شاخص توده بدنی روش مناسبی برای سنجش سلامت نیست
نتایج یک پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ میلادی انجام‌شده است نشان می‌دهد که با به دست آوردن شاخص توده بدنی به‌طورقطع نمی‌توان گفت که آیا بدن از سطح سلامت بالا و عملکرد خوب برخوردار است یا خیر و شاخص توده بدنی به‌خودی‌خود یک مبحث قابل‌بحث محسوب می‌شود.
مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد که میزان شاخص اندازه دور کمر، شاخص قوی‌تری برای محاسبه سلامت فردی محسوب می‌شود چراکه می‌تواند نشانگر خطرات بالقوه بهداشتی مانند حمله قلبی و سکته باشد.
شاخص توده بدنی یک سنجش آماری برای مقایسه وزن و قد یک فرد است که در بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۵۰ میلادی توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد. نحوه محاسبه شاخص توده بدنی بسیار ساده است و برای مشخص کردن اضافه یا کمبود وزن استفاده می‌شود و از طریق تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر توان دوم (x²) قدش به متر به دست می‌آید.
بر این اساس اگر شاخص توده بدنی فردی کمتر از ۵/۱۶ بود وی دچار کمبود وزن شدید است. فردی با شاخص توده بدنی بین ۵/۱۶ تا ۵/۱۸ از کمبود وزن رنج می‌برد، بین ۵/۱۸ تا ۲۵ از وزن طبیعی برخوردار است و بین ۲۵ تا ۳۰ اضافه‌وزن داشته و از ۳۰ به بالا دچار چاقی است.
سونیا آنجلئون (Sonya Angelone) متخصص تغذیه به توضیح تحقیقاتی که در این رابطه انجام‌شده پرداخته و گفت: «مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که شاخص توده بدنی بالا دارند، میزان مرگ‌ومیر بالاتری دارند. درواقع شاخص توده بدنی رابطه بین وزن بدن، بیماری و میزان مرگ‌ومیر را نشان می‌دهد. ازآن‌جهت که خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها ازجمله بیماری عروق کرونر، دیابت، بیماری‌های کیسه صفرا، فشارخون بالا، استئوآرتریت، سکته مغزی و سرطان زبان در افرادی با وزن زیاد و مبتلابه چاقی افزایش پیدا می‌کند.»
او در ادامه توضیحاتش تأکید کرد: «شاخص توده بدنی، یک اندازه‌گیری دقیق از خطر سلامتی برای یک فرد نیست. درواقع نیمی از شاخص توده بدنی را وزن تشکیل می‌دهد که جزء اصلی آن است. آنچه برای وزن افراد اهمیت دارد این است که کیفیت آن وزن را بدانند. آیا بیشتر وزنشان چربی است یا عضله؟ اما شاخص توده بدنی نمی‌تواند توده عضلانی را از توده چربی متمایز سازد. درحالی‌که سلامت فرد با میزان بیشتر عضله و چربی کمتر مشخص می‌شود.»
درواقع ممکن است شاخص توده بدنی اطلاعات گمراه‌کننده‌ای را در اختیار کاربر قرار دهد به‌طور مثال، وقتی ورزشکاران با سلامت اولیه با مقدار زیادی توده عضلانی، شاخص توده بدنی خود را محاسبه می‌کنند در گروه افراد دارای اضافه‌وزن یا چاق قرار می‌گیرند درحالی‌که این افراد وزن عضلاتشان زیاد است نه وزن چربیشان.
به اعتقاد آنجلئون یک پزشک متخصص نباید بر شاخص توده بدنی فرد تکیه کرده و خطر بیماری را در او ارزیابی کند. در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان سلامت خود را اندازه‌گیری کرد؟
آنجلئون در توضیحات خود اظهار داشت که اندازه‌گیری چربی بدن می‌تواند به فرد درک بهتری از میزان چربی بدن و میزان عضله را ایجاد کند اما فرایندهای به دست آوردن این اطلاعات، عوارض خاص خود رادارند. اندازه‌گیری چربی پوست با استفاده از کولیس (caliper) که به‌عنوان اندازه‌گیری‌های پوستی نیز شناخته می‌شود، یکی از روش‌های اندازه‌گیری چربی بدن است. آنجلئون با تأکید گفت: «مشکل این است که شما باید کسی را داشته باشید که واقعاً بداند چگونه از کولیس استفاده کند.»
قابل‌توجه است که اندازه‌گیری دور کمر طبیعی نیز می‌تواند در مورد سلامت فرد یا خطرات آن اطلاعات بدهد. موسسه ملی سلامت ایالات‌متحده آمریکا اعلام می‌کند که زنان با دور کمر ۸۹ سانتی‌متر و مردان با ۱۰۱ سانتی‌متر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ قرار دارند. محققان این موسسه اعلام کرده‌اند که خطر بالای ابتلا به دیابت، دیس لپیدمی، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی بیشتر به دلیل چربی بیش‌ازحد شکمی است. درصورتی‌که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که اندازه دور کمر زنان بیشتر از ۸۵ و در مردان بیشتر از ۹۵ سانتی‌متر باشد سلامتی افراد به خطر خواهد افتاد.
مطالعات نشان داده‌اند که میزان شاخص کمر، شاخص قوی‌تری برای محاسبه سلامت فردی محسوب می‌شود چراکه می‌تواند نشانگر خطرات بالقوه بهداشتی مانند حمله قلبی و سکته باشد.
اگر وزنتان کم‌کم در حال افزایش بوده و با قرارگیری در یک تعطیلات میزان آن نیز زیاد می‌شود، بهتر است به یک متخصص تغذیه مراجعه کرده و با کمک او وزنتان را کاهش داده و در یک‌میزان قابل‌قبول ثابت نگه‌دارید. در ضمن متخصص تغذیه به افراد کمک می‌کند تا وزن خود را ازنظر سلامت به دست آورند نه ازنظر زیباشناسی. بااین‌حال آنجلئون به‌عنوان یک متخصص تغذیه می‌گوید علاوه بر برنامه و رژیم غذایی که متخصص تغذیه در اختیار فرد قرار می‌دهد، فعالیت‌های بدنی و ورزش نیز می‌تواند به کاهش وزن و در اصل سلامت بدن کمک مهمی کند.
افرادی که دارای وزن کم هستند احتمالاً فشارخون پایین و کلسترول کمتری دارند و ورزش کردن می‌تواند بهترین کاری باشد که آن‌ها می‌توانند برای سلامتشان انجام دهند چون با ورزش می‌توانند عضله سازی کنند. البته به خاطر داشته باشید که ورزش باعث افزایش عضلات در بدن شده و درنتیجه وزن نیز افزایش پیدا می‌کند اما شاخص توده بدنی این اضافه‌وزن را به‌عنوان عضله تشخیص نمی‌دهد و وزن کلی بدن را در نظر گرفته و فرد را در گروه چاق طبقه‌بندی می‌کند. افراد باید بدانند که سلامت یک معادله ریاضی ساده نیست و می‌توانند بدون در نظر گرفتن شاخص توده بدنی و با روش‌های دیگر سلامت خود را موردسنجش قرار دهند.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: hellogiggles
No tags for this post.
