پل‌ها‌ و ابنیه‌های تاریخی اصفهان بلعیده می‌شوند

شهیدی، معاون زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در این خصوص گفت: برداشت بی‌رویه آب نقش مهمی در ایجاد پدیده فرونشست زمین دارد چرا که اگر برداشت آب‌های زیرزمینی به هر دلیلی بدون مدیریت صورت گیرد، به تدریج منافذ زمین که در زمانی آب وجود داشته است، خالی از آب به یکدیگر چسبیده می‌شوند و از اینرو زمین به صورت عمودی به سمت پایین فرو می‌ریزد.

وی با اشاره به این‌که دشت رفسنجان یکی از قدیمی‌ترین دشت‌هایی است که با پدیده فرو نشست مواجه بوده است، افزود: دشت رفسنجان در سال 1346 به دلیل برداشت بی رویه آب‌های زیر زمینی و مصرف آن در بخش کشاورزی دچار فرو نشست شد.

وی با تاکید بر این که هم اکنون ایران در حوزه آب دچار بحران شده است، خاطر نشان کرد: بر اساس مطالعه ما 17 استان کشور به دلیل برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی درگیر پدیده فرو نشست است. دشت‌ مشهد 25 سانتی‌متر، دشت نیشابور 12 سانتی‌متر، دشت کاشمر 30 سانتی‌متر، دشت کرمان 20 سانتی‌متر، دشت قزوین 24 سانتی‌متر و دشت زرند کرمان 25 سانتی‌متر فرو نشست داشته است.

وی با تاکید بر این که 300 دشت کشور با پدیده فرونشست مواجه است، بیان‌ کرد: 609 محدوده مطالعاتی در سازمان زمین‌شناسی تعریف کرده‌ایم که با استفاده از فناوری‌هایی همچون داده‌های راداری و GPS مورد مطالعه قرار دادیم.

معاون زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با اشاره به این‌که بر اساس تعاریف جهانی اگر منطقه‌ای بیش از چهار میلی متر نشست داشته باشد، دچار بحران شده است، تاکید کرد: با این تعریف کشور با بحران فرو نشست مواجه است. بر اساس مطالعات ما دشت ساوجبلاغ 22 سانتی‌متر و دشت تهران نیز 17 سانتی‌متر فرو نشست دارند.

فرونشست زمین ورامین را در جهان اول کرد

مهرداد کتال محسنی، معاون فنی اداره کل محیط زیست استان تهران گفت: برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی در دشت ورامین باعث بروز پدیده فرونشست شده، به گونه ای که ورامین با سالانه 36 سانتی متر فرونشست، رتبه نخست جهان را در اختیار دارد.

وی افزود: حد مجاز برداشت آب از سطح آب های زیرزمینی براساس استانداردهای موجود 40 درصد مخزن است در صورتی که امروز میزان برداشت آب از منابع قابل استحصال تا 120 درصد رسیده است که نتیجه این امر، بروز پدیده فرونشست اراضی دشت ورامین است.

وی تاکید کرد: اگر امروز برای رفع این مشکل و جلوگیری از افزایش میزان برداشت چاره‌ای اندیشیده نشود، در آینده ای نه چندان دور از اثرهای منفی فرونشست زمین در دشت ورامین، کل استان متاثر می شود.

کتال محسنی خشک شدن تالاب بند علیخان را نتیجه برداشت بی رویه آب برای مصرف کشاورزی و دامداری عنوان کرد.

وی تصریح کرد: بر اساس مصوبه سال 93 قرار بود که 30 درصد از آب رودخانه شور به تالاب اختصاص یابد ولی این حقآبه تاکنون اختصاص نیافته و اکنون کمتر از 10 درصد حقآبه خود را دریافت می کند که این امر این تالاب مهم را در شرف خشکی کامل قرارداده است.

ورامین با 300 هزار نفر جمعیت در 35 کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است.

فرونشست زمین در اراضی دشت ورامین به ویژه منطقه ابردژ باعث به وجود آمدن شکاف های عمیق در سطح زمین شده که این شکاف ها تا نزدیکی راه آهن سراسری تهران -مشهد نیز کشیده شده است.

فرونشست در انتظار پل‌های تاریخی اصفهان

اکبر قاضی فرد، دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه اصفهان گفت: مناطق شمالی شهر اصفهان نسبت به سایر نقاط با خطر بیشتر پدیده فرونشست زمین مواجه است به گونه ای که شواهدی مبنی بر آسیب واحدهای مسکونی دیده شده است.

وی با بیان اینکه فرونشست نتیجه برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی است گفت: خشکسالی های اخیر، بسته شدن آب زاینده رود و برداشت های بی رویه از آب های زیر زمینی از عوامل اصلی این پدیده است. برداشت آب از منافذ زیر زمینی موجب خالی شدن این منافذ شده و در نتیجه زمین تحمل وزن لایه های بالایی خود را ندارد و به تدریج باعث فرونشست می شود.

وی افزود: در صورتی که فرونشست زمین در مناطق شهری رخ دهد، ابنیه های فنی که در بالای آن قرار دارد با خطر تخریب مواجه خواهد شد.

استاد دانشگاه اصفهان با اشاره به پل های تاریخی قرار گرفته روی بستر رودخانه زاینده رود گفت: این پل ها نزدیک به پایه‌های کوه بنا شده است اما در صورتی که قسمتی از آنها روی لایه های رسی خاک قرار گرفته باشد در آینده، احتمال فرونشست آنها وجود دارد.

وی افزود: سطح آب های زیر زمینی در اطراف رودخانه زاینده رود به شدت پایین رفته و انتظار این را داریم که پدیده فرونشست در این مناطق به وجود آید.

قاضی فرد با بیان اینکه مدیریت منابع آب بهترین راهکار برای جلوگیری از فرونشست زمین است گفت: باید هر چه زودتر محدودیتی برای برداشت از آب های زیرزمینی ایجاد شود و فضای سبزی که امکان احیای آن وجود دارد را کنار بگذاریم و به فکر شهر باشیم. در صورتی که شهر با فرونشست مواجه شد و منافذ بسته شد دیگر نمی توانیم کاری انجام دهیم و هیچگونه منافذی برای تجمع آب در آینده وجود نخواهد داشت.

وی گفت: باید مدیریت جامع و اصولی برای برداشت از آب های زیر زمینی به وجود آید و فضاهای سبز غیر ضروری حذف شود.

فرونشست زمین؛ پیامد بی توجهی مسوولان

عباس پاپی‌زاده پالنگان، نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی در رابطه با افزایش فرونشست‌ها در کشور گفت: هم اکنون بسیاری از آب‌های موجود در سفره‌های زیر زمینی کشور از بین رفته است و اگر هرچه زودتر فکری به حال این موضوع نشود ایران در ده سال آینده با بحران‌های شدید زیست محیطی که مبتنی بر کمبود آب است، مواجه خواهد شد. متاسفانه وزارت نیرو درسال‌های گذشته مجوزهای غیراصولی و خطرناکی را صادر کرد که باعث کاهش محسوس آب‌های زیرزمینی شد، برای مدیریت حوزه آبی باید ابتدا با استفاده از داده‌ها و اطلاعات دقیق ظرفیت آبی کشور را شناسایی و بر اساس ظرفیت، پتانسیل و ذخیره آبی هر منطقه کار، پروژه عمرانی و فعالیت‌های اقتصادی تعریف می‌کردیم.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، اظهار کرد: در دنیا به خصوص در کشورهای توسعه یافته کانون‌های جمعیتی را به سمتی هدایت می‌کنند که ظرفیت آبی بیشتری دارد نه اینکه آب را به محل‌های پر جمعیت منتقل کنند، هم اکنون شهرها و استان‌های پر جمعیت ما مانند اصفهان، کرمان در مناطق کم آب و خشک کشور قرار دارند، در طی این سال‌‎ها مرتب آب را از مناطق و حوزه‌های آبریز دیگر به این مناطق منتقل کرده ایم که هم باعث افزایش مجدد جمعیت در این استان‌ها شدیم و هم آب زیر زمینی مناطق دیگر را استفاده کردیم، به همین دلیل باید از ابتدا آرایش سرزمین درست انجام دادیم.

وی افزود: استان هایی مانند خراسان جنوبی، شمالی و مرکزی با توسعه بیش از حد و غیر منطقی کشاورزی باعث شدند  آب‌های زیرزمینی به حدی کاهش پیدا کند که نه تنها کشاورزی ممکن نخواهد بود بلکه آب شربشان هم ما باید از خارج استان تامین شود. تصمیم‌های ناپخته  وزارت نیرو این آسیب‌ها را به کشور وارد کرده و فرونشست تنها یکی از عکس العمل‌های جانبی این تنش‌ها است. با تمام این مشکلات و تذکراتی که به وزارت نیرو داده شده است، متاسفانه هیچ اراده ای برای مدیریت و بهبود این بحران دیده نمی‌شود.

گزارش: فرزانه صدقی

 

 

 

No tags for this post.