پستی و بلندی‌های زمین به روایت ماهواره‌های آلمانی
این نقشه برآمده از تصویرهایی است که دو ماهواره رادار آلمانی از زمین گرفته‌اند. روی نقشه می‌توان تغییر ارتفاع یا به عبارت دیگر برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌های سطح زمین را در مساحتی بیش از ۱۴۸ میلیون کیلومتر مربع دید.
سازمان فضایی آلمان نقشه را رایگان در دسترس همگان قرار داده که دانشمندان بتوانند از آن استفاده کنند.
با چنین نقشه‌ای می‌توان (به عنوان نمونه) پیش‌بینی کرد سیل به کدام سمت سرازیر می‌شود. یا برای طراحی پروژه‌های زیرساختی از آن استفاده کرد.
نقشه را چطور درست کردند؟
به کمک دو ماهواره راداری به نام‌های ترا-سار-اکس و تن-دم-اکس، که مثل ماهواره‌های راداری دیگر سیگنال‌های میکروویو به سطح زمین می‌فرستند و زمانی را که طول می‌کشد تا آن سیگنال برگردد، اندازه می‌گیرند .هرچه زمان رفت و برگشت کوتاه‌تر باشد، یعنی ارتفاع آن نقطه بیشتر است.
حق نشر عکسDLR
Image captionدو ماهواره ۵۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین و در فاصله کمی از همدیگر حرکت می‌کنند
ترا-سار و تن-دم عملا کنار هم حرکت می‌کنند. گاهی فاصله‌شان از دویست متر بیشتر نیست.
کنترل این حرکت هماهنگ با فاصله کم کار پیچیده‌ای است، ولی باعث می‌شود دو ماهواره زمین را طوری رصد کنند که به آن می‌گویند "دید استریو". به خاطر فاصله کم دو ماهواره، یکی به عنوان فرستنده/گیرنده عمل می‌کند و دیگری به عنوان گیرنده دوم.
حق نشر عکسDLR
Image captionاین عکس بخشی از هیمالایا را نشان می‌دهد. هرچه سرخ‌تر باشد یعنی ارتفاع بیشتر است. هرچه آبی‌تر، ارتفاع کمتر
دقت نقشه چقدر است؟
رزولوشن یا وضوح نقشه ۹۰ متر است. انگار سطح زمین به مربع‌هایی به طول ۹۰ متر تقسیم شده باشد.
دقت سنجش ارتفاع در این واحد‌های اندازه‌گیری ۱ متر است. یعنی نقشه مورد نظر برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌ها را با خطای حداکثر یک متر نشان می‌دهد.
نقشه‌هایی با وضوح به مراتب بالاتر از این در سطح محلی یا منطقه‌ای موجود است. اما نقشه‌ای که کل جهان را با این دقت دربر بگیرد وجود ندارد. ضمن اینکه داده‌های این نقشه رایگان در دسترس همگان است.
حق نشر عکسDLR
Image captionاین عکس بخشی از صحرای آفریقا در منطقه مرکزی الجزایر را نشان می‌دهد
گام‌های بعدی چیست؟
سازمان فضایی آلمان نسخه‌های دیگری از این نقشه هم دارد که وضوحش ۳۰ متر در ۱۲ متر است (به جای مربع‌هایی به ضلع ۹۰ متر). ولی آن نسخه فعلا رایگان و همگانی نیست.
ماهواره‌های ترا-سار-اکس و تن-دم-اکس همچنان عملیاتی‌اند و به نقشه‌برداری ادامه می‌دهند. سطح زمین مدام در حال تغییر است و این تغییرات نیز باید ثبت شود.
این دو ماهواره نسبتا کهنه‌اند. ترا-سار-اکس سال ۲۰۰۷ به فضا پرتاب شد و تن-دم-اکس سه سال بعد. سازمان فضایی آلمان امیدوار است همین دو ماهواره تا چند سال دیگر کار کنند. در عین حال مدتی است برای جایگزینی‌شان برنامه‌ریزی می‌کند.
حق نشر عکسDLR
Image captionبخش شمالی کوه‌های آپالاچی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا
ماهواره‌های بعدی چه فرقی خواهند داشت؟
ماهواره‌های بعدی احتمالا به جای باند اکس (X) روی باند ال (L) کار می‌کنند که طول موجش بلندتر است.
آن‌طور که دکتر مانفرد زینک از موسسه میکروویو و رادار سازمان فضایی آلمان، می‌گوید: "در جاهایی مثل جنگل، باند اکس عملا فقط ارتفاع روی درخت‌ها را اندازه می‌گیریم. به زیر برگ‌ها راه نداریم. ولی با باند ال می‌شود از برگ‌ها گذشت و به خود سطح جنگل رسید. یعنی می‌شود پوشش گیاهی را سه‌بعدی دید."
Image captionاین عکس حرکت کوه‌های یخ را به سمت دریای ودل در شرق شبه‌جزیره قطب جنوب (یا جنوبگان) نشان می‌دهد
یکی از خواص دیگر باند ال این است که به کمک آن می‌توان تغییر شکل زمین هنگام زلزله را بهتر حس کرد.
دانشمندان در حال حاضر از ماهواره‌های راداری با طول موج‌های دیگر به این منظور استفاده می‌کنند. ولی تفسیر و تحلیل مشاهدات‌شان در مناطق پرگیاه سخت است.
آنها امیدوارند ماهواره بعدی که قرار است اسمش تن-دم-ال باشد، بعضی از این مشکلات را حل کند.
No tags for this post.
