جایگاه محیط زیست در فرآیند توسعه پایدار

از آنجا که هرشهر ظرفیت و گنجایش خاصی برای شهرنشینان خواهد داشت بنابراین محیط شهری دربرابر سیل عظیم جمعیت انسانی زانو خم کرده و برای پاسخ به نیازهای ساکنان درمانده خواهد ماند. همین امر موجب شده که فشاری مضاعف برروی محیط زیست شهری وارد شده و مشکلات عدیده ای ازجمله ترافیک سنگین، آلودگی هوا و… را درپی خواهد داشت.

امروزه، مسئله آسیب های منتهی به تضیع و تخریب محیط زیست که بیشتر پیامد اقدامات و فعالیت های انسان هستند، از مهم ترین مسائل جهانی است که جوامع بشری اعم از توسعه یافته و یا در حال توسعه با آنها مواجهند.

اهمیت این موضوع نه تنها از جنبه زیست محیطی و آثار آن بر روی سامانه ها و سیستم های منابع طبیعی، بلکه از نظر اقتصادی نیز دارای اهمیت است. بنابراین، کم و کیف محیط زیست در فرآیند توسعه پایدار نقش آن و جایگاه اصلی را دارد.

گسترش و رشد جمعیت، تقاضا برای زمین کشاورزی، منابع انرژی، منابع آب و خشکسالی، آلودگی  هوا و… را به دنبال دارد. به این ترتیب رشد فزاینده جمعیت، توسعه شهرنشینی، ظهور فناوری‌های نوین و تغییر در عادات و الگوهای مصرف از یک سو و محدودیت‌های استفاده از منابع طبیعی از سوی دیگر علاوه بر به وجود آوردن انواع معضلات پیچیده در کیفیت زندگی انسان موجب بروز انواع ناسازگاری‌های زیست محیطی و اجتماعی شده و رقابت برای دستیابی به منابع را در جهان افزایش داده است.

افزایش جمعیت و تحولات ساختاری آن به نوبه خود نیازها را تشدید می‌کند و با گذشت زمان و تکامل زندگی انسان‌ها کمیت و کیفیت نیازها نیز تغییر می‌یابد. از آنجایی که تامین بیشتر این نیازها به ویژه جوامع در حال توسعه به دلیل معیشتی بودن اقتصاد بر منابع پایه استوار است که عمدتا از طریق بهره‌برداری از منابع طبیعی صورت می‌گیرد، این فرآیندها فشار مضاعفی را بر محیط زیست تحمیل می‌کند.

تاثیر عوامل جمعیتی بر زندگی بشر و محیط زیست بسیار عمیق و پیچیده است. تغییرات جمعیت یکی از پیشران‌های عمده موثر بر تحولات اجتماعی اقتصادی ومحیط زیستی است. زنجیره پیشران‌هایی که در نتیجه تحولات جمعیتی می‌تواند منجر به تخریب محیط زیست شوند و پایداری کشورها راتهدید کنند. این پیشران‌ها به‌صورت چرخه‌هایی معیوب افزایش جمعیت،‌ فقر و تخریب محیط زیست عمل می‌کنند.

ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه با تأکید بر سند چشم‌انداز 1404، تمایل بسیار زیادی بر رشد و توسعه در مدت زمان کوتاه دارد. این کشور دارای منابع مهم محیط زیستی است، به طوری که داشتن پتانسیل‌های لازم برای توسعه، آن‌ را در طی کردن این مسیر بیشتر مصمم کرده است. تلاش این کشور برای توسعه‌یافتگی به‌خصوص طی چند سال اخیر عواقب و پیامدهای سنگین زیست‌محیطی و انسانی را به همراه داشته است.

ایران با در پیش گرفتن سیاست‌های توسعه‌ای ناپایدار به طرز نگران‌کننده‌ای باعث تخریب محیط زیست و در نتیجه تهدید امنیت انسانی شده‌ است.

اینجاست که باید برنامه ریزان شهری مدیران شهری ودولت با برنامه ای دقیق سیاست های توسعه پایدارشهری را دنبال کرده تا بتوانند محیط زیستی با کیفیت مطلوب را برای ساکنان شهرها مهیا کنند.

No tags for this post.