جایگاه مستند علمی در ایران

در این میان مستندهای علمی نیز با ارائه‌ کیفیت تصویری چشم‌گیر با دست گذاشتن بر روی موضوعات بزرگ‌مقیاسی همچون کره‌ زمین یا عجایب فرهنگی سرتاسر گیتی سبک جدیدی از فیلم های مستند ارائه داده اند.

 

مستندهای علمی

ساخت و نمایش مستندهای علمی مستلزم شرایطی است که جز با آن‌چه جهانی‌شدن فراهم ساخته میسر نیست. بودجه و تأمین مالی از سوی شرکت‌ها و نهادهای ملی و فراملی، حمل و نقل و حضور در پهنه‌های سرزمینی مختلف در بازه‌ زمانی تعریف‌شده، ساخت و سفارش دوربین‌هایی که صرفاً برای تصویربرداری از این مستندها طراحی و ساخته می‌شوند، نمایش در چند کشور مختلف و همزمان بارگذاری در یوتیوب همه مواردی هستند که از پیش شکل گرفته‌اند و لزوما عناصری سینمایی و هنری نیستند اما شکل‌گیری آن‌ها و حضور هم‌زمان‌شان در یک «جهان واحد و متصل» ساخت این نوع از مستندها را امکان‌پذیر کرده‌ است.

اما، متاسفانه در جامعه ایران هنوز فرهنگ تماشای مستند بین مردم جا نیافتاده است و مردم ایران وقتشان را صرف دیدن مستند نمی کنند. در حالی که در اغلب کشورهای دیگر شبکه های مستند معمولا جزء بهترین شبکه هایی هستند که می شود به سراغ آن ها رفت. البته این امر مشروط به این است که مستندهای خوبی پخش کنند. با تمام این تفاسیر هزینه های بالای ساخت مستند که با علاقه مخاطبان ایرانی همخوانی ندارد توجیه اقتصادی برای این فعالیت ندارد.

 

فواید تماشای مستندهای علمی

در هرحال، فیلم های علمی از طریق تمرکز علمی روی موضوعات و تبدیل دستاورد های علمی به مستند یا روایت مستند، شناخته می شوند. برخی  منتقدان، فیلم مردمنگاری را هم اثری علمی می شناسند که مستلزم پژوهش روشمند است. در این آثار پژوهش بر نظریه شخصی مستند ساز می چربد. چنین فیلمی برای  مخاطبِ هدف  ساخته می شود.

برخی فیلم های حیات وحش ، آثار علمی محسوب می شوند که  تولیدشان بر مبنای  یافته های عالمان است. به عبارت دیگر پژوهش در رازها و دستاوردهای علمی به مستندنامه و تصویر تبدیل شده است. این نوع فیلم  به پرسش هایی مثل کوانتوم چیست؟ به شیوه ای هنری پاسخ می گوید. هر نوع تفسیری  حاصل پژوهش علمی است. زیبایی شناسی فیلم علمی، به کارگیری ابزار و دوربین های مناسب هر علم را توصیه می کند. تاریخ علم و چهره پردازی عالمان نیز از زیر مجموعه های مستند علمی است.

اما در این طبقه بندی مستندهای علمی و محیط زیستی و مستند پرتره‌هایی از چهره‌های مهم و موثر علمی دو نمونه از مستندهای علمی هستند که مخاطبان بیشتری دارند.

صرفنظر از اینکه به طور کلی فیلم های مستند و به ویژه مستندهای علمی مخاطبان چندانی نسبت به سایر محصولات رسانه ای ندارند اما اگر کسی مخاطب این مستندها باشد تاثیر شگرف آن را به صورت ملموس حس خواهد کرد.

کلیپ های حیات وحش موجب افزایش هیجانات مثبت و کاهش احساسات منفی افراد شده و مخاطبان این فیلم ها بیشتر احساسات شگفتی، هیجان، خرسندی و تفریح و سرگرمی را تجربه می کنند. همچنین احساسات اضطراب، نگرانی، استرس و خستگی در آنها کمتر خواهد بود.

فیلم های علمی در رابطه با کره زمین، منظومه شمسی و… نیز با حس هیجان و رازآلودی که به مخاطب القا می کند موجب تحریک حس کنجکاوی و رمزگونه در وی می شود.

مستند از چهره های مهم علمی و دانشمندان و شخصیت های بزرگی که نام آنها در تاریخ بشریت به عنوان بزرگترین ها به ثبت رسیده است،  نیز توصیف جامع و کاملی از نحوه زندگی و کار آنها به مخاطب داده و بیننده بر اساس علایق خود می تواند این مستندات را انتخاب کرده و به پرسش های ذهن خود پاسخ دهد.

No tags for this post.