لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی ساخته شد

استفاده روزافزون از لیوان‌های یک‌بارمصرف در محیط بیرون از منزل و در برخی موارد در داخل منزل تأثیرات مخرب جبران‌ناپذیری بر سلامتی جسمی انسان‌ها دارد. این ظروف علاوه بر سرطان‌زا بودن، برای محیط‌زیست مضر بوده و معمولاً تجزیه پلاستیک تا چند صدسال طول می‌کشد.

 امروزه مصرف مواد غذایی در ظروف بسته‌بندی‌شده پلاستیکی یا ظروف یک‌بارمصرف بسیار رایج بوده و در ایران نیز این نوع ظروف در مناسبت‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند.

نتایج پژوهش‌های انجام‌شده توسط دانشمندان نشان می‌دهد که مصرف مواد غذایی در ظروف پلاستیکی از همان ابتدای دوران جنینی بر سلامت انسان تأثیرات سو داشته و این در حالی است که امروزه اکثر ظروف غذایی ما از بطری تا سینی‌های سالاد و لیوان از پلی کربنات پلاستیک ساخته می‌شوند که دارای برخی از مواد شیمیایی زیست فعال مانند بیسفنول و فتالات هستند. این مواد به‌ویژه در مجاورت با حرارت آزادشده و پس از مصرف، با هورمون‌های بدن انسان ترکیب می‌شوند. تحقیقات انجام‌شده در اوایل سال جاری نشان داد که بیش از ۹۰ درصد از آب بطری از مارک‌های پیشرو در جهان با میکروپلاستی آلوده‌شده است.

این موضوع سبب شد تا محمد رضا نژاد، مخترع ایرانی اقدام به تهیه و ساخت نوعی ظروف ساخته‌شده از بیسکوئیت کند که خوراکی بوده و هیچ ضرری برای محیط‌زیست ندارد.

 با استفاده از لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی به‌جای لیوان‌های یک‌بارمصرف می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کرد.

لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی تک لایه (یکپارچه) با مقاومت تا 4 ساعت در مقابل هر نوع نوشیدنی گرم (چای، قهوه، نسکافه، انواع دم‌نوش‌های گیاهی و …) و سرد (آب آشامیدنی، انواع آب‌میوه، شیر و …) که هیچ‌گونه تغییری در طعم، رنگ، بو و خواص نوشیدنی ایجاد نکرده و پس از نوشیدن محتویات آن؛ خود لیوان و یا فنجان قابل‌خوردن بود و طعم و ارزش غذایی آن همانند بیسکوییت است. با توجه به مواد تشکیل‌دهنده لیوان و فنجان خوراکی اختراعی و عدم استفاده از هیچ‌گونه مواد نگهدارندِ این محصول هیچ‌گونه ضرری برای سلامتی انسان نداشته و باعث جلوگیری از ورود بخشی از مواد پلاستیکی مضر به چرخه طبیعت می‌شود

گفتنی است لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی به‌صورت تک لایه (یکپارچه) تولید می‌شود و هیچ‌گونه لایه محافظ داخلی و خارجی ندارد.

از سوی دیگر لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی ارائه‌شده توسط محمد رضا نژاد، هیچ نمونه مشابه داخلی نداشته و قابلیت تولید انبوه جهت مصرف عمومی را به‌سادگی داراست. این محصول دارای گواهی‌نامه ثبت اختراع است و علی‌رغم انجام آزمایش‌های لازم و تائید مراکز مختلف علمی و تحقیقاتی کشور، به دلیل مشکلات مالی و عدم‌ حمایت‌های لازم؛ هنوز به‌صورت تجاری تولید نشده است.

ظروف پلاستیکی معمولاً از مشتقات نفتی مانند پروپان یا اتان تشکیل‌شده‌اند که تحت فرایندهایی تبدیل به پلیمر می‌شوند. پلیمرها در حالت عادی تأثیری بر سلامتی انسان ندارد اما زمانی که در مجاورت نوشیدنی‌هایی با دمای بالا (مانند چای، قهوه و …) و یا با موادی دارای خاصیت اسیدی (مانند برخی از آب‌میوه‌ها) قرار می‌گیرند به مونومر تجزیه‌شده که مونومرها حاوی مواد سمی بوده و در درازمدت عامل ایجاد سرطان در انسان‌ها می‌شود.

علاوه بر این لیوان‌های یک‌بارمصرف پلاستیکی به دلیل قابلیت استفاده آسان و دور ریختن، باعث انباشت زباله‌های پلاستیکی می‌شوند که یکی از معضلات زیست‌محیطی جامعه امروز است که به دلیل تجزیه‌پذیری گاه چند صدساله بشدت زندگی انسان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.

با توجه به مضرات شدید لیوان‌های یک‌بارمصرف برای سلامتی، جایگزینی سالم برای این نیاز ضروری روزمره در خارج از منزل احساس شد که انگیزه اصلی این تحقیق و ساخت لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی تک لایه (یکپارچه) گشت تا هیچ مشکلی از این بابت سلامتی انسان‌ها و محیط‌زیست را تهدید نکند.

این لیوان و فنجان بیسکوییتی خوراکی اختراعی به‌راحتی در هر مکان و جایی قابل‌استفاده بوده و ماندگاری بالایی دارد، ضمن آنکه در صورت طراحی و ساخت تجهیزات و تولید انبوه قیمت تمام‌شده آن پایین بوده و به‌راحتی در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد.

محمد رضا نزاد در این رابطه به خبرنگار سینا پرس گفت: درمجموع دغدغه من از این اختراع، افزایش سطح سلامتی در زندگی روزمره و تشویق به زندگی سالم در جامعه است. گفتنی است جهت جذابیت ظاهری این محصول می‌توان در تولید آن از رنگ‌های مجاز خوراکی مورد تائید وزارت بهداشت استفاده کرد تا به‌صورت رنگی نیز در دسترس مصرف‌کنندگان به‌خصوص کودکان قرار گیرد.

پیش‌زمینه ساخت ظروف بیسکوئیتی

از دیرباز بیسکوییت یکی از خوراکی‌های مورداستفاده مردم بوده که تقریباً تمام افراد در سنین مختلف از آن استفاده می‌کنند ولی این خوراکی پرطرفدار پس از قرار گرفتن در مجاورت رطوبت و مایعات فرم و شکل خود را در کوتاه‌ترین زمان ازدست‌داده و نرم می‌شود.

به این دلیل با توجه به مضر نبودن این خوراکی تصمیم به تولید لیوان و فنجان بیسکوییتی تک لایه (یکپارچه) گرفته شد که اگرچه مواد تشکیل‌دهنده آن همانند بیسکوییت است ولی در مقابل مایعات مقاوم بوده و فرم و شکل خود را به دلیل نوع خاص پخت از دست نمی‌دهد.

نکته منحصربه‌فرد این اختراع تک لایه بودن آن است که هیچ لایه داخلی یا خارجی پوششی و کمکی ندارد.

نمونه‌های مشابه خارجی

تاکنون تلاش‌های متعددی برای تولید جایگزین ظروف یک‌بارمصرف پلاستیکی در گوشه و کنار جهان صورت گرفته است که اکثراً ناموفق بوده و هر یک دارای مشکلات خاص خود هستند.

در سال 2016، یک استارت آپ در کشور بلغارستان به‌منظور جلوگیری از تولید این حجم زباله در سال لیوان‌هایی برای قهوه‌های برون‌بر طراحی کرده که خوراکی هستند و می‌توانند قهوه داغ را درون خود نگه‌دارند بدون اینکه روی طعم قهوه اثر گذاشته و یا از مقاومت لیوان کاسته شود البته این محصول هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسیده و سازندگان آن به دنبال جذب سرمایه‌گذارند.

در یک تلاش دیگر و این بار در شرق آسیا، یک مخترع اهل اندونزی، لیوانی سبک و زیبا که در رنگ‌های شاد و متنوع عرضه می‌شود طراحی کرده است که با مواد خوراکی ساخته‌شده و می‌توان علاوه بر نوشیدن مایع درون آن، خود لیوان را نیز به‌عنوان یک ماده خوراکی مصرف کرد البته این لیوان از جلبک دریایی تولیدشده فقط توانایی نگهداری مایعات سرد را دارد و در مجاورت مایع گرم تجزیه می‌شود.

شرکت مشهور KFC نیز چندی پیش تلاش کرد تا نوعی لیوان خوراکی را به مشتریان خود ارائه دهد. این لیوان‌ها از نوع خاصی بیسکویت ساخته‌شده‌اند که اطراف آن کاغذهای شکری خوراکی و سپس نوعی شکلات سفید و مقاوم در برابر گرما پوشانده است. نشان کی اف سی نیز درست روی آخرین لایه یعنی شکلات چاپ می‌شود.

جالب است بدانید که این فنجان در ابتدا بسیار سفت‌وسخت بوده و نمی‌توان به‌راحتی آن را گاز زد. ولی با ریختن قهوه در آن، به‌آرامی نرم شده و قابل‌خوردن می‌شود. البته این لیوان دارای هزینه بالایی بوده و بیسکوئیت آن برخلاف نمونه ساخته‌شده توسط مخترع ایرانی، به‌آسانی حل می‌شود و راز مقاومت آن، شکلات استفاده‌شده در رویه لیوان است.

تلاش‌ها برای ساخت ظروف جایگزین ظروف پلاستیکی، منحصر به این موارد نبوده و بر اساس گزارش منتشرشده در مجله تخصصی Bioresource Technology تیمی از پژوهشگران بین‌المللی موفق شده‌اند با کمک خزه‌ها و جلبک‌های دریایی، نوعی پلیمر با نام پلی هیدروکسی آلکوانات تولید کنند که ماده اولیه ساخت پلاستیک بوده و پلاستیک ساخته‌شده به این روش، به‌سادگی قابل‌تجزیه است. البته این ماده قابل‌خوردن نبوده و هنوز به تولید انبوه نرسیده است.

مشکلات و موانع تولید

کارهای تولید این لیوان‌ها و فنجان‌ها در دست انجام است و در کمتر از یک ماه آینده تولید آزمایشی آن به تعداد محدود انجام می‌شود. با توجه به جدید بودن این محصول و نبود تجهیزات مناسب اتوماتیک برای تولید این فنجان‌ها و لیوان‌ها در هیچ جای دنیا، نیاز به طراحی تجهیزاتی مناسب برای تولید انبوه این محصول وجود دارد که نیازمند سرمایه‌گذاری نسبتاً زیادی است که از توان مخترع این محصول خارج است.

محمد رضا نژاد درباره ایده اولیه این محصول می‌گوید: «ایده ساخت این لیوان‌ها در اوایل سال 94 با خواندن خبر تولید لیوان‌های خوراکی تبلیغاتی شرکت کی اف سی به ذهنم رسید. لیوان‌های تولیدی این شرکت قابلیت نگهداری نوشیدنی گرم را داشته و پس از نوشیدن آن قابل‌خوردن بود و داخل لیوان با یک نوع شکلات مقاوم‌به‌گرما پوشانده شده بود که توانایی نگهداری نوشیدنی را داشت. ایده اولیه ازاینجا پدید آمد و پس از حدود دو سال این ایده با تحقیقات بسیار و تلاش فراوان به واقعیت پیوست و موفق به دریافت گواهی ثبت اختراع شدم.»

در پایان سازنده این ظروف از آمادگی خود برای همکاری با مراکز دولتی و خصوصی مرتبط که آمادگی سرمایه‌گذاری و مشارکت جهت تولید انبوه این محصول را دارند، خبر داده و ابراز امیدواری کرد که با انجام حمایت‌های لازم، این محصول بتواند جایگزین لیوان‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف در کشور شده و حتی قابلیت صادرات و ارزآوری برای کشور را داشته باشد.

 

گزارش: احسان محمدحسینی

 

 

 

 

 

 

No tags for this post.