امیرعلی حمیدیه در کنگره بینالمللی جنبههای نوین زیستشناسی کاربردی با تاکید براین که امروزه درمان بسیاری از بیماریهای صعبالعلاج با سلول درمانی امکانپذیر است افزود: در سالهای اخیر پژوهشهای موفقی در زمینه سلولهای بنیادی و درمانهای مبتنی بر پزشکی بازساختی انجام شده است.
وی سرآغاز دانش بهرهگیری از سلولهای بنیادی جهت درمان بیماریهای صعبالعلاج را متعلق به پنج دهه پیش دانست و گفت: در دهههای اولیه عمدتاً درمانهای سلولی شامل تجویز سلولهای دست نخورده و یا اندکی دست ورزیشده به بیماران میشد، که این رویکرد علیرغم موفقیتهای چشمگیر در درمان سرطانها و بیماریهای صعبالعلاج مختلف، عملاً با کاستیهایی مواجه بود و برای همه بیماریها و در هر شرایطی مناسب نبود.
حمیدیه توضیح داد: در نتیجه با گذشت زمان و توسعه دانش، توجه دانشمندان از سطح ارگان و بافت به سطح سلول و سپس داخل آن معطوف شده است بطوریکه در طی دهه اخیر به مدد همکاری دانشمندان مختلف از علوم پایه پزشکی (نظیر متخصصین علوم سلولی کاربردی، بیوتکنولوژی، ژنتیک و غیره) گرفته تا مهندسان فنی، پزشکان و داروسازان، شاخهای از دانش چندرشتهای با عنوان مهندسی سلول (Cellular Engineering) متولد شده و سرمنشأ پیشرفتهای شگرف سالهای اخیر در حوزه سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی شده است.
وی بیان کرد: امروزه مهندسی بافت که علمی بین رشته ای است اصول مهندسی و علوم زیستی را در جهت توسعه جایگزینهای زیستی که بازسازی، حفظ یا بهبود وضعیت بافتها و اندامها را به دنبال دارد، اعمال میکند. همچنین مهندسی بافت به عنوان درک اصول رشد بافت و استفاده از آن برای تولید بافت جایگزین برای استفاده بالینی نیز تعریف شدهاست که یکی از جنبههای نوین کاربرد زیستی است.
به گفته دبیر ستاد توسعه علوم و فناوریهای سلولهای بنیادی معاونت علمی، فرضیه اصلی مهندسی بافت این است که کاربرد زیستشناسی طبیعی میتواند باعث موفقیت بیشتر در ایجاد راهکارهای درمانی شود که با هدف جایگزینی، تعمیر، نگهداری یا بهبود عملکرد بافت مدنظر هستند.
وی با اشاره به این که تحولات کلیدی در زمینه زیست شناسی، مجموعه جدیدی از قطعات جایگزین بافت و استراتژیهای پیادهسازی آن را بهدست آورده است، گفت: پیشرفتهای علمی در مواد زیستی، سلولهای بنیادی، عوامل رشد و تمایز و محیط بیومیمتیک باعث ایجاد فرصتهای منحصر به فرد برای ساخت بافتها از ترکیبات ماتریس خارج سلولی (داربست)، سلولها و مولکولهای فعال بیولوژیکی در آزمایشگاههای زیستشناسی کاربردی شدهاست.
حمیدیه افزود: توسعه اندامهایی مانند مثانه، نای و یا گرفت های پوستی و پچ های قلبی همگی در این راستا صورت پذیرفته است. همچنین روشهای مدلسازی نظیر شبکههای عصبی و فازی میتوانند در مدلسازی سیستمهای زیستی مورد استفاده قرار گیرند.
وی در ادامه از روشهای مختلف استفاده از علوم سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی در درمان بیماریها سخن گفت و به دستاوردهای مهم چندساله اخیر کشور در جهت گسترش و پیشرفت زیرساختها و توسعه منابع انسانی اشاره کرد.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوریهای سلولهای بنیادی معاونت علمی خاطر نشان کرد: دانشگاهها باید بتوانند علاوه بر تربیت دانشجویان، شغل ایجاد کرده و به تولید محصولات دانشبنیان کمک کنند. کشور ما توانایی سرآمدشدن در علوم سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی را دارد.
وی با تاکید بر این که، گسترش علوم سلولهای بنیادی منجر به رشد اقتصادی کشور می شود، افزود: پیشرفتهای اخیر کشور در حوزه اقتصاد دانشبنیان مرتبط با این علوم زمینهساز اشتغال بالا، کاهش وابستگی به خارج، جلوگیری از خروج ارز از کشور و ارتقای درآمد ارزی کشور در آینده نزدیک خواهد بود.