پیشرفت دانش بنیان به معنی افزایش آمار شرکت‌های دانش بنیان نیست
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با ارائه گزارشی از عملکرد پژوهشی این سازمان در سال ۹۶ خاطر نشان کرد: برخی از مهمترین چالش‌های ما تصمیم درباره تمرکز بر حوزه‌های کاری محدود یا ادامه وضع موجود، چگونگی تخصیص منابع به پروژه‌ها و واحدها و نیز این موضوع است که پروژه‌های حوزه پژوهش و فناوری تا چه مرحله‌ای باید در جهاد دانشگاهی ادامه داشته باشد.
محمدرضا پورعابدی دراین مراسم ابتدا ذیل گزارش عملکرد پژوهشی جهاد دانشگاهی در سال ۹۶ به بودجه تحقیقاتی پرداخت و توضیح داد: مبلغ این بودجه از ۴۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۵ به ۴۶۰ میلیارد تومان در سال ۹۶ رسیده است که این میزان نشان دهنده نسبت ۳۷.۵ درصدی بودجه تحقیقاتی جاری نسبت به کل بودجه پژوهشی جهاد دانشگاهی است.
وی افزود: ۱۴۴ میلیارد تومان از بودجه تحقیقاتی سال ۹۵ جذب شده از بودجه عمومی کشور، ۲۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی جذب شده از بودجه عمومی و ۲۳۵ میلیارد تومان از محل درآمد فعالیت‌های پژوهشی بوده است. همچنین از ۴۶۰ میلیارد تومان بودجه پژوهشی در سال ۹۶، ۱۷۲ میلیارد تومان جذب شده از بودجه عمومی کشور، ۱۳۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی جذب شده از بودجه عمومی و ۲۵۷ میلیارد تومان نیز از درآمد اختصاصی حوزه پژوهش و فناوری جذب شده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی سپس به طرح‌های پژوهشی این نهاد به تفکیک گروه تخصصی پرداخت و تشریح کرد: از ۱۸۱۵ طرح در سال ۹۶ بیشترین طرح‌ها به ترتیب مربوط به حوزه‌های فنی و مهندسی، پزشکی، انسانی، علوم پایه و کشاورزی و هنر بوده است که از این میان ۴۲ درصد به حوزه فنی و مهندسی، ۴۹.۸ درصد طرح‌ها به حوزه پزشکی، ۵.۵ درصد به حوزه انسانی، ۰.۶ درصد به علوم پایه، ۰.۲ درصد به علوم کشاورزی و منابع طبیعی و ۰.۱ درصد به هنر اختصاص یافته است.
پورعابدی با اعلام اینکه از ۷۹۰ طرح در سال ۹۵ به ۶۶۱ طرح در سال ۹۶ کاهش یافته است، یادآور شد: علی رغم رشد منفی ۱۶ درصدی تعداد طرح‌های مصوب، مبلغ قراردادها ۲۷ درصد از نظر ریالی افزایش پیدا کرده است که این نشان می‌دهد به سمت طرح‌های بزرگ‌تر پیش رفته‌ایم.
وی در همین زمینه تعداد طرح‌های خاتمه یافته در سال ۹۶ را ۵۶۱ طرح و مبلغ آنها را ۷۰ میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: مبلغ طرح‌های در حال اجرا ۴۴۱ بوده که از این میان ۱۵۵ میلیارد تومان در سال ۹۶ عقد قرارداد شده‌اند.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به کاهش ۳.۵ درصدی چاپ کتاب از سوی این نهاد به افزایش ۴۶ درصدی خروجی مقالات اشاره کرد و گفت: تعداد اختراعات و ثبت پتنت از ۲۲ مورد در سال ۹۵ به ۴۵ مورد در سال ۹۶ افزایش یافته است.
وی سپس برخی مهمترین اخبار در حوزه پژوهش و فناوری این نهاد را دیدار پژوهشگران جوان جهاد دانشگاهی با مقام معظم رهبری، رونمایی از ۱۰ طرح فناورانه با حضور معاون اول رئیس جمهور، موفقیت پژوهشگران و فناوران در عرصه ملی و بین‌المللی، ارسال دور دوم طرح‌های صندوق مشترک بین جهاد دانشگاهی و معاونت علمی و تلاش در جهت حذف تبصره مربوط به تعرفه‌های پزشکی جهاد دانشگاهی در بودجه ۹۸ نام برد.
پورعابدی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی شرایط پذیرش اعضای هیأت علمی جدید را ندارد، خاطر نشان کرد: برخی چالش‌های حوزه پژوهش و فناوری که نیاز به رصد مداوم دارند منابع انسانی، زمینه کاری و ساختار و منابع مالی هستند.
وی در پایان برخی مهمترین چالش‌های این نهاد در زمینه پژوهش و فناوری را تصمیم بین تمرکز بر چند حوزه کاری محدود و شکل دهی پست‌های علم و فناوری یا ادامه وضع موجود و تمرکز بر حوزه‌های کاری گوناگون، چگونگی تخصیص منابع به پروژه‌ها و واحدها، لزوم یا ضرورت نداشتن حفظ همه ساختارهای موجود، نیاز به ساختارهای کوچک و چابک یا ساختارهای بزرگ و تجمیع شده و نیز زمان خروج و نحوه خروج پروژه‌های حوزه پژوهش و فناوری از جهاد دانشگاهی عنوان کرد و افزود: مالکیت فکری را جدی نگرفته‌ایم ضمن آنکه باید از طریق نظام جبران خدمات، مناسب و به روز نیروهای ارزشمند خودمان را حفظ کنیم.
پورعابدی همچنین در حضور دکتر برومند، با بیان اینکه ۱۸۰۰ طرح پژوهشی در طول سال در دست اجرا قرار می‌گیرد، مبلغ این طرح‌ها را ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: ۶۳ درصد طرح‌ها دارای منابع کارفرمایی و ۳۳ درصد دارای منابع داخلی بوده‌اند؛ این در حالی‌است که ۸۵ درصد طرح‌ها به لحاظ ریالی وابسته به منابع کارفرمایی و ۱۵ درصد وابسته به منابع جاری دولت است.
وی برخی حوزه‌های مهم تحقیقاتی در شاخه فنی و مهندسی را حوزه مخابرات، مکانیک، مهندسی فرآیند، محیط زیست و کنترل آلاینده‌ها و منسوجات نام برد و افزود: در پزشکی زمینه‌های فعالیت به گستردگی حوزه فنی و مهندسی نیست؛ این حوزه به سمت سلول‌درمانی می‌رود که کارهای مربوط به آن در پژوهشگاه رویان در حال انجام است.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه در زمینه ناباروری به پیشرفته‌ترین تکنیک‌ها رسیده‌ایم، اظهار کرد: همچنین در خصوص سرطان سینه و پزشکی مبتنی بر فرد (بر اساس ژنتیک) دستاوردهای خوبی به دست آورده‌ایم.
پورعابدی همچنین به کاربرد پزشکی مبتنی بر فرد در تشخیص سرطان و داروهای نوترکیب اشاره کرد و افزود: مهندسی بافت، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی از دیگر زمینه‌های پرکار این حوزه است.
وی اظهار کرد: در مطالعات انسانی، مباحثی همچون آسیب‌های خانواده، جوانان، مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و… را مورد توجه قرار داده‌ایم.
ضرورت تغییر پارادایم‌های ذهنی در شرایط خاص کنونی
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری ضمن تاکید بر ضرورت تغییر پارادایم‌های ذهنی در شرایط خاص کنونی، خاطر نشان کرد: تغییرات سریع رخ می‌دهد و ما نیز باید بازنگری در پارادایم‌های ذهنی خود را در حال حاضر که در دو سوم شیب رشد هستیم انجام دهیم. این را در نظر گیریم که هرجا چالش‌های کشور به دستگاه‌های مختلف سپرده شده به مشکل برخورده ایم و باید به سمت تیم سازی برویم.
دکتر مسعود برومند افزود: ابتدا به شرایط پژوهش و فناوری کشور بعد از انقلاب اسلامی اشاره کرد وتوضیح داد: در آن زمان تعداد دانشگاه‌ها محدود بود و با حدود ۲ الی ۳ پژوهشگاه در حوزه فناوری تقریباً هیچ کار به خصوصی انجام نمی‌دادیم. ضمن آن که در تأمین نیروی انسانی از پزشکان خارجی استفاده می‌کردیم که در چنین فضای جهاد دانشگاهی با تفکر انقلابی و در جهت خودکفایی کشور و با هدف گام برداشتن در راه خودکفایی کشور متولد شد.
وی با اشاره به این که در طی سال‌ها اتفاقات بسیاری افتاد و نتایج کارهای پژوهشی به تدریج بیرون آمد، تشریح کرد: امروز به جای ۶۰۰ تا ۷۰۰ مقاله در سال ۴ یا ۵ هزار مقاله ISI داریم. مبلغ قراردادهای جاری کشور با صنعت هزار میلیارد تومان است و بالغ بر ۴۲ هزار نفر در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد کشور مشغول به کار هستند.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری با بیان این که به حوزه فناوری و کارآفرینی دیر ورود کردیم، خاطر نشان کرد: جهانی سازی در دنیا رشد کرده و اتحادیه‌های منطقه‌ای برای همکاری شکل گرفته است؛ همچنین زنجیره‌های تأمین جهانی شکل گرفته و با رشد فناوری اطلاعات همه به دنبال کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر هستند. در همین حین صنعت نیز تغییر شکل پیدا کرده و در سال‌های آینده ممکن است شاهد باشیم به عنوان مثال مفهوم خودرو تغییر می‌کند و در قالب پکیجی که قطعات آن قابل وصل شدن هستند، مطرح می‌شود.
برومند افزود: همچنین باید منتظر این باشیم که به دنبال تغییر روش‌های تولید، منابعی همچون نفت از چرخه اقتصاد جهانی خارج شده و منابعی دیگری وارد شوند چرا که امروز مسئله محیط زیست مطرح است.
برومند با اشاره به این که غفلت‌های مشخص در برخی دوره‌های زمانی باعث شده در مورد زمین، خاک، هوا و غیره نگران باشیم گفت: تغییرات اقلیمی نیز به همه موارد بالا اضافه شده و امروز جابجایی نیروی انسانی به سبب بحران ریزگرد را شاهد هستیم.
وی ذیل ضرورت توسعه همگن در کشور از تفاوت‌های شدید به لحاظ توسعه یافتگی انتقاد کرد و گفت: این موضوع بافت زندگی اجتماعی را به هم ریزد. این در حالی است که همه چیز در دنیا به سمت هم گرایی می‌رود.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با بیان این که ما در کشور گروه را می‌شناسیم اما با تیم آشنایی نداریم اظهار کرد: در شرایط خاصی قرار گرفتم و باید در پارادایم‌های ذهنی خود بازنگری کنیم در حالی که عملاً مشغول چانه زنی برای گرفتن بودجه، سهم بندی ها و غیره هستیم. این در حالی است که تغییر پارادایم‌های ذهنی دقیقاً باید زمانی اتفاق افتد که ما به حل مسائل امیدواریم اما انتظار دارم مسائل بیشتری نیز در آینده رخ دهند.
وی تغییرات در دانشگاه‌ها را مورد تاکید قرار داد و گفت: دانشگاه درحال حاضر نمی‌تواند بگوید وضعیت من فقط تربیت نیروی انسانی است؛ پژوهش نباید فقط به کسب اعتبار جهانی متمرکز شود بلکه باید به توسعه ملی بینجامد؛ بنابراین دانشگاه‌ها مجبور به ورود به حوزه‌های کارآفرینی وتجاری سازی هستند.
برومند با اشاره به این که جهاد دانشگاهی با دانشگاه‌ها فاصله گرفته است یادآور شد: این نهاد باید نسبت خود با بخش خصوصی و نیز با دستگاه‌های اجرایی مشخص کند و این را در نظر گیرد زنجیره تأمین جهانی شکل گرفته است.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در پایان ذیل برنامه‌های شورای عتف خاطر نشان کرد: ابتدا باید ببینم که در حوزه پژوهش و فناوری کشور چه اتفاقی می‌افتد و مشارکت بین دستگاه‌ها را بیشتر کرده و در برنامه‌ریزی های پژوهش و فناوری مسائل آینده را نیز در کنار چالش‌های حال حاضر در نظر گیریم. ضمن این که در این شورا نگاه به این سمت است که آرام آرام از بودجه‌های دولتی دل بکنیم.
نیازهای نسل امروز و فردا زندگی سعادت مندانه در دنیا و آخرت است
رئیس جهاد دانشگاهی ضمن تاکید برضرورت شکل گیری وفاق ملی بین سیاسیون چپ و راست بر مصالح ملی پیشرفت دانش بنیان، از ضرورت رفع تحریم ها سخن گفت و توضیح داد: رفع تحریم‌ها با هدف آسان شدن دسترسی به مواد اولیه و قطعات و نیز تسهیل ارتباطات بانکی در جهت پیشرفت کشور خواهد بود.
حمیدرضا طیبی در ادامه این مراسم توسعه پایدار را تأمین نیازهای نسل امروز بدون به خطر انداختن نیازهای نسل فردا و رعایت عدالت لازم در بهره‌مندی منابع تعریف کرد و گفت: نیازهای نسل امروز و فردا زندگی سعادت مندانه در دنیا و آخرت است و زمانی اتفاق می‌افتد که انسان متکی بر خرد و دانایی و توسعه یافته به لحاظ فرهنگی؛ علمی، اجتماعی و غیره تربیت شود.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم تربیت انسان توسعه یافته را محقق کنیم مسائل مالی بر مسائل شخصی و حزبی کوتاه مدت اولویت پیدا کرده و بر سر رسیدن به توسعه پایدار به توافق می‌رسیم.
رئیس جهاد دانشگاهی یادآور شد: جهاد دانشگاهی با نگاهی که به انسان توسعه یافته داشته است توانسته الگوهای مختلف در حوزه‌های علم و فناوری ارائه داده و نیز دستاوردهای فرهنگی همچون خبرگزاری ایسنا، ایکنا، مسابقات ملی مناظره دانشجویی و غیره داشته و توانسته در راه ایجاد جریان سالم اطلاع رسانی در جامعه گام بردارد.
طیبی خاطر نشان کرد: بر اساس سند نقشه جامع جهاد دانشگاهی در افق ۱۴۰۴ این نهاد نهادی کارآمد و موفق در برنامه پیشرفت کشور در سطوح ملی و بین المللی خواهد بود.
وی با اشاره به این که برنامه‌های خود را با برنامه‌های توسعه کشور همگام کرده و زمان آنها را به پنج سال تغییر دادیم، اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه جهاد دانشگاهی تمام واحدها از توانمندی‌های لازم برای اجرای این برنامه برخوردار هستند.
وی افزود: در سال ۹۳ ضمن دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی هفت مأموریت نقشه جامع علمی کشور در حوزه پژوهش وفناوری به جهاد دانشگاهی سپرده شده است.
طیبی در ادامه یکی از مشکلات کشور را نبود اراده برای پیشرفت در بین سیاسیون و در تعیین مصالح ملی پیشرفت دانش بنیان کشور دانست و اضافه کرد: ساختار نظام فناوری و نوآوری به کندی کار می‌کند و سه تا ۱۱ سال زمان لازم است تا توانمندی در تولید فناوری‌های جدید به اثبات برسد.
رئیس جهاددانشگاهی از جمله مزیت‌های کشور نظام آموزش عالی خوب، زیرساخت‌های مناسب بویژه در زمینه تجهیزات سخت افزاری، داشتن منابع انرژی فراوان و داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب عنوان کرد.
وی با تاکید بر آن که پیشرفت دانش بنیان به معنی افزایش آمار شرکت‌های دانش بنیان نیست گفت: این موضوع به معنی اتکا به تولید ملی و فناوری‌های بومی است ضمن آن که می‌توانیم فناوری را از خارج انتقال داده و ارتقا دهیم.
رئیس جهاد دانشگاهی همچنین ضرورت شکل گیری وفاق ملی بین سیاسیون چپ وراست و مصالح ملی پیشرفت دانش بینان را مورد تاکید قرار داد و گفت: عدم تحقق وفاق ملی تبعات منفی به دنبال دارد.
طیبی همچنین توصیه کرد: دو برنامه ۵ ساله دانش بنیان تدوین شده و پژوهش و توسعه فناوری بر اساس اولویت‌های کشور مأموریت محور شود.
وی در پایان افزود: همچنین رفع تحریم‌ها با هدف آسان شدن دسترسی به مواد اولیه و قطعات، تسهیل ارتباطات بانکی ضرورت دارد که البته این تسهیل ارتباطات در جهت برنامه پیشرفت کشور بوده و این طور نیست که بخواهد بازار کشور برای محصولات آماده یا خطوط تولید مونتاژی باز کند.
No tags for this post.
