ایران سردمدار ابطال مقالات علمی در دنیا

داوران علمی مجلات قبل از چاپ یک مقاله علمی آن را با وسواس و دقتی خاص مورد بررسی قرار می دهند، اما باز هم این احتمال وجود دارد که بعد از چاپ مقاله و یا انتشار آن در وب سایت‌ها و پایگاه‌های داده مهم، اشکالاتی در مقالات وجود داشته باشد.

برخی اشکالات کوچک هستند مانند اشتباه در آدرس ایمیل نویسنده مسئول یا نام هریک از نویسندگان. اما برخی اشکالات اعتبار علمی مقاله را زیر سوال می برند که در چنین مواقعی مقاله باید پس گرفته شود.

باز پس گیری یا همان Retraction به خوانندگان مقاله هشدار می‌دهد که علیرغم اینکه مقاله چاپ شده اما مورد تایید نبوده و سندیت علمی ندارد. این کار با هدف جلوگیری از رخداد اشتباه و خطا در ساحت علم انجام می شود.

چه زمانی مقالات ری ترکت می شوند؟

هنگامی که مقاله ای علمی مشکل جدی داشته باشد تا حدی که نتوان آنها را نادیده گرفت، سردبیر یا ادیتور مجله باید آن را ری ترکت کند.

ری ترکت یا بازپس گیری مقاله زمانی انجام می شود که یافته های مقاله ای عمدی یا سهوی در حوزه علم غیرقابل اتکا باشند یا اینکه یافته ها قدیمی بوده و مطلب جدیدی را ارائه نکرده باشند.

علاوه بر این، مهمترین دلیل بازپس گیری یک مقاله می تواند سرقت علمی آن باشد.

گاهی نیز محتوای مقاله گزارشی از یک کار غیر اخلاقی است که در این صورت نیز مخاطبان باید از عدم اعتبار علمی آن آگاه شوند.

تعداد مقالات ری ترکت شده وضعیت پژوهش و اخلاق پؤوهشی موسسات و دانشگاه های یک کشور را بازگو می کنند.

البته دانشگاه های بزرگ به این دلیل که تعداد مقالات زیادی را منتشر می کنند بالتبع احتمال می رود که مقالات ری ترکت شده ی بیشتری نیز داشته باشند. اما اگر دانشگاه یا موسسه ای کوچک تعداد مقالات ری ترکت شده اش زیاد و یا در حد دانشگاه های بزرگ باشد قطعا باید در اعتبار علمی آن شک کرد.

حال به تازگی در مطلبی در مجله معتبر Science ایران سردمدارِ ری ترکت (ابطال) مقالات علمی دنیا شناخته شده است.

بر اساس این گزارش خبری، در بین کشورهایی که از سال 2003 تا 2016، حداقل 100 هزار مقاله منتشر کرده اند، بیشترین نسبت مقالات ری ترکت شده متعلق به ایران است.

طبق توضیحات مجله Science، رتبه ایران در این رنکینگ به خاطر چندین رسوایی بزرگ ناشی از داوری های تقلبی است. ضمن اینکه این گزارش اضافه می کند که شاید اگر مقالات فارسی ایران نیز به مجموعه کل مقالاتش اضافه شود، ایران وضعیت متفاوتی در رنکینگ پیدا کند.

در چنین فضایی حساسیت ها نسبت به مقالات ایرانی بیشتر شده و این موضوع می تواند زنگ هشداری برای دانشجویان و اساتیدی که وسوسه چاپ مقاله در مجلات معتبر دنیا را از هر طریقی دارند، باشد. اما این افراد باید بدانند که دیر یا زود مقالات آنها باطل شده و برای همیشه باید دور علم را خط بکشند.

به نظر می رسد کمی تامل راجع به این اخبار و اخبار مشابه لازم باشد. سوالی که در اینجا پیش می آید این است که پس از افتضاحی که در رابطه با تخلف علمی بزرگ ایران در گزارش نیچر فاش شد چقدر برای بی اخلاقی های پژوهشی چاره اندیشیده ایم؟ آیا زمینه پیشگیری از بروز اقدامات این چنینی در کشور فراهم شده است؟ تا کی باید شاهد رسوایی های این چنینی در حوزه علم باشیم و دست روی دست بگذاریم تا عده ای افراد سودجو و جاه طلب با اقدامات خود فضای بین المللی را بر علیه کل جامعه علمی ایران مسموم کنند؟ آیا وقت آن نرسیده که مسوولان و ضابطان قانونی با تحت تعقیب قراردادن مسببان اصلی این فجایع علمی، پرونده این رسوایی ها را برای همیشه مختوم اعلام کنند؟

گزارش: هانیه حقیقی

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا