فضای مجازی باعث تغییر ژن های فرهنگی شده است
یک متخصص حوزه معماری در گفتگو با خبرنگار سیناپرس در رابطه با آینده معماری در جهان گفت: اگر قرار باشد ما در مورد آینده معماری و اینکه در ۲۰ سال آینده قرار است چه اتفاقی بیفتد اظهار نظر کنیم، مجبوریم به این مقوله از دو شاخه نگاهی سیستماتیک داشته باشیم.
دکتر علی مشهدی افزود: یکی در فرآیند طراحی معماری و دیگری در فرآیند ساخت. در معماری سنتی این دو فرآیند باهم تلفیق شده بود به این معنا که یک معمار سنتی که استادکار بود این دو را به صورت همزمان انجام می داد. معماری فنی بود که به صورت سینه به سینه و نسل به نسل به او منتقل شده بود.
وی تصریح کرد: در صورتی که امروزه با جدایی و ایزوله شدن هریک از اینها مواجه هستیم. بحثی که مد نظر است این است که معماری به متغیرهایی مانند اقلیم، فرهنگ، محیط زیست، تکنولوژی، اقتصاد و سیاست وابسته است.
این استاد دانشکده معماری دانشگاه علم و فرهنگ عنوان کرد: اگر در معماری گذشته بررسی کنیم در می یابیم که در یک دوره‌ای معماری خیلی تغییر نمی کرد، دلیل آن هم این بود که فاکتورهایی که معماری از آنها تاثیر می پذیرفت تغییری نمی کرد. مثلا تغییرات اقلیمی در جهان وجود نداشت یا محیط زیست چندان تغییری نمی کرد و تکنولوژی، اقتصاد و سیستم معیشت مردم ثابت و فرهنگ یک فرهنگ تثبیت شده بود.
ارتباطات باعث تغییر فرهنگ شده است
وی با بیان اینکه مساله ای که امروزه با آن مواجه هستیم مساله ارتباطات است، گفت: به این معنا که ارتباطات باعث تغییر فرهنگ شده به گونه ای که در فضاهای مجازی باعث تغییر ژن های فرهنگی شده است. بحث تغییرات زیست محیطی ناشی از صنعتی سازی و ریز فاکتور های دیگر ناشی از تغییر عواملی شده که معماری از آنها تاثیر می گرفته است.
مشهدی ادامه داد: بنابراین، اگر بخواهیم آینده را پیش بینی کنیم باید گفت که ما در آینده با یک معماری تغییر رو برو هستیم به خاطر تغییر هر یک از این عواملی که معماری را تحت الشعاع قرار می دهد.
وی اظهار کرد: رویکرد موجود در رابطه با آینده در دو موضوع می گنجد. یکی رویکرد تکنولوژیک و دیگری رویکرد انسان گرا. افرادی که به رویکرد تکنولوژیک اعتقاد دارند می گویند در فرآیند طراحی معماری و تکنولوژی ساخت در آینده برتری تکنولوژیک خودش را به سایر عوامل مانند فرهنگ، اقتصاد و… قالب می کند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: چنانکه در فرآیند طراحی معماری ما معماری الگوریتمیک و پارامتریک را داریم. معماری پارامتریک نقش معمار را از طراح به تحلیل گر و انتخابگر بودن کاهش داده است و معمار فقط می تواند از میان طراحی هایی که سیستم در اختیارش می گذارد انتخاب کند.
وی عنوان کرد: از سوی دیگر به خاطر ویژگی هایی که تکنولوژی دارد مانند سرعت اجرا، امکانات و کاهش هزینه‌ها ابزار برتری را به ما می‌دهد و به همین دلیل ما تکنولوژی را معمولا به فرهنگ ترجیح می‌دهیم که این رویکرد در لایه های اجتماعی، ناخودآگاه تلقی می‌شود.
مشهدی در ادامه افزود: در تکنولوژی ساخت این مقوله یک رویکرد منفی است برای ما چون تکنولوژی وارد شده با لایه های فرهنگی ما همسان نیست و یک رویکرد مثبت است برای کشورهای صادرکننده تکنولوژی چون تکنولوژی در آن کشورها بومی سازی شده است.
وی با بیان اینکه رویکرد دیگری که مطرح است رویکرد انسان گراست، گفت: ما از یک زمانی به بعد متوجه شدیم که معماری تکنولوژیک و معماری مدرنی که به تکنولوژی نگاه مثبت دارد، شاهد یکسری ناملایمات اجتماعی مانند قلمرو و حریم انسان ها، انزوا طلبی انسان ها ناشی از معماری و… شده است.
مشهدی اظهار کرد: بنابراین، به این نتیجه رسیدیم که در چنین شرایطی معماری مدرن کارایی ندارد و باید به سمت معماری برویم که رویکرد انسان گرا داشته باشد. بسته به معماری و خودآگاهی که در متخصصان این حوزه اتفاق می‌افتد، معماری در آینده ایران و جهان می تواند به سمت یکی از اینها پیش برود.
نقش انرژی در معماری آینده
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه از این رو باید گفت در آینده بستگی دارد که کدام یک از این رویکردها به دیگری غالب شود، تاکید کرد: تنها چیزی که می تواند به صورت موازی بین این دو رویکرد مشترک باشد، انرژی است. در معماری ۲۰ سال آینده نیاز داریم در مصرف انرژی صرفه جویی کرده و تولید انرژی های پاک داشته باشیم.
وی در ادامه توضیح داد: بنابراین من معتقدم چیزی که در ۲۰ سال آینده اتفاق می‌افتد میل به ساخت ساختمان هایی است که خودکفا باشند از لحاظ انرژی، یعنی ساخت ساختمان هایی که نه تنها انرژی خود را تامین می‌کنند بلکه انرژی ساختمان های مجاور را نیز به گونه ای تامین می‌کنند. ضمن اینکه در مقابله با بحران آب هم از گردش آب استفاده کرده و بحران آب و انرژی را کاهش دهد.
مشهدی اضافه کرد: برای کسب آمادگی در مواجه شدن با این تغییرات دو راهکار مطرح است، یکی باید سعی کنیم که در بخش آموزش معماری یک معماری انعطاف پذیر را آموزش دهیم که بتواند با هر دو رویکرد مطرح شده تلفیق شود. دیگر اینکه مساله محوری باید در این رشته جا باز کند.
وی تاکید کرد: در شیوه های آموزش سنتی و نتیجه محور با حجم عظیم اطلاعات روبرو هستیم اما امروزه به این نتیجه رسیدیم که رویکرد مساله محور در آموزش موجب افزایش خلاقیت و انعطاف پذیری در رابطه با این دو رویکرد می شود.
