مقصر MS چندشکلی بودن این ژن است؟

مالتیپل اسکلروزیس یا به‌اختصار MS، یک بیماری مزمن سیستم اعصاب مرکزی و یکی از شایع‌ترین علل معلولیت عصبی میان افراد 20 تا 40 ساله به‌ویژه در زنان است. در پیشرفت این بیماری، ژن‌های کلاس 2 مجموعه سازگاری بافتی اصلی موسوم به MHC نقش دارند. یکی از مهم‌ترین گروه‌های این مجموعه، خانواده ژن HSP، به‌ویژه HSP70 است که تحت شرایط استرس‌زا تحریک می‌شود. HSP70 که نوعی پروتئین شوک حرارتی است، نقش محافظت عصبی و فیزیولوژیک دارد. به‌طور خاص، این پروتئین‌ها به تاشدگی مناسب پروتئین‌های تازه سنتز شده کمک کرده و از تراکم آن‌ها پیشگیری می‌کنند. همچنین به‌عنوان وظیفه‌ای دیگر، پروتئین‌های ناپایدار و دارای تاشدگی اشتباه را نابود می‌سازند.

در بیماران مبتلابه MS، بیان بیش‌ازحد پروتئین‌های HSP70 می‌تواند از ترکیب موسوم به CNS دربرابر التهاب‌ها، محافظت کند و بدین طریق، این ترکیب به‌نوبه خود می‌تواند به تعمیر «میلین» که بخش مهمی از سلول‌های عصبی را تشکیل می‌دهد، کمک کند.

بر اساس گفته پژوهشگران، نشان داده شده است که در بیماران مبتلابه MS، بیان بیش‌ازحد پروتئین‌های HSP70 می‌تواند از ترکیب موسوم به CNS دربرابر التهاب‌ها، محافظت کند و بدین طریق، این ترکیب به‌نوبه خود می‌تواند به تعمیر «میلین» که بخش مهمی از سلول‌های عصبی را تشکیل می‌دهد، کمک کند. اما پروتئین HSP70 توسط یک ژن تک، رمزگذاری نمی‌شود. بلکه سه ژن مختلف وجود دارند که به تولید این پروتئین منجر می‌گردند و لذا ازلحاظ علمی، ژن‌های تولیدکننده HSP70، دارای چندشکلی یا پلی مورفیسم هستند. اما آیا میان این چندشکلی بودن ژن فوق و ایجاد بیماری MS، رابطه‌ای وجود دارد؟

پژوهشگران کشورمان برای یافتن پاسخ این سؤال با تأکید بر جمعیت ایران، پژوهشی را در سطح مولکولی به انجام رسانده‌اند که در آن سعی شده رابطه بین پلی مورفیسم ژن کدکننده HSP70 با میزان آسیب‌پذیری ایرانی‌ها به بیماری مالتیپل اسکلروزیس، مورد ارزیابی قرار گیرد.

این تحقیق توسط محققانی از دانشگاه آزاد اسلامی تهران، موسسه زیست پزشکی باروری رویان، موسسه ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی و دانشگاه شاهد روی 50 بیمار MS دارای وضعیت عودکننده-فروکش کننده در کنار 50 فرد سالم به‌عنوان گروه کنترل انجام شده است و در آن، برای تعیین وضعیت ژنی یا اصطلاحاً ژنوتیپ افراد، از نوعی واکنش زنجیره پلیمراز تحت عنوان PCRRFLP استفاده شده است.

بر اساس نتایج حاصله از این بررسی‌ها، احتمال آن‌که پلی مورفیسم یا چندشکلی بودن آلل ژنی rs1061581 برای تولید پروتئین HSP70 با پیشرفت بیماری MS و بالأخص نوع عودکننده-فروکش کننده آن در جمعیت ایرانی رابطه داشته باشد، کم است.

به گفته سیدعبدالحسن شاهزاده فاضلی، محقق دپارتمان ژنتیک موسسه زیست پزشکی باروری رویان و همکارانش در این پژوهش: «ما هیچ تفاوت معناداری را در توزیع ژنوتیپ و فراوانی‌های آلل rs1061581 بین بیماران MS نوع عودکننده-فروکش کننده با گروه کنترل که به این بیماری دچار نبودند، مشاهده نکردیم. به‌علاوه، هیچ رابطه‌ای بین پلی مورفیسم ژن HSP70 و متغیرهای بالینی در گروه بیماران وجود نداشت. لذا داده‌های ما نشان می‌دهند احتمال کمی وجود دارد که چندشکلی بودن ژن‌های تولیدکننده پروتئین HSP70، به‌ویژه rs1061581، در آسیب‌پذیری نسبت به بیماری مالتیپل اسکلورزیس در بیماران ایرانی نقش داشته باشد».

این یافته‌ها که به‌خوبی می‌توانند محققان دیگر را در پژوهش‌های آینده برای کنترل بهتر این بیماری در جمعیت ایرانی کمک نمایند، در نشریه بین‌المللی Cell Journal وابسته به پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی منتشر شده‌اند.

 

گزارش: دکتر محمدرضا دلفیه

منبع: Cell Journal (Yakhteh)

No tags for this post.