رشد شتابان تولید علم کشور با وجود تحریم های بین المللی ادامه دارد

 دکتر محمد جواد دهقانی اظهار داشت:هر چند تولید علم طی سالیان گذشته به عنوان مهم ترین معیار برای سنجش رشد و توسعه علمی مورد توجه رسانه های خبری قرار گرفته است ولی سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری محورهای با اهمیت دیگری را مورد تاکید قرار داده اند.

وی افزود:کسب مرجعیت علمی و فناوری در جهان، بهینه سازی عملکرد و ساختار نظام آموزشی و تحقیقاتی کشور، تحقق دانشگاه های اسلامی مبتنی بر مبانی و ارزش های اسلامی، افزایش درک اجتماعی از توسعه علم و فناوری، افزایش اثربخشی اقتصادی دانشگاه ها و تحول در تعاملات دانشگاه ها محورهای اصلی مورد تاکید مقام معظم رهبری هستند.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: هسته اصلی سیاست های کلان علم و فناوری تبدیل علم به ثروت و قدرت با حفظ ارزش های اسلامی هستند و بر این اساس هر چند تولید علم کمیتی مهم است اما برابر دانستن آن با رشد و توسعه علمی، خسارتهای جبران ناپذیری را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان خواهد آورد.

وی با استناد به آمار استخراج شده از پایگاه استنادی اسکوپوس تا تاریخ 30 اردیبهشت ماه سال 1394 گفت: براساس این اطلاعات، جمهوری اسلامی ایران در پنج سال اخیر یعنی از 2011 تا 2015 رتبه اول علم منطقه خاورمیانه را کسب کرده در حالی که نگاهی به رتبه تولید علم کشور براساس همین پایگاه نشان می دهد که ایران در سال های 2014 و 2015 رتبه 16 تولید علم بین الملل را به دست آورده است.

دهقانی با بیان اینکه میزان تولید علم دنیا ثابت نبوده بلکه مرتبا در حال افزایش است، تصریح کرد: سهم تولید علم یک کشور از کل تولید علم دنیا نسبتی است که وضعیت علمی کشورها را به شکل بهتری نشان می دهد بنابراین توجه صرف به تعداد مدارک ثبت شده در پایگاه های بین المللی می تواند گمراه کننده باشد.

وی افزود: براساس اطلاعات اسکوپوس، جمهوری اسلامی ایران در هر یک از سال های 2011 تا 2014 به صورت ثابت 1.5% (یک و نیم درصد) از علم دنیا را تولید کرده و از ابتدای سال 2015 تاکنون سهم کشور از تولید علم دنیا 1.7% (یک و هفت دهم درصد) بوده است که اگر این روند ادامه یابد شاهد سال پربارتری صرفا از جهت کمیت تولید علم هستیم که قاعدتا به معنی تبدیل علم به ثروت و قدرت نیست.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: براساس اطلاعات ثبت شده علم از ابتدای سال 2015 تاکنون، سهم تولید علم کشور از کل علم دنیا افزایش دو دهم درصدی را نشان می دهد این در حالیست که براساس هر دو پایگاه استنادی اسکوپوس و آی.اس.آی سهم تولید علم کشور از کل علم دنیا از سال 2011 تا 2014 از نرخ ثابتی برخوردار بوده است.

وی خاطرنشان کرد:تحریم های علمی از عواملی هستند که می توانند بر ثابت شدن سهم کشور از کل تولید علم دنیا از سال 2011 تا 2014 تاثیر گذار بوده باشند و تحریم های علمی و عدم دسترسی پژوهشگران کشور به پایگاه های علمی معتبر دنیا و نیز تحریم برخی از برترین دانشگاه های کشور مانند دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شهید بهشتی در این راستا از اهمیت برخوردارند.

دهقانی افزود: افزایش و نوسان نرخ ارزهای خارجی از سال 2011 تاکنون (افزایش تدریجی قیمت ارز به بیش از سه برابر قیمت قبل) باعث شده تا دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی نتوانند اعتبار لازم را برای اعزام اعضای هیات علمی به کنفرانس های بین المللی تامین کنند این امر باعث شده تا تولید علم کشور در این حوزه کاهش یابد و این کاهش بر کل تولید علم کشور نیز تاثیر گذار بوده است به نحوی که از سال 2011 تا کنون سهم تولید علم کشور از کل تولید علم دنیا ثابت شده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تاکید کرد: یکی از نیازمندی های بسیار مهم برای تحقق سیاست های کلان علم و فناوری توجه ویژه به بودجه تحقیق و توسعه دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشور است.

وی با یادآوری اینکه طبق هدف گذاری های صورت گرفته، تا پایان برنامه پنجم توسعه، سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی (GDP) باید به 3 درصد برسد، گفت: متاسفانه هم اکنون سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی کمتر از نیم درصد است درحالیکه سهم بودجه تحقیق و توسعه چین از تولید ناخالص داخلی 1.98% (یک ممیز نود و هشت صدم درصد) است.

دهقانی ادامه داد: همچنین کشورهای ژاپن، کره جنوبی، هنگ کنگ، سنگاپور، مالزی ، تایوان و ترکیه نیز از رشد بودجه ای تحقیق و توسعه خود سود می برند به نحوی که سهم بودجه های تحقیق و توسعه در کره جنوبی %4.36 (چهار ممیز سی و شش صدم درصد) از تولید ناخالص داخلی، ژاپن با %3.35 (سه ممیز سی و پنج صدم درصد) و تایوان با 3.06% (سه ممیز شش صدم درصد) و مالزی %1.09 (یک ممیز نه صدم درصد) و ترکیه 0.86% (هشتاد و شش صدم درصد) از تولید ناخالص داخلی این کشورها است.

No tags for this post.