از نخستین محصول فناوری روش نوین ویرایش ژنی رونمایی شد

 طی مراسمی با حضور دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، از اولین محصول فناوری روش نوین ویرایش ژنی "کریسپر" (CRESPER-CASE) رونمایی شد."کریسپر" نوعی سیستم ایمنی تطابق‌پذیر در باکتری‌ها است که آنها را قادر به کشف DNA ویروس و بعد نابودی آنها می‌کند. بخشی از سیستم کریسپر، پروتئینی به نام کَس ۹ (Cas9) است که قابلیت جستجو، برش زدن و استحاله DNA ویروس را به روشی خاص دارد. فناوری کریسپر به دانشمندان اجازه می‌دهد تا تغییراتی در DNA سلول‌ها ایجاد کنند.

با توجه به اهمیت این حوزه علمی تعدادی از پژوهشگران و دانشجویان جوان در ایران و به‌ویژه پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری از ۳ سال پیش فعالیت و مطالعات خود را بر روی این متد ویرایش ژن آغاز کردند و این پژوهش‌ها منجر به نتایج جالب توجهی از جمله تولید موش‌های مدل بسیاری از بیماری‌های انسان شده است.

از جمله این بیماری‌ها هموفیلی است که هم در آزمون‌های داروهای فاکتور ۸ و هم توسعه روش‌های درمانی کاربرد خواهد داشت. محققان پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، با استفاده از فناوری جدید کریسپر موفق به تولید نخستین موش مدل هموفیلی در ایران شدند.

در این طرح، محققان ایرانی از روش ویرایش ژنوم کریسپر استفاده کردند. به این ترتیب که ابتدا ژن فاکتور ۸ موشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و منطقه مناسب برای هدف‌گیری را انتخاب کردند.

در ادامه، RNAهای راهنما، به پیش هسته جنین موش تزریق و سپس جنین‌های دست‌ورزی شده به رحم موش‌های مادر خوانده منتقل شدند و بعد از تولد نوزادان، آزمایش‌های مولکولی و آنالیزهای بیوشیمیایی، غیرفعال شدن این ژن در موش‌های حاصل را تأیید کرد.

با توجه به ویژگی‌های مدل حیوانی موش، محققان این پژوهشگاه امیدوارند بتوانند با این تکنیک نقش بسزایی در کمک به تشخیص و درمان بیماری‌های انسان ایفا کنند.

دکتر منصور غلامی در مراسم رونمایی از موش مدل هموفیلی با اشاره به کسب دانش فنی تولید موش‌های هموفیلی در پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک، افزود: این دستاورد یک دستاورد علمی ارزشمند است که امیدوارم با توسعه آن در تقویت روش‌های درمان بیماری‌های ژنتیک کاربردهای رفیعی پیدا کند.

وی ماهیت اصلی وزارت علوم و معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری را حمایت از ظرفیت‌های علمی کشور دانست و ادامه داد: در این راستا هر چه قدر ظرفیت حمایتی را برای مؤسسات علمی افزایش دهیم، سرعت دسترسی ما به نتایج مطلوب تحقیقاتی و افزایش دقت آن افزایش خواهد یافت.

غلامی با اشاره به ویژگی‌های موش مدل هموفیلی، خاطر نشان کرد: این فناوری می‌تواند قابلیت اطمینان ما را در زمینه درمان بیماری‌های ژنتیکی افزایش دهد که از این نظر یکی از دستاوردهای ارزشمند تحقیقاتی به شمار می‌رود.

وزیر علوم تاکید کرد: بر این اساس همه مراکز علمی کشور در تلاش هستند که دستاوردهای ارزشمندی در زمینه تخصصی خود اجرایی کنند تا بتوانند نتایج آن را در خدمت مردم و بشریت قرار دهند.

وی رونمایی از این موش را در راستای درمان یکی از بیماری‌های مهم در ایران و دنیا دانست و افزود: با توجه به مهندسی ژنتیکی انجام شده این محققان توانستند روش‌هایی را برای درمان هموفیلی ارائه دهند.

به گفته وزیر علوم، این پروژه با غیر فعال کردن یک ژن خاص امکان مطالعات بر روی درمان بیماری‌های ژنتیکی هموفیلی را فراهم می‌کند.

عدم دسترسی به موش‌های مدرن یکی از چالش‌های حوزه‌های پزشکی و داروسازی است

رئیس ستاد توسعه سلول‌های بنیادی عدم دسترسی به موش‌های مدرن را یکی از چالش‌های حوزه‌های پزشکی و داروسازی نام برد و گفت: بر این اساس محققان پژوهشگاه مهندسی ژنتیک به دانش فنی این حیوانات دست یافتند که در حال حاضر نسل چهارم موش‌های مدل هموفیلی تولید شده است.

 دکتر امیر علی حمیدیه دستیابی محققان پژوهشگاه مهندسی ژنتیک به تولید این نوع موش‌ها را یکی از دستاوردهای مهم در کشور دانست و افزود: در سال‌های گذشته محققان کشور تحقیقات گسترده‌ای درباره تولید موش‌های مدل با روش کریسپر انجام داده‌اند، ولی این بار تحقیقات منجر به تولید محصول نهایی که موش مبتلا به هموفیلی نوع A است، شد.

وی، نبود حیوان‌های مدل برای انجام مطالعات پیش‌بالینی را یکی از چالش‌های حوزه‌های داروسازی نام برد و خاطر نشان کرد: این مشکل از سوی این پژوهشگاه برطرف شده است و امیدوارم روز به روز بر تعداد محصولات مدل حیوانی که بتوانند در مطالعات پیش‌بالینی به کار گرفته شوند، افزایش یابد.

حمیدیه اضافه کرد: علت اینکه ما در صنعت داروسازی به نتایج لازم نرسیده‌ایم، نبود حیوانات مدل بوده است و امروز توانستیم با روش کریسپر به این امر فایق آییم.

دبیر ستاد توسعه سلول‌های بنیادی روش کریسپر را یک تکنیک در زمینه دست‌ورزی داخل ژنی توصیف کرد و یادآور شد: موش‌های تولیدشده با این روش برای درمان تمام بیماری‌ها قابل استفاده است.

وی با اشاره به فرایند تولید این موش‌ها تاکید کرد: موشی که امروز رونمایی شده است، نسل چهارم موش‌های مدل هموفیلی است و به این معنا است که چهار بار از این موش‌ها نوزادهایی متولد شده‌اند که دارای ویژگی نقصان در فاکتور ۸ هستند.

 

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا