افزایش پسماند: پیامد شتابان شهرنشینی ایران

از آنجایی که رشد اقتصادی و افزایش جمعیت به ویژه جمعیت شهرنشینی مستلزم مصرف منابع بیشتری است ایران به عنوان یک کشور در مسیرتوسعه، برای دستیابی به رشد مستمر توام با حفظ محیط زیست، لازم است به مبحث گسترش شهرنشینی توجه کند.

 گسترش پدیده شهرنشینی و رشد سریع و سرسام آور جمعیت از یک سو و افزایش تعداد خودروها و محدودبودن منابع زیستی ازسوی دیگر موجب به مخاطره افتادن منابع در شهرهای ایران به ویژه کلان شهرها شده است. آلودگی هوا، آلودگی صوتی، آلودگی پسماند،آلودگی آب، تشدید پدیده جزیره حرارتی و افزایش گازهای گلخانه ای، هدررفت منابع و انرژی، هدررفت زمان و به خطر افتادن بهداشت و سلامت مردم و ایجاد انواع بیماری ها از عواقب رشد شتابان شهرنشینی است.

پنج درصد زباله ها در کشور بهداشتی دفن می شود

حبیب راضی، سرپرست دفتر هماهنگی خدمات شهری سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور به موضوع مدیریت پسماند اشاره و بیان کرد: پسماندها از سه منظر تولید گازهای گلخانه ای، فرسایش و آلودگی خاک و هزینه کرد منابع مالی خسارات قابل توجهی دارند لذا می بایست در جست و جوی راهی بود که خسارت پسماند در هر سه حوزه کاهش یابد.

سرپرست دفتر هماهنگی خدمات شهری سازمان شهرداری ها و دهیاری های وزارت کشور ادامه داد: بر اساس آمار سال پایه مطالعاتی (1395) در سه حوزه یاد شده سالانه 45 میلیارد تومان خسارت ریالی وارد می شود. از کل پسماند جمع آوری شده در کشور 25 درصد بازیافت شده، 75 درصد دفن می شود که از این میزان پنج درصد دفن بهداشتی دارد، برای 27 درصد جمع آوری مکانیزه و هفت درصد تفکیک زباله تر از خشک در مبداء انجام می شود.

وی گفت: بر اساس برنامه ریزی، در افق پنج سال آینده باید در بازیافت زباله از 25 به 80 درصد، در خصوص دفن از 75 درصد به 20 تا 30 درصد، جمع آوری میکانیزه از 27 به 60 درصد و تفکیک زباله از هفت درصد به 30 درصد دست یافت. بر پایه این چشم انداز در کشور 283 منطقه مدیریت پسماند شهری و روستایی با 123 پروژه پردازش و کمپوست، 264 محل دفن و 18 نیروگاه زباله سوز پیش بینی شده است .

راضی افزود: در کل شهرها و روستاهای کشور روازنه حدود 58 هزار تن زباله با نسبت 70 درصد تر و 30 درصد خشک تولید و از این میزان حدود 75 درصد می شود که تنها دفن پنج درصد آن بهداشتی است.

سرانه تولید پسماند پایتخت در مسیر افزایش

کیومرث کلانتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران ضمن اشاره به اینکه سرانه تولید پسماند در تهران رو به رشد است، اظهار کرد: هم اکنون بی‌خطرسازی و دفع پسماندهای پزشکی صد در صد مورد تایید محیط زیست نیست ولی اگر اقدامات فعلی برای بی‌خطرسازی و دفع این پسماند صورت نگیرد وضعیت آن‌ها خطرناک‌تر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مدیریتی که هم اکنون برای پسماندهای پزشکی در سایت آرادکوه انجام می‌شود، ناقص است، گفت: پسماندهای پزشکی پس از بی‌خطرسازی در بیمارستان‌ها به‌طور صد در صد بی‌خطر نمی‌شوند ولی این اقدام برای آنکه خطری بهداشت عمومی را تهدید نکند لازم است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران ادامه داد: هرچند که مدیریت پسماندهای خطرناک پزشکی به طور صد در صد اصولی نیست ولی  با فرآیند بی‌خطرسازی این پسماندها در بیمارستان‌ها و دفع توسط شهرداری دغدغه ما در مورد پسماندهای عفونی پزشکی کمتر شده است. پسماندهای پزشکی معمولا بهترین مواد برای بازیافت را دارند و اگر مدیریت نشوند «کتفی‌»ها از این پسماندها برای بازیافت استفاده می‌کنند که می‌تواند بسیار خطرناک باشد، ولی خوشبختانه هم اکنون با دفع توسط خاک و آهک این کار صورت نمی‌گیرد.

وی تصریح کرد: متاسفانه این طرح شهرداری هنوز روند اجرایی پیدا نکرده است و همچنان دفع پسماندها به یک روش سنتی انجام می‌شود. در این طرح شهرداری مباحثی چون تفکیک از مبدا، چگونی دفن پسماندهای عادی و پزشکی، استفاده مجدد از پسماندها و… مطرح است و چنانچه این برنامه با تایید سازمان محیط زیست اجرایی شود مشکلات انواع پسماندهای شهر تهران تا حد زیادی برطرف می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران در پایان با تاکید بر اینکه متاسفانه سرانه تولید پسماند در تهران رو به رشد است، اظهار کرد: نباید ما در تهران به یک جامعه مصرف کننده دورریز تبدیل شویم. کاهش تولید پسماند و استفاده مجدد از آن از جمله راهکارهایی است که دستگاه‌های مختلف با همکاری مردم باید اجرا کنند.

مدیریت پسماند در آرادکوه در شان پایتخت نیست

کلانتری با اشاره به اینکه پسماندهای آراد کوه و روان‌آب‌های غرب استان تهران از جمله منشاءهای اصلی ایجاد بوی نامطبوع در مسیر فرودگاه امام (ره) است، گفت: مدیریت پسماند در آرادکوه در شان پایتخت و نظام نیست.

وی تصریح کرد: پسماندها باید از مبدا تفکیک و به کود و کمپوست تبدیل شوند. سازمان حفاظت محیط زیست اصلا نمی‌تواند شرایط آرادکوه را بپذیرد. پیشنهاد ما به همکارانمان در شهرداری این است که اگر می‌خواهند فعالیت خود در آرادکوه را ادامه دهند باید مدیریت پسماند را به‌درستی انجام دهند.

وی اظهار کرد: هم اکنون برای رفع کامل بوی نامطبوع مسیر فرودگاه امام منتظر اقدامات شهرداری و شرکت آب و فاضلاب هستیم تا آن‌ها بتوانند دو کانون اصلی یعنی روان‌آب‌ها و پسماندهای آرادکوه را مدیریت کنند.

تهران را به شهر زندگی تبدیل کنیم

محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه گسترش افقی و عمودی تهران که در پس حاشیه نشینی، شهر فروشی و افزایش ارتفاع بی رویه به وجود آمده سبب شده است که شاهد پیامدهایی همچون ترافیک، آلودگی هوا، تخریب محیط زیست، نبود زیرساخت‌ها و … را شاهد باشیم، گفت: باید توجه داشت که برای برنامه ریزی در جهت توسعه پایدار و متوازن نباید بر منظر آسیب اجتماعی تمرکز کرد. چرا که تمرکز بر آسیب‌ها ما را از وظیفه اصلی یعنی توسعه پایدار و متوازن دور می‌کند.

وی افزود: تهران شهری گم شده است و شهروندان تهرانی از ما می‌خواهند که شهر دوست داشتنی و زیست پذیرشان را به آنها برگردانیم و وظیفه سنگین ما این است که با تعامل و همکاری با همه دستگاه‌ها و قوای سه گانه، تهران را در مسیر تبدیل شدن به شهر زندگی قرار دهند.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.