بهبود آلودگی‌های بصری کلانشهرها با مدیریت علمی

دکتر محمد مهدی اخوی یان، رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ در این خصوص به خبرنگار سیناپرس گفت: بر اساس دیدگاه برخی نظریه پردازان، هنر بازتاب مسایل اعتقادی، روحی، احساسی و اجتماعی است که متاثر از شرایط محیطی خلق می شوند. تاریخ هنر و معماری ایران گواه این شرایط است.

این پژوهشگرهنرهای تجسمی افزود: شاهکار هنر معماری ایران را باید در دوره صفوی جست. در این دوره به علت انسجام و همسویی سیاست با دین و اعتقادات مردم از یکسو و همچنین توانمندی اقتصادی از سوی دیگر، بستری ایجاد شد تا هنر و معماری به درستی در آن زمان تجلی پیدا کند. در این دوره هماهنگی زیادی بین معماری و زیست انسان ایجاد شد و ارتباط تنگاتنگی بین مسجد و بازار، بازار و بافت منازل به وجود آمد.

وی اظهارداشت: با توجه به مساله جهانی شدن و تحول در ابزار و تکنولوژی، فضای مجازی امکان گفتمان فرهنگی را فراهم ساخته است که هم می تواند فرصت و هم تهدید باشد. از سوی دیگر مهاجرت و جا به جایی انسان‌ها از یک سرزمین به سرزمین  دیگر، فرصت آشنایی آداب و رسوم و فرهنگ های مختلف را ایجاد کرده است. این آشنایی کم کم خورده فرهنگ را در کلان شهر ها به وجود آورده است.

وی ادامه داد: هرچند بسیاری از انسان ها با جا به جایی به دیار دیگر سعی دارند ضمن پایبندی به مناسک و آیین های خودشان یک هم زیستی خوبی نیز با فرهنگ های مرسوم مردمان آن دیار داشته باشند به عنوان مثال در اکثر شهرهای کشور کانادا محلاتی ویژه اقوام مختلف دنیا که بر اساس فرهنگ های مختلف شکل گرفته است. مثلا در محله ایرانی ها، محصولاتی بر اساس ذایقه وسلیقه آن ها مانند نانوایی سنگک یا بقالی وجود دارد. این محیط  جزیی از فرهنگ کلی کاناداست که مردم آن محل ضمن احترام به قوانین آن کشور، زندگی فرهنگی خاص خودشان را هم درست کرده‌اند.

اخوی یان گفت: این اتفاق  امروز در کلانشهر تهران نیز به چشم می خورد. در شهر تهران محله هایی با ویژگی های فرهنگی اقوام مختلف ایرانی شکل گرفته  است. این اقوام سعی می کنند بر اساس فرهنگ و آیین خودشان، زیست داشته باشند. این تفاوت‌ها در دکوراسیون داخلی منازل آن ها و تا حدودی در معماری و گرافیک محیطی و مبلمان شهری مناطق مختلف تهران به چشم دیده می‌شود. اگر این روند ادامه یابد شاهد شهری خواهیم بود که هیچ ویژگی مشخص و مدیریتی در آن دیده نخواهد شد.

به گفته وی، این بحث باید با وضع یک سری قوانین، چاره اندیشی و مدیریت درست، کنترل شود تا شاهد این نباشیم که در هر منطقه ای خانه‌های ایجاد شود که اصلا هیچ هم خوانی و وحدتی با سایر بافت ها نداشته باشد. درست بر خلاف وحدت معماری که ما در دوران صفویان یا قاجاریان شاهد آن بودیم.

تغییر سبک زندگی با تغییر معماری شهرها

رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ اظهارداشت: باید برای بحث هنر و معماری شهر تهران مدیریتی مناسب حاکم باشد و گرنه این اغتشاش تصویری شهر می تواند روی سبک زندگی انسان‌ها  نیز تاثیر بگذارد. این مسایل از جمله مباحثی است که باید در حوزه هنرشهری به آن اهمیت داده شود.

وی بیان کرد: امروزه با تغییر معماری شهرها، بازارها به هایپر استارها و مگامال ها تبدیل شده اند. مراکز خرید امروزی با کلمات غربی و فرهنگ غربی  به یک باره در سطح شهر ها هویدا شدند. قطعا این نوع تغییرات سبک زندگی انسان ها و نوع خرید ها را تغییر می دهد. اکنون واژه‌ای به نام پاساژ گردی در کلانشهرهای ما رواج یافته است. جوانان برای پر کردن اوقات فراغت خودشان( نه برای انجام خرید) به پاساژها می روند. انعکاس این مسایل در آثار هنرهای تجسمی کاملا مشهود است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا هنر می تواند این شرایط را تغییر دهد، گفت: من اعتقاد دارم هنر به زندگی معنا می بخشد و انسان ها را هدفمند می سازد ولی اینکه به هنر نگاه ابزار داشته باشیم ، تاریخ تجربیات گوناگونی را نشان می دهد.

اخوی یان  تصریح کرد: هنر می تواند باعث تلطیف مسایل و گرفتاری های شهری باشد و به صورت کاربردی اوقات فراغت جوانان را پر کند تا آنان به راه های غیر معمول گرایش پیدا نکنند. مدیران شهری و مملکتی نیز می توانند با بکارگیری هنر خلاءهای به وجود آمده در فضای شهری را برطرف و با طراحی برنامه ریزی سالم و درست، اوقات فراغت جوانان را پر کنند.

وی یاد آور شد: مسوولان باید بازتاب و انعکاس هنر در جامعه را دریابند. آنها باید مشاهده کنند مسیری که هنر می رود انعکاس تفکرات شهروندان آن شهر است که نسبت به مسایل اجتماعی دارند.

وی گفت: هنر نقاشی، موسیقی، تئاتر ما اگر به خوبی رصد شوند، اوضاع و شرایط اجتماعی آن شهر را به خوبی نمایان می‌کنند. اگر این مباحث را نتوانیم به خوبی مدیریت کنیم شاهد بروز و ظهور موسیقی و هنرهای زیر زمینی می شویم و راه را بیراهه خواهیم رفت. کنترل این مسایل و جریانات هم از دستمان خارج خواهد شد.

ضرورت نظارت جدی شهرداری از فضای تصویری به ویژه بیلبوردهای تبلیغاتی

اخوی یان  اظهارداشت: امروزه باید بحث مبلمان شهری، شهرسازی، گرافیک محیطی با دید علمی مورد ارزیابی قرار بگیرند. متاسفانه اکنون این مسایل به صورت علمی در کلانشهرهای ما رعایت نمی شود زیرا مراکز تصمیم گیری این حوزه بسیار زیاد است و هر مرکزی برای خود تصمیم گیری می کند. تداخل تصمیم گیری این مراکز باعث ایجاد این آلودگی های بصری و صوتی می شود.

وی افزود: این آلودگی ها به روان و روح انسان ها آسیب وارد می کند. شهرداری باید به کیفیت بصری بیلبوردهای تبلیغاتی خیابان ها نظارت جدی داشته باشد. به عنوان مثال اکنون در سطح شهر بیلبوردهایی توسط شهرداری نصب می شود. در برخی از مناطق مراکز دیگر بدون هیچ نظارتی اقدام به نصب این بیلبوردها می کنند. در صورتی که بیلبوردها  باید در جای که متخصصان این امر مشخص می کنند، نصب شود. همچنین گاهی بر روی بیلبوردهای تبلیغاتی  تصاویری دیده می شود که هیچ گونه سنخیتی  با محیط پیرامون آن فضای ندارند.

وی بیان کرد: بیلبوردهای تبلیغاتی باید ویژگی های هنری نیز داشته باشند. در بحث تبلیغات شهری هر تبلیغی نیز نباید به روی بلیبوردها به نمایش در بیایند زیرا از نظر تصویری آشفتگی وآلودگی ایجاد می کنند. متاسفانه اکنون یا مدیریتی روی این مسایل نشده  یا اگر توجه شده، اندک بوده است. هرچند بسیاری از مسوولان ادعا می کنند که این مباحث را کنترل می کنند اما همچنان شاهد این ناهماهنگی ها هستیم.

زیبایی‌های بصری ساختمان‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد

رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ گفت: در حال حاضر باید به روی زیبای های بصری ساختمان ها نیز کار بشود. دانش این مساله اکنون در ایران وجود دارد. بسیاری از کشورهای دیگر از توانمندی معماران ایرانی برای بهبود فضای بصری شهرشان استفاده می کنند. اغلب این کشورها با دیدی علمی( نه سلیقه ای و با اعمال تعصب) این بحث را دنبال می کنند. در صورتی که در ایران کمتر بهایی به نظر متخصصان این حوزه داده می شود و بر اساس سلیقه مدیران این مباحث مطرح و اجرایی می گردند.

وی تصریح کرد: هر مکانی بر اساس نوع شغل و گروه سنی رنگ خاص خود را نیاز دارد. به عنوان مثال طراحی فضای مهد کودک، نوع رنگ و انتخاب چیدمان آن باید بر این اساس باشد که کودک می خواهد از آن استفاده کند. یقینا رنگ مورد استفاده این فضا کاملا متفاوت تر از فضاهای صنعتی، مدارس، دانشگاه ها و مساجد خواهد بود. رستوران ها و کافی شاپ ها معمولا از رنگ های تند و شاد استفاده می کنند اما این رنگ نمی‌تواند مناسب فضای دانشگاه یا بیمارستان باشد. در کلانشهر تهران نیز وضع به همین منوال است.

اخویان ادامه داد: خوشبختانه امروزه برخی از مناطق تهران این مسایل با دید علمی مورد توجه قرار گرفته اند. به عنوان مثال در  منطقه 22 تهران اصول شهر سازی  به علت استفاده از متخصصان به خوبی رعایت شده است.

وی در پایان گفت: معماری مانند اجرای یک موسیقی می ماند که می تواند زیبا یا زشت اجرا شود. فرد بر اساس درون مایه شخصی و فرهنگ و سواد بصری خود می تواند این زشتی ها و زیبایی ها را مشاهده کند. به تصور من بالا بردن سطح سواد بصری مردم و تقویت فرهنگ بصری شهروندان یکی از کارهایی که مدیران شهری می توانند در این زمینه انجام دهند تا ضمن افزایش فرهنگ و معنویت، سطح زندگی انسان ها نیز متعالی گردد.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.