چرا سفره های آب زیرزمینی در کشورمان نابود شدند؟
شواهد بسیاری در حوزه محیط زیست کشور وجود دارد که حاکی از عدم مطالعه و پژوهش علمی بر تاثیر سدسازی روی منابع آب زیرزمینی در پایین دست است.
پیش از این بسیاری از طرفداران سدسازی در کشور افت سطح سفره آبهای زیرزمینی را ناشی از کاهش بارش اعلام می کردند اما مشاهده می کنیم که علیرغم بارش های اخیری که در کشورمان اتفاق افتاده است باز هم مسوولان اعلام کرده اند که سفرههای آب زیرزمینی هنوز تشنهاند.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری ضمن اشاره به آخرین وضعیت آبخوانهای کشور پس از بارندگیهای اخیر گفت: عمده آبخوانهای دشتهای مهم و اصلی کشور بیلان منفی و تراز آبی بسیار پایینی دارند که به هیچوجه با یک دوره بارش خوب متعادل نمیشوند. که این اظهارات بیانگر این موضوع است که علاوه بر سدسازی برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی یکی دیگر از اقدامات منفی بوده که در این راستا انجام شده است به گونه ای که بر طبق نظر کارشناسان صدها و شاید هم هزاران سال بارندگی در کشور لازم باشد تا بتوانیم امیدوار باشیم که باز هم سفره های آب زیرزمینی با ذخایر مناسب داشته باشیم.
در هرحال اگر در زمان مطالعات برای ساخت سد، وضعیت آب پایین دست به درستی بررسی نشده باشد سدها قطعا اثرات منفی روی سفره آبهای زیرزمینی دارند.
کارشناسان معتقدند با ساخت سدها میزان تغذیه چاهها به طور تقریبی 5 درصد کاهش پیدا می کند این در حالیست که، با کم شدن میزان بارش بلندمدت تغذیه چاهها 20 درصد افت میکند. ضمن اینکه افزایش بهره برداری از سفره های آب زیرزمینی یکی دیگر از عواملی است که باعث خشک شدن سفره های آب زیرزمینی در کشورمان شده است.
تمام این اقدامات مخرب در حالی در کشورمان انجام شده است که همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که گر آب را در دل زمین ذخیره کنیم علاوه بر حفظ رطوبت خاک جلوی وزش گرد و غبار نیز گرفته می شود و همچنین، با حفظ آب در طبیعت می توان به پایداری چرخه اکوسیستمهای طبیعی نیز کمک کرد.
بررسی عملکرد مسوولان محیط زیست کشور به ویژه در حوزه سدسازی نشاندهنده این حقیقیت است که در گذشته ساخت برخی از سدها آبخوانهای زیر دست خود را دچار آسیب کرده و کسری مخزن را تشدید کردهاند. از این رو، با توجه به اینکه منابع آب زیرزمینی و آبخوانهای کشور نیاز به حمایتهای مستمری در بلندمدت دارند، اینگونه به نظر می رسد که با توجه به مشکلاتی که طی سالیان متمادی در اثر سدسازی برای بخشهای مختلف کشور ایجاد شده است، پیش از انجام چنین اقداماتی مطالعات وضعیت پایین دست به صورت جدی در دستور کار پروژههای سدسازی قرار گیرد تا پس از این کمتر شاهد بروز و وقوع چنین اتفاقات جبران ناپذیری در این حوزه باشیم.
گزارش: هانیه حقیقی
No tags for this post.