دانشگاه های ایران و صنایع ما وارداتی هستند

دکتر مسعود شفیعی، استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیر کبیر در این خصوص به خبرنگار سیناپرس گفت: دانشگاه های ایران و صنایع ما وارداتی هستند. ما پیش از این به جای دانشگاه، مکتب خانه داشتیم. در نتیجه به علت ندانستن فوت کوزه گری، ما برای ایجاد تعامل صنعت و دانشگاه دچار مشکل شده ایم اما امیدواریم با حمایت حکومت و دولت، موجب نزدیکتر شدن این دو بخش با یکدیگر باشیم.

وی افزود: هم اکنون اتفاقات خوبی در این باب صورت گرفته است. به عنوان مثال تاکید شده تا بودجه های دانشگاه ها فقط نباید از دولت تامین بشود و دانشگاه ها باید خودشان درآمد زا باشند و کمبود بودجه شان را تامین کنند.

این امر سبب شده تا دانشگاه ها به سمت صنعت بروند. البته روال درستش این است که صنعت به سمت دانشگاه بیاید و نیازهایش را مطرح کند و از دانشگاه بخواهد تا کمکش کنند. آنها باید مراکز  R&Dداشته باشند تا بتوانند نتایج تحقیقاتی دانشگاه را جذب بکنند. همچنین باید صبر داشته باشند تا نتایج کارهای تحقیقاتی تئوری به کاربردی تبدیل بشود.

 

وی تصریح کرد: هم اکنون در دنیا برای ارتباط بین بخش دانشگاه و صنعت مدل های مختلفی وجود دارد به عنوان مثال در دانشگاه های کشورهای کاناد، آمریکا و استرالیا بیشتر مباحث تئوری برای دانشجویان آموزش داده می شود. آنها پس از فراگیری علوم پایه و دروس اساسی، جذب بخش صنعت می شوند و پس از گذراندن پنج تا شش ماه دوره کارآموزی، یاد می گیرند که آن علم را چگونه در صنعت بکار بگیرند. در برخی از کشورها مانند آلمان، دانشجویان یک ترم را در دانشگاه و یک ترم را در صنعت می­گذرانند و روی تخصص شان کار می کنند. دانشگاه­ های تخصصی هم در آلمان ایجاد شده است. مثلا در دانشگاه خودرو، دانشجویان پس از فراگیری تخصص خودرو جذب شرکت های خودرو می شوند.

رئیس پیشین دانشگاه فنی وحرفه ای ادامه داد: برخی از دانشگاه های آلمان مانند دانشگاه های فنی و حرفه ای و جامع علمی- کاربردی ایران هستند و تنها تا سطح فوق لیسانس، دانشجوی مهارتی تربیت می کنند و اگر بخواهند در مقطع دکترا دانشجو بگیرند باید با دانشگاه های جامع آن کشور همکاری مشترک داشته باشند تا تئوری های لازم را بدست بیاورند.

دانشگاه نسل سوم باید خدمتگذار صنعت باشد

رئیس جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه گفت: در حال حاضر دانشگاه ها ماموریت های مختلفی در دنیا دارند. یک سری از دانشگاه ها جامع و سنتی هستند. این دانشگاه ها در مرزهای دانش فعال بوده و کارهای بنیادی انجام می دهند. شاخص سنجش این دانشگاه ها، مقالات علمی، پژوهشی و ISI است. طبیعتا این دانشگاه ها کارهای تحقیقاتی انجام می دهند و مقاله چاپ می کنند تا امتیاز بگیرند. این امتیاز باعث ارتقای دانشگاه شان هم می شود.

وی افزود: برخی دیگر از دانشگاه ها نیز باید پاسخگوی نیاز جامعه باشند. این نوع دانشگاه ها، دانشگاه های نسل سوم (پاسخگو) هستند. نسل اول دانشگاه ها بیشتر روی آموزش تاکید داشتند. نسل دوم روی آموزش و پژوهش و نسل سوم  هم علاوه بر آموزش و پژوهش، به خدمات یا ارتباط با صنعت تاکید دارند. در نسل سوم، دانشگاه وظیفه دارد به صنعت خدمت بکند و نیازهای این بخش را شناسایی و مرتفع کند.

به گفته وی، این طبقه بندی در دانشگاه های کشور ما به معنی واقعی صورت نگرفته است و تمایز چندانی میان ماموریت های دانشگاه مثلا دانشگاه تهران با شهید بهشتی، فردوسی مشهد و دانشگاه تبریز وجود ندارد. مزایای منطقه ای و نیازهای استانی در ماموریت های دانشگاه ها دیده نمی شود.

شفیعی اظهارداشت: اغلب سر فصل های درسی و کتاب های مورد استفاده در دانشگاه های امیر کبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت، خواجه نصیر مشابه یکدیگر و بر اساس مصوب وزارت علوم است. در صورتی که اغلب دانشگاه های کشورها با یک دو یا صنعت مشارکتی مشغول به انجام کار هستند. دانشگاه برای خدمت به صنعت و صنعت هم برای سرمایه گذاری و تامین مالی بودجه های مورد نیاز دانشگاه فعالیت می کند. طبیعتا کنار قرار گرفتن این دو بخش در کنار هم نتیجه بخش است.

رفع نیازهای صنعت با حمایت از علوم میان رشته

این استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیر کبیر گفت: پیش از این یک استاد سعی می کرد با صرف کلی انرژی و مذاکره با بخش صنعت، ایده اش را به فروش برساند. در نهایت یک پروژه تعریف می شد و صنعت راضی می شد تا سرمایه گذاری انجام شود. اکنون دیگر این شیوه مقرون به صرفه نیست باید با استفاده از مشارکت جمعی و حمایت از راه اندازی میان رشته ای ها نیاز صنعت را رفع کرد.

وی افزود: مثلا مکاترونیک یکی از موضوع های روز است که ساخت ربات ها با کاربردهای متفاوت یکی از زیر مجموعه های آن محسوب می شود. برای ساخت یک ربات نیاز به همکاری و کار گروهی دانشکده­ های کامپیوتر، مکانیک و برق است. انجام این کار گروهی و مشارکتی می تواند پاسخی برای رفع نیاز صنعت باشد.

شفیعی عنوان کرد: فرض کنید، دانشگاه امیر کبیر چند صد نفر عضو هیات علمی و چندین هزار دانشجو دارد. اکنون باید دانشگاه امیر کبیر به صنعت اعلام کند که چنین توانمندی هایی را دارد و از صنعت بخواهد که نیازش را جهت همکاری اعلام کند. مثلا ایجاد شهرهای هوشمند یکی از نیازهای صنعت است که می تواند نتایج و ثمرات بسیار زیادی برای همه داشته باشد. برای توسعه و راه اندازی این طرح دانشگاه و صنعت می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و سرمایه گذاری داشته باشند. بر فرض، دانشگاه امیر کبیر اعلام می کند من 50 میلیارد می گذارم، شرکت طرف قرارداد هم 50 میلیارد سرمایه گذاری می کند، در نهایت پس از گذشت ده سال می توانیم به نتیجه برسیم. البته اختصاص منابع مالی از لحاظ قانونی و اجرایی خیلی پیچیده و تقریبا غیرممکن است.

رئیس جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه تصریح کرد: متاسفانه در ایران ما نمی توانیم چنین کارهایی را انجام دهیم زیرا دانشگاه ها بودجه ای ندارند. ساختار ادارای و مالی دانشگاه ها به گونه ای است که اصلا نمی تواند پولش را جای دیگری سرمایه گذاری کند. بودجه پژوهشی دانشگاه ها فقط مخصوص خرید تجهیزات، پرداختی های اساتید و دانشجویان است. این ساختار ادارای باید  تغییر کند.

ایجاد شهرهای هوشمند یکی از نیازهای صنعت است که می تواند نتایج و ثمرات بسیار زیادی برای همه داشته باشد. برای توسعه و راه اندازی این طرح دانشگاه و صنعت می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و سرمایه گذاری داشته باشند.

به گفته وی، در کشورهای پیشرفته، رئیس شرکت خودروسازی به دانشگاه می رود و با برگزاری یک دوره کوتاه مدت، تجربیاتش را در اختیار دیگران قرار می دهد. در صورتی که قوانین موجود در ایران انجام چنین کاری را به ما نمی دهد تا فردی که هیات علمی نیست بتواند در دانشگاه تدریس کند.

ضرورت تغییر قوانین و آیین نامه های دانشگاهی

رئیس پیشین دانشگاه فنی وحرفه ای گفت: اگر ما بخواهیم نسل سوم  دانشگاه ها (ارتباط صنعت با دانشگاه) در ایران شکل بگیرد باید یک سری قوانین، آیین نامه ها و دستورالعمل هایمان را تغییر دهیم.

وی اظهارداشت: زمانی که ما قصد داریم دانشگاه نسل سومی داشته باشیم یعنی باید اساتید ما در صنعت و بازار حضور داشته باشند. یک یا دو روز از کارشان را در بخش صنعت سپری کنند. این در حالی است که چند ماه قبل از سوی معاونت آموزشی وزارت علوم به دانشگاه ها ابلاغ شد که اساتید دانشگاه ها موظفند بیش از 40 ساعت در دانشگاه ها حضور پیدا کنند یعنی یک استاد از صبح شنبه تا بعد از ظهر چهارشنبه باید در دانشگاه حضور داشته باشد. در چنین شرایطی ارتباط صنعت با دانشگاه معنا پیدا نمی کند.

شفیعی افزود: به نظر می رسد که ما حرف های خوبی را که درک کرده ایم و در ارتباط با صنعت و دانشگاه، کارهایی را از کشورهای توسعه یافته یاد گرفته ایم اما هنوز در پیاده سازی آن دچار مشکل هستیم زیرا ساختارها و بسترهای این کار را مهیا نکرده ایم.

وی تصریح کرد: پیش از این حضور یک استاد دانشگاه در بخش صنعت ناپسند انگاشته می شد. یکی از کارهای خوبی که طی دو دهه اخیر اتفاق افتاده، این است که اساتید دانشگاهی می توانند شرکت دانش بنیان تاسیس کنند و یکی دور روز از بار موظفی شان را در شرکت ها بگذرانند.

وی ادامه داد: هرچند این اتفاق رخ داده است اما به نظر من می رسد که شرایط راه اندازی یک شرکت دانش بنیان به این سادگی نیست و تعداد کمی از اساتید می توانند وارد این مقوله بشوند و صاحب شرکت های دانش بنیان شوند. در نتیجه بیشتر اساتید مشغول انجام کارهای تئوری و تهیه مقاله به صورت تمام وقت در دانشگاه ها هستند.

 به گفته وی، اگر بخواهیم ادعا کنیم که دانشگاه نسل سوم شده ایم باید ارتباط صنعت و دانشگاه به معنای واقعی اش شکل بگیرد.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا