قلعه مارکوه
در مورد نام قلعه مارکوه، نظرهای گوناگونی وجود دارد؛ عده ای وجود مار در این کوه را علت نامگذاری آن می‌دانند. البته با توجه به اینکه در گویش محلی استفاده از کلمه فارسی 'مار' رایج نبوده، احتمال درست بودن این وجه تسمیه بسیار کم است.
عده ای دیگر از محققان هم انتخاب نام قلعه مارکوه را مربوط به آیین مهرپرستی پیش از اسلام می دانند و معتقدند کلمه مار در اینجا همان مادر به گویش محلی است و با توجه به این که بسیاری از کلمات امروزی در گویش محلی ریشه در کلمات آیین مهرپرستی دارد، می توان گفت که در اینجا هم مار به معنی مادر اشاره به مهر یا میترا دارد. این محققان نتیجه می گیرند که احتمالا این کوه از جایگاه مقدسی هم در میان مردمان آن دوران برخوردار بود.
بر اساس آنچه که در کاوش های بهار سال 82 از این قلعه به دست آمد مانند ابزار یراق اسب ها ، پیکان ها ، نیزه ها و غیره ، این قلعه کاملا کاربرد نظامی داشته است. این قلعه به عنوان یک دژ استراتژیک منطقه در دوره اسلامی و قرون سوم ، ششم و هفتم هجری قمری شناخته می شد. از بالای این بنا به راحتی می توان از شمال تا دریا، از شرق تا تنکابن، از غرب تا رامسر و از جنوب نیز کوه‌های البرز را تحت نظر داشت.
مصالح به کار رفته در این بنا متشکل از سنگ‌های رودخانه‌ای ، آهک و ملات ساروج است که برخی معتقد بودند این سازه متعلق به دوره ساسانی و قبل از اسلام است ، ولی با نمونه های آجری که در این کاوش ها به دست آمد و پس از بررسی متخصصین پژوهشکده باستانشناسی کشور، قدمت این بنا به دوران اسلامی بر می گردد.
