گیری رشد اقتصادی و همچنین ضرورت بهره برداری از این منبع  بر پایه ملاحظات زیست محیطی و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی، موضوع مطالعات روند تحولات ساختار سیستم انرژی، بررسی نوسانات مصرف انرژی و صرفه جویی در مصرف انرژی را به عنوان مساله مهم و شایان توجه سیاستگذاران بخش انرژی در دنیا مطرح کرده است.

سیر تحولات اقتصادی در قرون اخیر با کاربرد متنوع انرژی همراه بوده است، اما طی دهه هفتاد میلادی تکانه های نفتی  همراه  با  رکود  اقتصادی در  غرب  سبب  شد  تا  نقش انرژی  در  تحولات  اقتصادی  جایگاه ویژه ای پیدا  کند. انرژی  به عنوان نیروی  محرکه  فعالیت های  تولیدی، زیربنای  اساسی فعالیت های اقتصادی و اجتماعی هر کشوری به شمار می رود اما سوال مهم این است که آیا منابع  انرژی های فسیلی در سال های آتی به تنهایی جوابگوی نیاز انرژی جهان برای بقا، تکامل و توسعه خواهند بود؟

علی رضائی کلقای، دانش آموخته دانشکده اقتصاد و مدیریت گروه اقتصاد دانشگاه ارومیه با راهنمایی دکتر هدایت منتخب و دکتر سید جمال الدین محسنی زنوزی در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به تاثیر استفاده از انرژی های پاک بر رشد اقتصادی ایران پرداخته است.

او در این پژوهش عنوان کرده است که اهمیت روز افزون منابع انرژی در شکل گیری رشد اقتصادی و همچنین ضرورت بهره برداری از این منبع بر پایه ملاحظات زیست محیطی و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی و همچنین توجه دولت ها در امر سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر، به عنوان استراتژی فردا همواره مورد توجه سیاستگذاران، اقتصاددانان و پژوهشگران حوزه انرژی و توسعه بوده است از اینرو در این مطالعه به بررسی اثرگذاری متغیرهای  کلان  اقتصادی  شامل  مصرف  انرژی های  تجدیدناپذیر، مصرف  انرژی های  پاک، شاخص  توسعه  مالی، سرمایه  فیزیکی  و  سرمایه  انسانی  بر  رشد  اقتصادی  ایران  با  استفاده  از  روش  ARDL پرداخته شده است.

بر اساس نتایج بدست آمده، همه متغیرها دارای تاثیر معنی داری بر رشد اقتصادی هستند. بیشترین تاثیر بر شاخص رشد اقتصادی را متغیر سرمایه انسانی دارد. مصرف انرژی های تجدید ناپذیر، سرمایه فیزیکی و  شاخص  توسعه  مالی  دارای  تاثیر  مثبت  بر  شاخص  رشد  اقتصادی  هستند. همچنین  متغیر  مصرف انرژی های  پاک  که به صورت  مصرف  انرژی های  تجدید پذیر  (درصد  از  کل  مصرف  انرژی  نهایی)  محاسبه می شود،  نیز  دارای  اثر  مثبت  بر  شاخص  رشد  اقتصادی  است اما  نسبت  به  سایر  عوامل  تولید  در  مدل  تاثیر کمتری بر رشد اقتصادی گذاشته است. دلیل آنرا نیز می توان در استفاده فراوان از انرژی های فسیلی نسبت به انرژی های پاک و تجدید پذیر دانست.

No tags for this post.

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا