مکان‌یابی مناطق گردشگری در زیست بوم‌های گیلان

مریم حقیقی خمامی در گفتگو با سیناپرس افزود: با توجه به ضرورت های موجود و اهمیت روزافزون نقش بوم گردی به عنوان بخشی از صنعت توریسم کشور، طرحی با عنوان "مکان یابی مناطق گردشگری در زیست بوم های استان گیلان  با استفاده از روش های تصميم گيری چند معياره" بصورت مطالعه موردی در زیست بوم های ساحلی استان شامل منطقه حفاظت شده لیساردر محدوه ساحلی آن و پارک ملی بوجاق بصورت مشترک بین پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی و اداره کل محیط زیست استان گیلان به انجام رسید.

وی توضیح داد: سواحل دریاچه خزر با طول 270 كیلومتر در استان گیلان از جمله زیباترین و جذابترین مناطق توریستی ایران محسوب می شود که مورد توجه میلیون ها گردشگر داخلی است. از طرفی تعداد 15 منطقه تحت عنوان مناطق چهار گانه پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده در استان گیلان قرار دارد که پتانسیل بزرگ اکوتوریسم و جذب گردشگر بوم گرد را در این منطقه خاطر نشان می سازد.

وی ادامه داد: بنابراین به منظور دستیابی به روند بهره برداری بیشتر و پیوسته از قابلیت های این مناطق با ایجاد کمترین میزان تخریب در محیط، شایسته است با مدیریتی صحیح و هدفمند و بکارگیری اصول امکان سنجی حوزه های بوم گردی، به شناخت توان های بوم شناختی طبیعت و ارزیابی آنها پرداخته شود.

حقیقی درباره اهداف این طرح پژوهشی یادآور شد: ﻫﺪف اﺻﻠﻲ این طرح، ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻨﻄﺒـﻖ ﺑـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدﺷﮕﺮي ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﮔﺮدﺷﮕﺮي ﺗﻮام ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. این پژوهش در دو محدوده ساحلی از مناطق چهار گانه محیط زیست شامل پارک ملی بوجاق و منطقه حفاظت شده لیسار به انجام رسید. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﻮان ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ مناطق ﺑﺮاي ﺗﻔﺮج و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره (روش دلفی فازی)، فاکتورهای اثرگذار و ﻧـﻮاﺣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮔﺮدﺷﮕﺮي در این دو منطقه ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ انجام و با استفاده از GIS نقشه های تناسب مناطق ارائه شد.

وی یادآور شد: در این مناطق به دلیل اهمیت بالای حفظ تنوع زیستی و مناظر بکر و بی نظیر، بیشترین فاصله فعالیت های تفرجی از مناطق آسیب پذیر اکولوژیکی و زیستگاههای حساس گونه های ارزشمند، وجود چارچوب های قانونی و حقوقی در حفاظت از مناطق، اعمال صحیح قانون، حذف تعارضات، جلوگیری از فعالیتهای غیر قانونی و رفت و آمدهای غیر مجاز و در نتیجه فضای تفرجی و الگو های مرتبط با آن منفک از سایر فضاها و قانون مند از مهم ترین فاکتورهای اثرگذار تشخیص داده شد.

وی ادامه داد:  آموزش و آگاهی رسانی مفاهیم علمی و تنوع زیستی و به طور کلی ارزش های منطقه، توجه به اقتصاد مردم بومی در حفظ و نگاهداشت هر چه بهتر مناطق و حفظ غنای فرهنگی منطقه، عرضه ی محصولات محلی به گردشگران و مشارکت افراد بومی در امور مربوط به بوم گردی و … می تواند راهکاری مناسب در جهت جلب حمایت مردم محلی در حفظ و صیانت از منطقه همچنین حضور پایدار گردشگر باشد.

حقیقی خاطرنشان کرد: امکانات و تسهیلات سازگار جهت کمترین آسیب به منطقه و سیمای ظاهری آن و در نهایت همكاري میان سازمان‌هاي مختلف و ایجاد برنامه ملي مصوب براي طبيعت‌گردي پايدار و دستورالعمل های طبيعت‌گردي، راه گشای توسعه پایدار همراه با گسترش اکوتوریسم و استفاده صحیح از مناطق حفاظت شده خواهد بود.

گفتگو : امین جلالوند