آیا شهرهای ایران کودکان را دوست دارند؟

امروزه «شهر دوستدار کودک» (CFC) مورد توجه برنامه ريزان و دست اندرکاران امور شهری قرار گرفته است، چرا که تعداد جمعيت کودکان مناطق شهری جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه رو به افزايش هستند. هدف از اجرای پروژه هاي شهر دوستدار کودک به طورعمده ايجاد فرصتي براي کودکان در راستاي شکل دادن و يا تغيير محيط پيرامونشان است.

در عصر حاضر، با گسترش موج شهرنشینی در دنیا از سویی و افزایش جمعیت از سوی دیگر، کودکان در تحولات مدرن شهری نادیده گرفته می‌شوند. از این رو، لزوم توجه به آنها در شهرها بیش از پیش احساس می‌شود.

شهر یک واقعیت زنده و پویاست که نباید خود را بر کودک تحمیل کند بلکه باید متناسب با شخصیت او شکل گیرد. در زمینه ارتباط شهر با کودک، نظریات فراوانی وجود دارد که معتبرترین آن‌ها «شهر دوستدار کودک» است که برای اولین بار در دهه 90 توسط یونیسف یا همان صندوق حمایت از کودکان ارائه شده است.

با شنیدن کلمۀ «شهر دوستدار کودک» ممکن است هر تعریفی در ذهن شما نقش ببندد. اما به نظر می رسد تعریف «شهری که کودک را دوست دارد» گویا ترین تعریف ممکن برای این مقوله باشد و نتیجۀ طراحی چنین شهری طبیعتا کودکی خواهد بود که عشق و توجه نهادینه شده در تک تک اجزای شهری را می بیند، درک می کند و متقابلا آن عشق و توجه را به شهر بر می گرداند.

همه اینها در حالیست که در کشور ما شهرها مناسب کودکان نیستند. پایتخت کشور برای رفت و آمد و گشت و گذار کودکان ساخته نشده است.

طبق نظر کارشناسان شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور برای میانگین قدی کودکان دو تا 12 سال هیچ دیدنی در دسترس ندارد و چه بسا حتی آلودگی های بصری شهر در این سطح دید، بسیار زیاد است. المان های شهر های ما در سطح دید کودکان ساخته نمی شود و از آن قابل تامل تر این است که ایمنی شهرها برای کودکان سال هاست در حد حرف باقی مانده است.

نهایت اتفاق این است که نزدیک برخی مدارس سرعت گیرهایی نصب شده است که بسیاری از رانندگان فرهنگ استفاده از آن را ندارند. به بیان دیگر، فرهنگ توجه به کودکان در معماری شهری، مدیریت شهری و مردمان شهر مورد توجه نیست. جالب اینجاست که حتی در کمتر مدرسه ای می توان نشانی از توجه به سطح دیداری کودکان را در تزئین حیاط مدرسه یا معماری داخلی مدارس دید.

شهرهای کشور ما برای کودکان ساخته نشده است در حالیکه این جزئی از حقوق آنهاست که در شهر چیزی برای دیدن داشته باشند که هم درک و فهمی از آن داشته باشند و هم قوه تخیل آنها را پرواز دهد و هم ضمن اینکه از نظر بصری به رشد آنها کمک می کند، امنیت آنها را نیز فراهم کند.

نبود جایگاهی برای مشارکت کودکان یکی از اصلی‌ترین حلقه‌های مفقوده برنامه‌های مربوط به شهردوستدار کودک است. این مشارکت قطعاً امری نیست که با برنامه‌های از بالا و از پیش تعیین شده بتواند جایی در برنامه شهردوستدار کودک باز کند. بلکه نیازمند آن است که برای کودکان امکاناتی فراهم شود که بتوانند با مسائل دنیای پیرامون خود آشنا شوند و به آن‌ها اجازه داده شود حضور در فعالیت‌ها و برنامه‌های مختلف متناسب با سنشان را تجربه کنند. این امکانات، گرچه الزامات سخت‌افزاری نیز دارند، اما آنچه مهم است، فرهنگ و روشی است که در آن، ذهن کودکان امکان جست‌وجو دارد. این امکان جست‌وجو معطوف به تقویت فردیت تک افتاده نیست، بلکه مستلزم تقویت فردیتی است که تحقق منافع خود را در تحقق منافع همگانی می بیند و مشارکت و خلاقیت نه تزئینات زندگی او، بلکه الزامات انسانی‌تر کردن جهان هستند.

بر اساس این گزارش، بیش از سه هزار شهر دوستدار کودک در 40 کشور جهان وجود دارد که بیش از 30 میلیون کودک را شامل می‌شود. به تازگی در ایران نیز اصفهان به عنوان شهر پیشتاز در حوزه شهر دوستدار کودک شناخته شده است.

No tags for this post.