داوینچی متاثر از دانشمندان ایرانی-اسلامی بود

این برنامه به مناسبت روز بینالمللی پژوهش ایتالیا در جهان و همزمان با پانصدمین سال درگذشت این دانشمند ایتالیایی با حضور فعالان و رایزنان فرهنگی و اهالی علم دو کشور ایران و ایتالیا دوشنبه 26 فرودین 98 در سالن اجتماعات موزه دوران اسلامی برگزار شد.

 ابتدای این نشست که با موضوع «نقش منابع جدید در بازخوانی آثار لئوناردو داوینچی» برگزار شد، دکتر جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران ضمن خوشآمدگویی به مهمانان و تقدیر از برگزارکنندگان این برنامه پر مخاطب علمی، داوینچی را نابغه عصر رنسانس دانست که مرزهای زمان و مکان را در نوردیده است و همچنان اندیشههایش شالوده عصر علمی معاصر محسوب میشود و این خاصیت علم است که افرادی مانند ابوعلی سینا، خوارزمی و داوینچی همچنان زندهاند و به راستی آنان زبان نامیرای گفت و گوی تمدنها هستند و میتوانند سوءتفاهمهای ملتها را از بین ببرند و دهکده جهانی را محقق سازند.

در ادامه، دکتر جلیلی رئیس موزه ملی علوم و فناوری گفت: این گردهمایی رویداد مشترکی است بین موزه ملی علوم و فناوری ایران، موزه ملی ایران و سفارت ایتالیا در ایران که به مناسبت پانصدمین سال درگذشت لئوناردو داوینچی برای بحث روی ابعاد کمتر شناخته شده این ستاره ایتالیایی برگزار میشود تا به نقش وحدتآفرین و ارتباط بین تمدنی این دانشمند و نیز دیگر دانشمندان بزرگ جهان توجه ویژه شود.

دکتر جلیلی تاکید کرد این نابغه همه قرنها همانند ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، گالیله و بسیاری از نوابغ بشری همیشه در تاریخ زنده خواهند ماند و آثار و خدمات علمی آنها همواره چراغ راه آیندگان خواهد بود. لئوناردو داوینچی برای هر شخصی از هر ملیتی قابل احترام است و با دیدن آثار لئوناردو مانند نقاشی مونالیزا، شام آخر یا منجی جهان تعلق به دنیایی ماورای دنیای مادی به بیننده دست می دهد، دنیایی که فقط لئوناردوها قادر به تجسم و نقاشی آن هستند.

همه ما نمیتوانیم داوینچی باشیم چون او یک نابغه بود اما کنجکاوی خاص این دانشمند میتواند الهامبخش تمام جوانان باشد تا آینده را بسازیم

دکتر جلیلی افزود: امروز بواسطه پیشرفت فناوری فاصلهها کوتاه شده است، اما بشر با چالشها و حاکمانی روبروست که باعث خطر جنگ و نابودی هستند و در این زمان بیش از همیشه به انسانهای وحدتبخش مانند لئوناردو نیاز داریم تا بتوانند حس یکی بودن را به ملتها منتقل کنند تا انسان به جایگاه خود که همان اشرف مخلوقات است نزدیک شده و بر مرزهای نژادی و سرزمینی غلبه کند. جلیلی تاکید کرد: علم و فناوری همواره باعث از بین رفتن مرزها بوده و دانشمندان عامل ارتباط ملتها بودهاند.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری در پایان ضمن تصریح بر این که ایرانیان مردمانی علم دوست و علم پرور بودهاند و موزه ملی علوم و فناوری ایران همواره در تلاش بوده تا با برگزاری انواع برنامههای علمی در مسیر گفت و گوی علمی دولتها و ملتها قدم بردارد، از برگزارکنندگان این برنامه علمی از جمله اعضای سفارت ایتالیا در ایران، همکاران موزه ملی ایران و موزه ملی علوم و فناوری تقدیر و تشکر کرد.

 

سخنران بعدی این نشست پیر لوئجی زامپورلینی معاون سفیر ایتالیا در تهران بود که ضمن ابلاغ سلام و پیام سفیر ایتالیا در ایران، به تلاش رایزنان علمی-فرهنگی ایتالیا برای معرفی دانشمندان این کشور و آثار و اندیشههای آنها به جهانیان اشاره و تصریح کرد: 116 مراسم مشابه در 78 کشور برگزار شده و در همین چارچوب و با همکاری وزارت بهداشت ایران و دانشگاه علوم پزشکی، تصمیماتی برای ایجاد ساختار ثابت درباره همکاریهای علمی میان ایران و ایتالیا اتخاذ شده است که قطعا این همکاریهای علمی و فرهنگی پلی خواهد بود میان دو کشور که باعث اتحاد میشود.

وی گفت طبیعتا همه ما نمیتوانیم داوینچی باشیم چون او یک نابغه بود اما کنجکاوی خاص این دانشمند میتواند الهامبخش تمام جوانان باشد تا آینده را بسازیم.

دکتر جوسپپینا فریللو دکترای معماری و دکترای پژوهشی مطالعات در ایران سخنران بعدی این نشست با عنوان «منابع فارسی در بازسازی تاریخی لئوناردو» گفت: ما همیشه وقتی درباره داوینچی صحبت میکنیم به نابغه بودن و اختراعات او اشاره میکنیم اما کمتر به نوع روشها، آزمایشها و نتایج علمی او اشاره میکنیم و همین باعث میشود این دانشمندان و زمینههای فکری آنها را نشناسیم.

خانم دکتر فریللو تاکید کرد: همه علوم از جمله فلسفه، الهیات، نقاشی، معماری، مکانیک و شعر در آثار داوینچی آمیخته شدهاند و مثلا خود داوینچی مکانیک را بهشت علم ریاضی میداند و در کتاب «قوانین نقاشی» تاکید میکند که اگر کسی ریاضیدان نیست این کتاب را نخواند که اینها نشان از ارتباط علوم مختلف در نظرگاه اوست.

وی با اشاره به تاثیرات مختلف دانشمندان غربی از آثار و اندیشههای دانشمندان ایرانی، تصریح میکند در کتاب قوانین آتلانتیک داوینچی کاملا این تاثیرپذیری مشهود است و نیز از جمله کتابهای منبع و مورد مراجعه آن زمان «معیارالعقول» ابن سیناست که توسط لویی چهاردهم به فرانسه برده شد.

جوسپینا فریللو با تاکید بر این که با کمک همکاران ایرانی دائما در حال شناسایی منابع متعدد علمی هستند تاکید کرد: ما ضمن مطالعه روی این منابع، تفاوتها و تشابهها را آشکار میکنیم. وی ادامه داد: بسیاری از کارهای علمی دوره رنسانس متاثر از منابع قدیمی است که توسط دانشمندان و مترجمان و محققان ایرانی گردآوری شده بود.

فریللو تصریح کرد در گذشته زبان عربی زبان رسمی علم بوده است و همین موضوع باعث شده اغلب غربیها، دانشمندان ایرانی را از اعراب بدانند در صورتی که اغلب دانشمندان بنام جهان، ایرانی بودهاند و شاخصه آن این بوده است که آثار این دانشمندان همواره با تصاویر و نقاشیهای متعددی همراه بوده است.

وی سخنرانی خود را با جملهای از نالینو شرقشناس ایتالیایی به پایان برد که:«در تاریخ علم، همواره چیزی که یک ملت ایجاد و اختراع کرده، توسط ملت دیگر رشد داده شده است«.

سخنران بعدی پروفسور رومانو گاتتو استاد دانشگاه باسیلیکاتا  در قالب «نقش هِرون در مکانیک لئوناردو» و با موضوع تاثیرات لئوناردو داوینچی از هِرون اسکندرانی دانشمند یونانی سخنرانی کرد. وی گفت لئوناردو داوینچی نقاش، معمار، مجسمه ساز، موسیقی دان، آناتومیست و نابغه علوم دیگر بود اما من در آثار این دانشمند در حوزه مکانیک تحقیق کردهام که نتایج آن می تواند به اثبات تاثیرپذیری او از دانشمندان پیشین بیانجامد.

پروفسور گاتتو با اشاره به الهامبخش بودن کتاب مکانیک هِرون اسکندرانی در آثار داوینچی، با ارائه اسناد متعدد تصریح میکند که آثار این دو دانشمند بسیار شبیه هم هستند و صراحتا میتوان گفت داوینچی از آثار هِرون و دیگر دانشمندان گذشته خود الهام گرفته است.

وی با بیان این که تاریخ مکانیک و علم بدون در نظر گرفتن سهم ایرانیان عملا گُنگ است می افزاید: در تحقیقی که از کتاب مکانیک هرون و فصل مربوط به سطوح شیب دار داشتم، به این نتیجه رسیدم که مثلا تصویری که داوینچی از سطوح شیب دار و پدیدههای مرتبط با آنها ارائه میکند، دقیقا همانی است که هِرون خیلی پیشتر در کتاب خود اشاره کرده است.

پروفسور گاتتو همچنین اضافه میکند که در بررسی و تطبیق آثار دانشمندان گذشته میبینیم علاوه بر تصاویر و متون مشابه، ترتیب پرداختن به موضوعات علمی و نیز چگونگی تشریح و توضیح آنها هم همانندی عجیبی وجود دارد. مثلا در مبحث مرکز ثقل اجسام، تعریفی که داوینچی از مرکز ثقل میدهد دقیقا همانی است که اشاره میکند و هر دو از همان فرضیات و روشها استفاده میکنند.

سخنران بعدی آافردو بوککارو استاد دانشگاه فدریکو دوم ناپولی دپارتمان معماری، رئیس مرکز تحقیقات تاریخی شمایل نگاری در شهرستان اروپا، با اشاره به کتاب «قوانین نقاشی» داوینچی میگوید: این طور نیست که لئوناردو داوینچی همه مسائل را خودش کشف کرده باشد چرا که در همین کتاب تصاویر و متونی با موضوع ماشینهای مکانیکی وجود دارد که با آثار پیش از خود مشابهت دارد؛ البته داوینچی این هنر را داشت که همه مسائل علمی را خیلی خوب ترسیم میکرد. او با طرحهای خیلی مختصر مشاهداتش را مکتوب میکرد و با این کار عملا انقلابی در روش علمی ایجاد کرد. چرا که تا آن زمان، پیشرفت علمی بر اساس قوانین ثابت پیش میرفت اما داوینچی سعی میکرد فرضیاتی که مشاهده میکرد را یاد بگیرد و به خوبی توضیح دهد.

آخرین سخنران این مراسم، پروفسور محمد باقری استاد دانشگاه تهران در پژوهشکده تاریخ علم بود که سخنرانی خود با عنوان «حرکت دائمی در منابع اسلامی و در آثار لئوناردو داوینچی»  برای حضار ارائه داد.

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا