برنامه ریزی براساس شناخت مفهوم سالمندی موفق
این بدان معناست که در حدود 30 سال آینده تعداد سالمندان بیشتر از کودکان زیر 14 سال خواهد شد. این در حالیست که بررسی ها حاکی از آن است که کشورهای در حال توسعه در سال های آینده بسیار بیشتر از کشورهای توسعه یافته با چالش های جمعیت سالمند دست به گریبان خواهند شد.
چنانکه براساس آمارهای سازمان ثبت احوال کشور، هرم سنی جمعیت ایران وارد دوره میانسالی شده است. این دوره مقدمه ای برای ورود به دوره سالمندی است که باید از پیش برای آن برنامه ریزی کرد. مرحله سالمندی از سال 1410 به بعد بر ساختمان سنی جمعیت کشور غالب خواهد شد. در این مرحله به تدریج و با سرعتی فزاینده تعداد و درصد سالمندان جمعیت کشور نسبت به سایر طبقات سنی بیشتر خواهد شد. به طوری که نزدیک به 26 درصد از جمعیت کشور در گروه های سنی 55 تا 74 ساله قرار خواهند گرفت و بیش از پنج درصد جمعیت در سنین بالای 75 سال خواهند بود.
با توجه به این آمارها سوالی که پیش می آید این است که چقدر برای پیر شدن جمعیت کشور در سالهای آینده برنامه ریزی کرده و چه تسهیلاتی برای این قشر جامعه فراهم کرده ایم؟
وضعیت سالمندان در ایران
به طور کلی غالبا برداشت منفی از دوره سالمندی در افراد وجود دارد و اکثر افراد از پا گذاشتن در دوره پیری هراس دارند.
اغلب افراد گمان می کنند که پیری و سالمندی با تنهایی، ناتوانی، بیماری و از کار افتادگی همراه است در صورتی که اگر امکانات و تسهیلات مناسب از سوی دولت و جامعه در اختیار سالمندان قرار بگیرد این دوران می تواند یکی از بهترین و کم دغدغه ترین دوران حیات هر فردی به شمار آید، البته در هر صورت سالمندان هم مانند سایر اقشار جامعه با مشکلاتی روبرو هستند.
یکی از مهمترین مشکلات افراد سالمند مشکلات جسمانی مانند کاهش بینایی، شنوایی، حرکتی و … است. به هر میزان که انسان عمر بیشتری می کند از بیماری ها و نارسایی های جسمانی نیز رنج می برد که این امر باعث می شود سالمندان نتوانند به راحتی امور روزمره خود را سپری کنند و بدین گونه در کوچکترین مسایل با مشکل روبرومی شوند. از این رو افراد جامعه باید به نسبت بیشتری به فکر حل کردن دغدغه های این قشر باشند.
از این جهت است که جمعیت سالمند که در کشورمان روز به روز در حال افزایش است نیاز به مراقبت های مخصوص به خود دارد.
با توجه به آمارها و هشدارهایی که مرتبا پیرامون آنها داده می شود، در سال های گذشته تمرکز بیشتری بر روی پدیده سالمندی وجود داشته به طوری که برای تدوین حقوق سالمندی گام هایی برداشته شده و مراکز و کلینیک های زیادی برای ارایه خدمات بهتر به این قشر دایره شده است.
علاوه بر این، در سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از طرف آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری «فرهنگسازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده» و بر پایه سیاست‌های کلی خانواده؛ اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تکریم سالمندان در خانواده مورد تأکید قرار گرفته است.
بر این اساس طی سال گذشته اقدامات متعددی در راستای برنامه‌ریزی برای سالمندان انجام شده که از آن جمله تدوین سند سالمندی است که برای مواجهه با جمعیت قابل توجه سالمندان در سال های پیش رو در دست تهیه است. علاوه بر این، تدوین لایحه حقوق سالمندی یکی دیگر از اقداماتی است که باید به صورت جدی تر به آن پرداخته شود تا از طریق دولت و مجلس به تصویب برسد.
از این رو لزوم توجه به سالمندان از آن جهت که شهروندان و سیاستگذاران اجتماعی باید خود را در برابر این قشر مسوول بدانند حائز اهمیت است.
علاوه بر توجه تک تک افراد به سالمندان پیرامون خود و تکریم آنها، سیاست گذاری های اجتماعی در حوزه کلان کشور نیز باید به گونه ای باشد که بسترهای لازم برای بهتر و با آرامش زندگی کردن این قشر را فراهم کند؛ سیاست گذاری هایی که جنبه های زندگی خصوصی تا رفاه عمومی آنها را در بر می گیرد.
سنگاپور کشوری موفق در حوزه سالمندان
نسیبه زنجری دانشجوی دکترای سلامت و رفاه اجتماعی در پژوهش خود سالمندی موفق؛ سیاست‌گذاری اجتماعی برای «خوب پیر شدن» را بررسی کرده که بر اساس آن، یکی از کشورهای مهم در عرصه سیاست‌گذاری سالمندی موفق، سنگاپور است که از دهه ۱۹۸۰ با رویکرد بین بخشی به این موضوع پرداخته است. سیاستگذاران، سالمندی موفق را به‌عنوان محور برنامه‌ها در سنگاپور تعریف کرده و بیان کردند که «ما میخواهیم سنگاپوری ها با مشارکت در جامعه پیر شوند و یک احساس قوی بین نسل‌ها وجود داشته باشد و سنگاپور بهترین منزل برای تمام سنین باشد.»
در برنامه ریزی های این کشور، خود سالمند مراقب اصلی سلامتیش و خانواده، اصلیترین ستون حمایت‌کننده است. گسترش سبک زندگی سالم و بررسی سالانه سلامت سالمندان در دستور کار وزارتخانه‌ها قرار گرفت و سیاست‌گذاری بیشتر برنامه ها براساس ارتقای سلامت و پیشگیری شکل گرفت.
نکته قابل توجه در سیاست‌گذاری‌های کشورهایی مانند سنگاپور که باید مورد توجه مسوولان قرار گیرد این است که تورم جوانی جمعیت درحال حاضر، تورم سالمندی را در آینده شکل میدهد؛ بنابراین از امروز هم خود جوانان و هم جامعه باید برای آینده برنامه‌ریزی کنند؛ زیرا این نسل نیازهای متفاوتی در آن دوران خواهد داشت.
بر اساس این گزارش، باید توجه داشت که یکی ازمباحث مهم درحوزه سیاست‌گذاری سالمندان، در راستای بهتر زیستن آنان، شناخت مفهوم سالمندی موفق و برنامه ریزی براساس بافت و فرهنگ جامعه است. تدوین و اجرای سیاست و برنامه های سالمندی موفق موجب می شود نه تنها افراد عمر طولانی تری داشته باشند؛ بلکه این عمر طولانی با سلامتی و کیفیت زندگی بهتر برای آنان همراه باشد.
No tags for this post.
