طرح پزشک خانواده در پیچ وخم اما واگرها
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا، نظام ارجاع خدمات پزشکی شیوه ای از ارائه خدمات درمانی و بهداشتی است که در آن بیمار باید طبق یک سلسله مراتب به پزشکان و مراکز درمانی مراجعه کند، به طوریکه در قالب این طرح پزشک خانواده آغازگر این سطح بندی است.
با این رویکرد بخش زیادی از خدمات در سطح یک و توسط پزشکان خانواده یا پزشکان عمومی قابل ارائه است که در صورت نیاز، بیمار به پزشکان متخصص و فوق تخصص ارجاع داده می شود و بدین طریق از سرگردانی مردم و اتلاف هزینه ها کاسته خواهد شد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد معتقد است که این دانشگاه در اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع در سطح کشور پیشگام است.
به عقیده کارشناسان، اجرایی شدن طرح نظام ارجاع پزشکی که در کشورهای پیشرفته به عنوان یک الگو و تجربه موفق مطرح است، مزایای زیادی از جمله کاهش هزینه ها، ارتقای کیفیت خدمات رسانی، جلوگیری از ازدحام و سرگردانی مردم در مطب ها، ساماندهی فعالیت پزشکان، پرهیز از موازی کاری در انجام آزمایش ها و روشهای تشخیصی و اتلاف سرمایه را به دنبال دارد.
طرح پزشک خانواده روستایی در سال 1384 کلید خورد، صرف نظر از کاستی های این طرح که همچنان ادامه دارد، بنا بود دولت وقت طرح پزشک خانواده را در عرض چند سال و به صورت ضربتی در تمام شهرها و مناطق کشور عملیاتی کند که اجرای آن با مشکلاتی مواجه شد.
هم اینک طرح ارجاع نظام پزشکی به صورت پایلوت در برخی از دانشگاههای علوم پزشکی کشور مانند شیراز، مازندران، گلستان و مشهد در حال اجراست.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تازگی در این خصوص گفته است: اجرای طرح نظام ارجاع پزشکی و پزشک خانواده در دولت دوازدهم، با اجرای آن در دولت های گذشته متفاوت بوده است و اکنون محدودیت های این طرح بسیار کاهش یافته است.
دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی افزوده بود: عملیاتی شدن طرح نظام ارجاع، صرفه جویی در هزینه های درمانی و در دسترس بودن خدمات را در بردارد.
*طرح ارجاع اولویت وزارت بهداشت است
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخیرا در نشستی در مشهد گفت: اجرای برنامه پزشک خانواده و طرح نظام ارجاع پزشکی یکی از اولویت های مهم این وزارتخانه است.
دکتر علیرضا رئیسی تدوین 12 گام اجرایی برای نظام ارجاع را از اقدامات انجام شده عنوان کرد و افزود: ارجاع، یک نظام سطح بندی خدمات درمانی است که در سه سطح پایه، تخصص و فوق تخصص به ترتیب توسط پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص ارائه می شود.
وی تاکید کرد: اعتقاد ما بر این است که بیش از 75 درصد خدمات درمانی باید در سطح یک (پایه) انجام شود و آن دسته از خدماتی که در این سطح قابل ارائه نیست باید به سطوح بالاتر تخصصی ارجاع شود.
*اجرای طرح نظام ارجاع در شهرهای کاشمر و بردسکن
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد از اجرای آزمایشی طرح نظام ارجاع پزشکی در برخی از شهرستانهای زیر پوشش این دانشگاه در سطح استان خراسان رضوی خبر داد و گفت: این دانشگاه در اجرای طرح مزبور در سطح کشور پیشگام است.
دکتر محمدرضا دارابی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اجرای طرح نظام ارجاع پزشکی هم اکنون بطور آزمایشی در شهرستانهای کاشمر و بردسکن آغاز شده است و به تدریج به همه مناطق زیر پوشش تسری می یابد.
وی خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح از موازی کاری، تکرار روشهای تشخیصی و درمانی پرهزینه و غیرضروری و همچنین سرگردانی بیماران جلوگیری می شود.
وی افزود: در شرایط فعلی بیمار با مشکلات بسیار بطور مستقیم از روستا به پزشک متخصص و فوق تخصص مراجعه می کند که این امر سرگردانی بیمار، هزینه های اضافی رفت و آمد، هزینه های پاراکلینیکی اضافی و همچنین چندگانگی در تشخیص بیماری را در پی دارد.
به گفته وی، در قالب نظام ارجاع پزشکی بیماران ابتدا در 'سطح یک' توسط پزشک عمومی معاینه می شوند و در صورت نیاز به درمان تخصصی در سطح 2 و سه به پزشکان متخصص و فوق تخصص ارجاع داده می شوند.
دکتر دارابی خاطرنشان کرد: نهادینه سازی پرونده الکترونیک یکی از زیرساخت های طرح نظام ارجاع است و هم اکنون تمام جمعیت زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خراسان رضوی پرونده الکترونیک دارند اما اطلاعات کمتر از نیمی از آنها تکمیل شده است.
*پزشک خانواده تجربه موفق کشورهای پیشرفته است
رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در مشهد بر لزوم عملیاتی شدن نظام ارجاع پزشکی در کشور تاکید کرد و گفت: نظام ارجاع در کشورهایی که بیشتر از ما برای سلامتشان هزینه می کنند، مانند کانادا و انگلستان به عنوان یک تجربه موفق جهانی معرفی شده است.
دکتر محمدرضا ظفرقندی افزود: منابع مالی نظام سلامت محدود است و اگر مسیر مستقیمی برای هزینه کرد آن وجود نداشته باشد، این منابع هدر رفته، به ثمر نمی رسد و به هدف اصلی نظام سلامت منتج نمی شود.
وی گفت: هم اکنون طرح نظام ارجاع در استان های مازندران و شیراز به صورت آزمایشی در حال اجراست.
* نقش 80 درصدی پزشکان عمومی در درمان بیماریها
رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد نیز گفت: هم اکنون هفت هزار و 850 پزشک عمومی و متخصص در شهر مشهد فعالیت دارند که از این تعداد حدود پنج هزار نفر پزشک عمومی و بقیه پزشک متخصص و فوق تخصص هستند.
دکتر علی بیرجندی نژاد افزود: عملیاتی شدن طرح نظام ارجاع، راهکار اصلی خدمات رسانی مناسب و تکریم بیماران در مطبهای پزشکی و مراکز درمانی است.
وی بیان کرد: طبق استانداردهای بین المللی حیطه فعالیت پزشکان عمومی و خانواده بین 80 تا 90 درصد بیماران را دربرمی گیرد، زیرا تنها تعداد کمی از آنان نیاز به ارجاع به پزشک متخصص و فوق تخصص دارند.
وی با بیان اینکه با عملیاتی شدن طرح پزشک خانواده و یا نظام ارجاع از توان پزشکان عمومی استفاده خواهد شد، گفت: به دلیل مشکلات اقتصادی، هم اینک از پنج هزار پزشک عمومی مشهد، تنها یک پنجم آنان مطب دارند و حدود یک سوم نیز در اموری غیر از پزشکی مشغول فعالیت هستند.
وی ادامه داد: اکنون از توان پزشکان عمومی در عرصه سلامت به خوبی استفاده نمی شود، در حالی که تربیت آنها در دوره هفت ساله تحصیل هزینه های زیادی برای کشور در بردارد.
*تاکید 2 نماینده مجلس بر لزوم عملیاتی شدن طرح پزشک خانواده
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، عملیاتی شدن طرح ارجاع نظام پزشکی را یکی از راهکارهای مهم در برون رفت از چالشهای حوزه سلامت دانست.
دکتر سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی به خبرنگار ایرنا گفت: در این طرح که مزایای زیادی دارد، خدمات درمانی در قالب سه سطح عمومی، تخصصی و فوق تخصصی به صورت ساماندهی شده به مردم و بیماران ارائه می شود.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز می گوید: ضعف اثربخشی و کارایی یکی از مشکلات اساسی شبکه بهداشت و درمان است، چراکه بهره وری از خدمات حوزه سلامت نسبت به هزینه های صرف شده پایین است.
دکتر سیدمرتضی خاتمی افزود: اتلاف منابع، نبود الگوی مناسب برای بهره وری منابع، عدم پوشش قاعده مند بیمه ای و نارسایی در مدیریت منابع انسانی از مشکلات مهم حوزه سلامت است که راهکار برون رفت از آن اجرای طرح نظام ارجاع و سطح بندی خدمات است.
* اجرای طرح پزشک خانواده در 6 استان کشور
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این خصوص گفت: مراجعه مستقیم بیماران به پزشک متخصص و فوق تخصص و دریافت خدمات پاراکلینیکی متعدد و غیرضرور باعث هدررفت منابع می شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت، دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی افزود: تا پایان امسال طرح پزشک خانواده یا نظام ارجاع را در 6 استان اجرایی خواهیم کرد که به تدریج در تمام نقاط کشور گسترش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه طرح ارجاع اکنون به صورت آزمایشی در برخی از شهرهای کشور در حال اجراست، افزود: اجرای این طرح در استان گلستان موفقیت آمیز بوده است و نواقص آن در استان های فارس و مازندران باید برطرف شود.
وی اظهار داشت: افرادی که از مسیر پزشک خانواده به سطوح بعدی مراجعه کنند، در مناطق روستایی از حمایت 95 درصدی و در مناطق شهری از حمایت 90 درصدی بهره مند خواهند شد.
وی تاکید کرد: افراد ساکن در روستاها اگر از مسیر ارجاع به سطوح بعدی خدمات ارجاع داده شوند، تنها پنج درصد و افراد ساکن در شهرها 10 درصد هزینه های خدمات را پرداخت خواهند کرد.
وی با بیان اینکه نظام ارجاع به نوعی صرفه جویی در هزینه های درمانی را به دنبال دارد، افزود: در اجرای برنامه نظام ارجاع، اگر بیماری خارج از مسیر پزشک خانواده به طور مستقیم به پزشک متخصص مراجعه کند، هزینه بیشتری را باید پرداخت کند.
